به گزارش خبرگزاری مهر، نشست بررسی «نقش شعر در وقایع اجتماعی»، دیروز یکشنبه ۴ دی با حضور علی محمد مؤدب و علیرضا قزوه در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

علیرضا قزوه در این نشست گفت: شعر فارسی در طول تاریخ شکل گیری و بلوغ خود، خیلی زود جلوه های بلوغ اجتماعی را نشان داد و یکی از نخستین اشعار تاریخ ادبیات ما به شعری از زبان کودکان ختلان خطاب به اعراب مرتبط است «از ختلان آمذیه / برو تباه آمذیه / آوار باز آمذیه / بی دل فراز آمذیه» که یک شعر اجتماعی و اعتراضی بوده است.

این شاعر آئینی با بیان اینکه شعر بیشتر بزرگان ادبیات ایران، مضامین بلند اجتماعی داشته، افزود: اصطلاح حکیم که برای شاعرانی همچون فردوسی، رودکی، نظامی و سنایی به کار می رفته به دلیل توجه آنها به مسائل اجتماعی و سیاسی بوده است. می توان گفت در طول تاریخ ادب فارسی، شاعران بیش از هر موضوعی ازجمله فلسفه، عشق و طبیعت، شاعر اجتماعی بوده اند و می توان شعر اجتماعی را سنگ بنای ادب فارسی دانست.

وی با تأکید بر غلبه شعر اجتماعی از دوران کهن تا امروز در شعر فارسی، گفت: حبسیه های سبک خراسانی در شعر امثال ناصرخسرو نمونه بارز و موفق شعر اجتماعی است. در دوره غلبه شعر عراقی نیز که دوران طلایی ادبیات فارسی به شمار می رود، می بینیم که اشعار حافظ، سعدی، نظامی و مولانا مملو از مضامین اجتماعی است. اشعار سبک هندی نیز مملو از مضامین اجتماعی بوده و می توان این سبک ادبی را به نوعی مردمی و نقد اجتماعی دانست. در دوره بازگشت ادبی نیز شاعران به شعر اجتماعی روی آوردند و در دوران مشروطه تمام شاعران، اجتماعی سرا بودند. شعر انقلاب اسلامی نیز فرزند ادبیات مشروطه است و شاهدیم که شعر اجتماعی همچنان در ادبیات انقلاب زنده و پرتپش است و شاعران انقلاب اسلامی در عین جدال با قدرتمندان ظالم از مظلومیت انقلاب اسلامی دفاع می کنند.

قزوه با اشاره به گسترش شعر در فضای مجازی طی سال های اخیر، افزود: بزرگان شعر و ادب فارسی که پاک و خالص شعر می سرودند، همیشه ماندگار می مانند و کسانی که قدرت زبانی و اندیشه عمیقی ندارند، ماندگار نخواهند شد. حافظ و مولانا شعرشان را با نام خدا و نعت پیامبر اسلام و مولا علی (ع) آغاز می کردند و شاعرانی در دهه ۶۰ شکوفا شدند که پیرو و یادگار شاعران بزرگ کهن ما بوده اند. متأسفانه قدر شاعران بزرگ اوایل انقلاب را ندانستیم و از کنارشان گذشتیم که این امر سبب شد در دهه های ۸۰ و ۹۰ شعر افول کند و بیشتر شاعران جوان تنها دنبال بازی های زبانی و نه اندیشه های بلند باشند. شاعران بزرگ انقلاب اسلامی شهره نمی شوند و دیگرانی که اشعارشان عمق و ظرافت نداشت، مورد توجه قرار گرفتند.

مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود صداوسیما، گفت: ما در طول تاریخ روزهای خوب و بد زیادی را دیده ایم و تاریخ انقلاب اسلامی نیز خاطرات تلخ و شیرین بسیاری را پشت سر گذاشته است. شاعری که متعهد باشد، همیشه به انقلاب و جمهوری اسلامی وفادار می ماند و مانند حاج قاسم این شعر سعدی را از عمق جان خطاب به رهبرش تأکید می کند «ما را سری ست که گر خلق روزگار / دشمن شوند و سر برود هم بر آن سریم».

امتیاز شعر فارسی در گره خوردن آن با حکمت، دانش و قرآن است

علی محمد مؤدب نیز در این نشست گفت: امتیاز شعر فارسی در گره خوردن آن با حکمت، دانش و قرآن است. زمانی که فلسفه پیوندی با مردم نداشت و فقط برای خواص قابل فهم بود، شعر فارسی جای آن را در ارتباط با اقشار مختلف پر کرد و امثال فردوسی و حافظ میدان دار خلق و آفرینش اندیشه های ناب و عام فهم شدند. گره خوردن و اتصال شعر فارسی با حکمت و اندیشه آن را قابل فهم کرده و ایرانیان درونشان با شعر و ظاهرشان با شرع آراسته است.

این شاعر آئینی افزود: با وجود اینکه فیلسوفان زیادی در ایران داشته ایم، اسکلت فرهنگی ما را شاعران شکل داده اند. شاعران ایران زمین در قالب شعر مشکلات اجتماعی را بیان کرده و در تمام ادوار ادبیات فارسی، رد پای اشعار اجتماعی را می توان دید.

وی با انتقاد از غلبه تفکر اقتصادی بر فرهنگی در سال های اخیر، گفت: دشمنان تلاش کرده اند که به ما القا کنند بحران اصلی اقتصاد است نه فرهنگ و تا اندازه ای موفق شده اند، به گونه ای که امروز بیشتر ما انسان را وسیله سود می دانیم و شعر انقلاب جای خود را به اشعار ضعیف و تبلیغاتی سطح پایین داده است. مسئولان از شعر انقلاب غافل شده اند و ادبیات بازاری جای ادبیات و شعر سیاسی و اجتماعی را گرفته است.

مؤدب افزود: غفلت نهادهای فرهنگی از برنامه ریزی برای تربیت نسل جدید شاعران متعهد، سبب شده گوهر اصلی انقلاب رها شود و شاعران متعهد دلسرد شوند. امروز ما با بحران ادبیات مواجه شده ایم و فراموش کرده ایم که شعر وفادارترین هنر به انقلاب و اسلام است که تنها به شاعر، کلمه و کاغذ نیاز دارد.

مدیرعامل مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب با اشاره به برگزاری ۱۰ دوره آموزش شعر در این مؤسسه در قالب شعر جوان آفتابگردان ها، گفت: شاعرانی که در این ۱۰ دوره تربیت شدند، پیشگام در بصیرت سازی در زمان اغتشاشات اخیر بوده اند و در آینده نزدیک نیز تلاش داریم دوره آموزشی شعر آفتابگردان ها را به یک دوره دانشگاهی تبدیل کنیم.