به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، از مهم ترین رویدادهای تاریخ صدر اسلام، هجرت تمدن ساز پیامبر(ص) از مکه به مدینه بود. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم در سال چهارم بعثت، آن هنگام که دعوت توحیدی خود را علنی کرد، مشرکان متعصب قریش به آزار و اذیت آن حضرت و صحابه ایشان پرداختند و با به اوج رساندن شکنجه ها، شهر مکه را به محیطی ناامن تبدیل کردند. این چالش ها زمینه ساز آن هجرت تاریخی شد.

حجت الاسلام حمیدرضا مطهری، رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره علل هجرت پیامبر(ص) به مدینه به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم گفت: پیامبر صلی الله علیه و آله پس از آنکه ابوطالب(ع) و حضرت خدیجه(س) را به عنوان دو حامی قدرتمند خود در مکه از دست دادند، با هجمۀ زیاد مشرکان مواجه شدند. پیامبر که در راستای مأموریت خویش به دنبال گسترش دین اسلام بود، طبیعی است که به دنبال مسیری برای این امر باشند؛ لذا سعی داشتند مکان های دیگری را به عنوان پایگاه قیام خویش انتخاب کنند؛ از جمله مکان هایی که انتخاب کردند، طائف بود، اما به دلیل قرابتی که با مشرکان مکه داشتند، از پیامبر(ص) استقبال نکردند. حتی برخی قبائل گفتند حاضرند از ایشان حمایت کنند، اما شرط خود را جانشینی پیامبر(ص) قرار دادند که حضرت با پیشنهاد آنان مخالفت کرد و مسئلۀ خلافت را امری از سوی خداوند دانست.

وی با اشاره به زمینه های ورود پیامبر(ص) به مکه گفت: گروه اندکی از ساکنان یثرب که بعدها مدینةالنبی نام گرفت، برای زیارت خانه خدا به مکه آمدند. باوجود اینکه مشرکان به هیچ گروهی اجازه ملاقات با پیامبر صلی الله علیه و آله نمی دادند، آنها با آن حضرت ملاقات کردند. در این دیدار، برخی آیات قرآن را شنیدند و خبر آیین جدید را به سایر یثربیان اطلاع دادند.

وی افزود: خبربعثت پیامبر(ص) برای یثربیان از جهات مختلف اهمیت داشت: اول اینکه یثربیان به دلیل همجواری با یهودیان ساکن در مدینه خبر بعثت پیامبر خاتم را شنیده بودند. هرچند یهودیان تصور می کردند این پیامبر از بنی اسرائیل است، اما وجه غالب مبنی بر ظهور پیامبری در آخرالزمان بود. دوم اینکه یثربیان با مشکلاتی مثل درگیری های قبیله ای مواجه بودند. اوس و خزرج دو قبیله ای بودند که سالیان سال با یکدیگر درگیری های خونین داشتند. آنها به دنبال راهکاری برای برون رفت از این مشکل بودند. حتی گاهی از میان خود فردی را به عنوان حکم انتخاب می کردند، اما موفق نمی شدند. از این جهت وقتی خبر بعث پیامبر صلی الله علیه و آله را شنیدند، انگیزه دیگری برای آنها حاصل شد.

مطهری ادامه داد: سال بعد ۱۲ نفر از اهل یثرب با پیامبر صلی الله علیه و آله در مکه دیدار کردند و مسلمان شدند و بعد در محل عقبه با آن حضرت بیعت کردند. این بیعت در تاریخ اسلام بیعة النساء نام گرفت. هرچند بیعةالنساء پس از فتح مکه انجام شد، اما با توجه به اینکه مفادش با بیعت عقبه یکی بود، نامشان یکی شد. پیامبر همراه آنان، فردی به نام «مصعب بن عمیر» که از اشراف زادگان مکه بود و به دین اسلام تشرف یافت، به عنوان معلم قرآن فرستاد تا یثربیان را با اسلام و قرآن آشنا کند. به این ترتیب به تدریج ساکنان یثرب با دین اسلام آشنا شدند؛ از این جهت مشهور است که «فإن المدینة فتحت با لقرآن» یعنی مدینه یا یثرب با قرآن فتح شد.

وی با اشاره به بیعت دوم پیامبر(ص) با اهل یثرب گفت: سال بعد بیش از ۷۰ نفر از مسلمانان یثرب مجدد به مکه آمدند و دوباره با حضرت بیعت کردند. آنها پذیرفتند همچنان که از زن و فرزندان خود دفاع می کنند، از پیامبر (صلی الله علیه و آله) هم دفاع کنند. وقتی خبر این بیعت به مشرکان رسید، توطئۀ ترور آن حضرت را طراحی کردند. این جریان سبب شد ماجرای مشهور لیلةالمبیت اتفاق بیفتد که طی آن، امیرالمؤمنین(ع) به اذن الله در بستر پیامبر(ص) قرار گرفت تا آن حضرت راهی مدینه شود. آیۀ ۲۰۷ سورۀ بقره در شأن این ماجرا و در فضیلت امیرالمؤمنین نازل شد آنجا که خداوند فرمود: «و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤف بالعباد؛ و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می فروشد، و خدا نسبت به [این] بندگان مهربان است.»

انتهای پیام/