به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، دهمین دوره مجلس شورای اسلامی آخرین روزهای عمر خود را می گذراند و روز هشتم خرداد ماه جای خود را به مجلس جدید خواهد داد.

در مورد کارنامه این دوره از مجلس (که برخی آن را ضعیف ترین مجلس پس از انقلاب می دانند) کمابیش سخن گفته شده و عملکرد نمایندگان آن نیز بعضا مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

خبرگزاری تسنیم در چند گزارش مجزا، به بررسی آماری برخی عملکردهای مجلس دهم خواهد پرداخت.

بیشتر بخوانید:

نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون، ۲ وظیفه مهم و اصلی «قانون گذاری» و «نظارت» را بر عهده دارند. وکلای ملت علاوه بر نظارت بر تشکیل دولت که از طریق دادن رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی صورت می گیرد ، یک نظارت عام هم دارند که شامل تذکر، سوال و استیضاح رئیس جمهور و وزرا می شود.

تذکر هم شامل تذکر شفاهی و کتبی است. در تذکر شفاهی، هر یک از نمایندگان می تواند به صورت شفاهی در صحن علنی مجلس هرگونه کوتاهی مجریان در اجرای قوانین را به طور شفاهی تذکر دهد.

تذکر کتبی نیز بدین صورت است که در صورت نقض قانون یا سوء جریان امور در دستگاه های اجرایی، نمایندگان مجلس می توانند از طریق رئیس مجلس به وزیر یا رئیس جمهور به طور کتبی تذکر دهند.

در این گزارش به بررسی تذکرات شفاهی و کتبی بهارستان نشینان دهم به وزرا و رئیس جمهور در عمر چهارساله مجلس دهم می پردازیم.

** اجلاسیه اول

تذکرات کتبی

نمایندگان در اولین سال دوره دهم مجلس در مجموع ۲۶۸۹ مرتبه به اعضای هیئت وزیران تذکر کتبی دادند. از این تعداد، بیشترین تذکر مربوط به رئیس جمهور (۴۳۵ فقره) و کمترین آن (۱۴ فقره) مربوط به وزیر اطلاعات بوده است. ضمن اینکه از ۴۳۵ مورد تذکر به رئیس جمهور تعداد ۷۶ مورد آن مربوط به عملکرد رئیس جمهور و ۳۵۹ مورد در خصوص عملکرد دستگاههای اجرایی زیرمجموعه وی است.

بررسی مقایسه ای میزان تذکر کتبی بین اجلاسیه اول دوره نهم و اجلاسیه اول دوره دهم مجلس نشان می دهد که میزان تذکرات کتبی نمایندگان در این اجلاسیه ۴۶٪ کاهش یافته است.

موضوعاتی که موجب بیشترین فراوانی تذکرات کتبی نمایندگان شده، به شرح زیر است:

«جاده های شهری و روستایی» با ۵ درصد فراوانی کل تذکرات به وزیران و ۴۲ درصد کل تذکرات به وزیر راه و شهرسازی

تامین و انتقال آب" با ۴ درصد فاروانی کل تذکرات به وزیران و ۵۱ درصد فراوانی کل تذکرات به وزیر نیرو

«خرید تضمینی محصولات کشاورزی» با ۴ درصد فراوانی کل تذکرات به وزرا و ۳۱ درصد فراوانی کل تذکرات به وزیر جهاد کشاورزی

همچنین اهم موضوعات تذکرهای کتبی به وزرا از حیث فراوانی به شرح زیر است:

وزیر آموزش و پرورش: حقوق و مسایل رفاهی، استخدامی و مدیریتی

وزیر ارتباطات و فناوری: تلفن همراه و اینترنت

وزیر اطلاعات: تامین امنیت و برخورد قانونی با متخلفین

وزیر اقتصاد و دارایی: بانک ها، صندوق ها و موسسات مالی وارزی

وزیر امور خارجه: سیاست های خارجی، سفیران، دیپلمات ها و اتباع خارجی

وزیر بهداشت: تجهیز و تکمیل مراکز درمانی، سلامت عمومی و مسایل مدیریتی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی: استخدام و اشتغال، بیمه و رفاه اجتماعی

وزیر جهاد کشاورزی: خرید تضمینی محصولات کشاورزی و تنظیم بازار صادرات و واردات

وزیر دادگستری: امور دادرسی و مسایل مدیریتی

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروی های مسلح: منابع انسانی و رفاهی و مسایل مدیریتی

وزیر راه و شهرسازی: جاده های شهری و روستایی، حمل و نقل هوایی ودریایی

وزیر صنعت، معدن و تجارت: مسایل مدیریتی و اداری وزراتخانه و تنظیم بازار و حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: مسایل مدیریتی و اداری وزراتخانه و ساخت و تجهیز مرکز آموزش عالی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه و رسانه مطبوعات

وزیر کشور: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه، فرمانداری ها و استانداری ها

وزیر نفت: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه، طرح های گازرسانی و قیمت گذاری حامل های انرژی

وزیر نیرو: تامین و انتقال آب، توزیع برق و طرح های سدسازی

وزیر ورزش: ساختمان ها و تجهیزات ورزشی و مسایل مدیریتی باشگاه ها و فدراسیون های ورزشی

از سوی دیگر بررسی تذکرات کتبی به رئیس جمهور در اجلاسیه اول دوره دهم نشان می دهد که از مجموع ۴۳۵ تذکر دریافتی، ۷۶ تذکر مربوط به عملکرد شخص رئیس جمهور، ۶۷ تذکر مربوط به عملکرد سازمان برنامه و بودجه کشور، ۶۴ تذکر مربوط به عملکرد وزرات جهار کشاورزی و ۲۲۸ تذکر نیز مربوط به عملکرد ۲۴ دستگاه دیگر بوده است.

تذکر شفاهی

در اجلاسیه اول دوره دهم جمعا ۱۱۸۴ مرتبه تذکر شفاهی توسط نمایندگان به اعضای هیئت وزیران و دستگاه های اجرایی در صحن علنی مجلس به ثبت رسیده است.

از این تعداد تذکرات شفاهی، بیشترین آنها (۱۷۹ مورد) مربوط به رئیس جمهور و کمترین آنها (۳ مورد) مربوط به وزیر اطلاعات و ۷ مورد مربوط به وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزیر دادگستری بوده است؛ ضمن اینکه از میان ۱۷۹ تذکر شفاهی به رئیس جمهور تنها ۱۱ مورد آن مربوط به عملکرد وی بوده و مابقی تذکرات (۱۶۸ مورد) مربوط به عملکرد دستگاههای زیر مجموعه رئیس جمهور است.

موضوعات زیر بیشترین فراوانی را در میان تذکرات شفاهی نمایندگان به وزرا داشته است:

- خرید تضمینی و بیمه محصولات کشاورزی

- جاده های شهری و روستایی

- تامین و انتقال آب

** اجلاسیه دوم

تذکرات کتبی

نمایندگان مجلس در اجلاسیه دوم در جهت ایفای نقش نظارتی خود ۲۴۳۶ فقره تذکر کتبی به مسئولان اجرایی داده اند که از آن میان رئیس جمهور مخاطب بیشترین تذکر (۴۱۸ فقره) و وزیر اطلاعات مخاطب کمترین تذکر(۳۴ فقره) بوده اند.

میزان تذکرات کتبی در مقایسه با اجلاسیه اول به میزان ۹٪ کاهش و نسبت به دوره مشابه در مجلس نهم ۴۴٪ کاهش را نشان می دهد.

تفکیک موضوعی تذکرات کتبی اجلاسیه دوم دوره دهم نشان می دهد که موضوع «جاده های شهری و روستایی» با ۵ درصد فراوانی کل تذکرات و ۳۸ درصد فراوانی تذکرات به وزیر راه و شهرسازی، موضوع «خرید تضمینی محصولات کشاورزی» با ۴ درصد فراوانی کل تذکرات و ۳۰ درصد فراوانی تذکرات به وزیر جهاد کشاورزی و موضوعات «بانکها، صندوق ها و موسسات مالی و اعتباری» و «تأمین و انتقال آب» به ترتیب با ۳٫۵ درصد فراوانی کل تذکرات و ۳۹ درصد فراوانی تذکرات به وزرای امور اقتصادی و دارایی و نیرو، بیشترین تعداد تذکر نمایندگان را به خود اختصاص داده است.

اهم موضوعات تذکرهای کتبی به هر یک از وزرا از حیث فراوانی به شرح زیر است:

وزیر آموزش و پرورش: امور آموزشی مقاطع تحصیلی، نوسازی و تجهیز مدارس

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: تلفن همراه، مخابرات، فناوری اطلاعات و اینترنت

وزیر اطلاعات: برخورد قانونی با متخلفین و تأمین امنیت

وزیر اقتصاد و دارایی: بانک ها، صندوق ها و موسسات مالی و اعتباری، تعاونی های اعتباری و سیاست های مالی و ارزی

وزیر امور خارجه: سیاست خارجی، توافق نامه ها و عهدنامه ها

وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی: تجهیز و تکمیل مراکز درمانی و سلامت عمومی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی: بازنشستگی، بیمه و رفاه اجتماعی

وزیر جهاد کشاورزی: خرید تضمینی محصولات کشاورزی، تنظیم بازار صادرات و واردات محصولات کشاورزی

وزیر دادگستری: امور دادرسی و امور زندان ها

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح: مسایل مدیریتی و نظام وظیفه

وزیر راه و شهرسازی: جاده های شهری و روستایی و مسائل مدیریتی

وزیر صنعت، معدن و تجارت: صنایع معدنی و صنایع خودرو و نیروی محرکه

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: امور آموزشی مراکز آموزش عالی و مسائل مدیریتی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: رسانه ها و مطبوعات، امور زیارتی و اوقاف و امور خیریه

وزیر کشور: شوراها و شهرداریها و تقسیمات کشوری

وزیر نفت: گازرسانی، پالایش و پخش فرآورده های نفتی

وزیر نیرو: تأمین و انتقال آب و طرح های سدسازی

وزیر ورزش و جوانان: ساختمان ها و تجهیزات ورزشی، باشگاه ها و هیئت ها و فدراسیون های ورزشی

از سوی دیگر، بررسی تذکرات کتبی به رئیس جمهور در اجلاسیه دوم دوره دهم نشان می دهد که از مجموع ۴۱۸ تذکر دریافتی رئیس جمهور، تنها ۱۰۹ تذکر مربوط به عملکرد وی بوده است و ۶۰ تذکر آن مربوط به عملکرد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، ۴۶ تذکر مربوط به عملکرد بانک مرکزی و ۲۰۳ تذکر نیز مربوط به عملکرد ۲۴ دستگاه دیگر بوده است.

تذکرات شفاهی

در اجلاسیه دوم دوره دهم، جمعا ۱۳۱۵ مرتبه تذکر شفاهی نمایندگان به اعضای هیئت وزیران و دستگاه های اجرایی در صحن علنی مجلس به ثبت رسیده است. از این تعداد تذکرات شفاهی، بیشترین آنها (۲۱۶ مورد) مربوط به رئیس جمهور بوده که۳۴ مورد مربوط به عملکرد وی و ۱۸۲ مورد مربوط به عملکرد زیرمجموعه رئیس جمهور است و کمترین آنها (۵ مورد) مربوط به وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بوده است.

موضوعات زیر بیشترین فراوانی را در میان تذکرات شفاهی نمایندگان به وزرا داشته است:

- تأمین و انتقال آب

- جاده های شهری و روستایی

- خرید تضمینی و بیمه محصولات کشاورزی

بررسی مقایسه ای عملکرد نظارتی مجلس در موضوع «تذکر شفاهی» بین اجلاسیه اول(۱۱۸۴ مورد) و اجلاسیه دوم(۱۳۱۵ مورد) دوره دهم، حاکی از افزایش ۱۱ درصدی تذکرات شفاهی در اجلاسیه دوم است.

در این میان تذکرات شفاهی نمایندگان به برخی از وزرا از جمله نیرو و صنعت، معدن و تجارت، افزایش حدود ۲۸ درصدی را نشان می دهد که بالاتر از متوسط تغییرات در اجلاسیه دوم است.

** اجلاسیه سوم

تذکرات کتبی

براساس گزارش معاونت نظارت، نمایندگان مجلس دهم از ۷ خرداد ۹۷ تا ۱۵ اردیبهشت ۹۸، در مجموع ۲۷۶۲ مرتبه به اعضای هیئت وزیران تذکر کتبی دادند که از آن میان رئیس جمهور مخاطب بیشترین تذکر (۵۱۳ فقره) و وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مخاطب کمترین تذکر (۳۲ فقره) بوده اند.

بررسی مقایسه ای عملکرد نظارتی مجلس بین اجلاسیه های سوم دوره نهم و دهم در موضوع «تذکر» نشان می دهد میزان تذکرات کتبی نمایندگان، ۱۷٪ کاهش یافته است.