جمعی از اساتید برجسته دانشگاه در ششمین جلسه از سلسله نشست های بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که به میزبانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها برگزار شد درباره «عدالت آموزشی» به بحث و گفت وگو پرداختنند.

گزارش خبرنگار تشکل های دانشگاه خبرگزاری فارس، ششمین جلسه از سلسله نشست های بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با موضوع «عدالت آموزشی» با حضور جمعی از اساتید برجسته دانشگاه در ساختمان مرکزی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها برگزار شد.

* صالحی: باید به شدت از کلیشه ای پرداختن به بیانیه گام دوم پرهیز کرد

حجت الاسلام صالحی معاون فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها در ابتدای این جلسه با بیان اینکه باید به شدت از کلیشه ای پرداختن به بیانیه گام دوم پرهیز کرد، گفت: باید به مولفه های راهبردی که در بیانیه گام دوم توسط رهبر معظم انقلاب به جامعه ارمغان داده شده است، مخصوصا در بخش توصیه ها که ناظر به آینده است توجه ویژه ای کرد.

وی ادامه داد: تاکید مقام معظم رهبری بر این بوده که ما این مولفه ها را به گفت وگو بگذاریم، تا بتوان به این مولفه ها شکل جریان ساز داد. در راستای این نگاه برنامه ریزی هایی در دستگاه های مختلف صورت گرفته که امیدواریم شعاری نباشد و به برنامه های اثرگذار و اقدامات مؤثر و علمی منتهی شود و آن را به یک سرمایه اجتماعی در متن جامعه تبدیل کند. وظیفه ما هم این است که در حوزه جریان سازی نخبگانی کمک کنیم.





حجت الاسلام صالحی یادآور شد: یکی از توصیه هایی که در بیانیه وجود دارد، مسئله عدالت است و به نظر می رسد شاید سخت ترین آنها در تبیین مولفه ها و از آن سخت در اجرای آن، از بین توصیه های هفت گانه که در بیانیه آمده، عدالت باشد.

معاون فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با اشاره به مسئله عدالت آموزشی اظهار داشت: آموزش یکی از مولفه های بسیار مهم در بحث تحقق عدالت است، برای اینکه آموزش در قدرت سازی موثر است و هم در تولید ثروت و هم در تولید قدرت تاثیر مستقیم دارد.

وی با اشاره به رابطه آموزش و تحقق عدالت گفت: خود مبارزه با فساد نیازمند مقدماتی از جمله آموزش است و نوع نگاه حاکم بر آموزش می تواند در تعریف فساد اثرگذار باشد. پس آموزش اثرگذاری بنیادین با تحقق عدالت دارد.

صالحی عدم استمرار و پایمردی را دلیل بسیاری از ناکارآمدی ها دانست و اظهار داشت: فقدان قوانین عادلانه قطعا زمینه ساز فساد و ناعدالتی خواهد بود. مجریان ناعادل و بی تقوا در کنار این مسئله اثرگذار هستند. نظارت و آگاهی های مردمی و تشکل های مردم نهاد و تشکل های دانشجویی می تواند در این زمینه کمک کند. خود گفتمان عدالت باید مورد توجه قرار گیرد و از نگاه تک بعدی به عدالت پرهیز شود و به صورت جامع به عدالت نگاه شود.

وی ضمن اشاره به بی عدالتی های آموزشی در دانشگاه ها و مدارس، تصریح کرد: به نظر می رسد امروز اثرگذاری پژوهش ها از حوزه آموزش کمتر نیست، چون این پژوهش ها بعدها تبدیل به صنعت و سازمان های اثرگذار در جامعه می شوند. لذا این ضرورت وجود دارد که در کنار هم به این مسائل بپردازیم.

* انتقاد عضو هیات علمی دانشگاه تهران از تاثیرات منفی سیاست های نئولیبرالی در دانشگاه

احمد نادری عضو هیات علمی گروه مردم شناسی دانشگاه تهران در این نشست گفت: هدف دانشگاه تربیت انسان است؛ یعنی هدفی که جمهوری اسلامی دنبال می کند و امام به آن تاکید داشت.

وی ادامه داد: ما با سیاست های نئولیبرالی که وجود دارد کم کم به سمت دانشگاه خرابه حرکت کرده ایم که از اوایل دهه ۷۰ رخ داد و الآن اوج آن را می بینیم.

وی با اشاره به وجود یک پیام دوگانه در درون حاکمیت، گفت: می بینیم یعنی یک جاهایی هنوز گفته می شود رسالت دانشگاه تربیت انسان است و انسان های متعالی باید تربیت شوند که منطق اسلام و انقلاب اسلامی را درک کنند، از یک طرف هم داریم بی حساب و کتاب پول می گیریم و کسی که پول های آنچنانی خرج می کند تا این مدارک را بگیرد قاعدتا به دنبال این است که پول ها را از جای دیگری در آینده بیاورد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تاکید کرد: اینکه می گوییم در بحث آموزش دقیقا داریم مانند آمریکا می شویم به خاطر همین موضوع است و این پیام دوگانه که در درون حاکمیت شکل گرفته چنین چیزی را موجب می شود.

نادری خاطرنشان کرد: چیزی که دارد در کف دانشگاه اتفاق می افتد این است که دانشجویان باید برای آموزش پول بدهند و بعدا هم باید بروند این پول را از جایی دربیاورند و ما باید این دوگانه را در سطح کلان حل کنیم و باید به دانشگاهی برگردیم که آدم تربیت می کند و مسئولیت اجتماعی می پذیرد، ولی متاسفانه مسئولیت اجتماعی دانشگاه را نادیده می گیریم.

وی تصریح کرد: کلیت آموزش ما از پیش دبستانی تا دانشگاه درگیر این قبیل سیاست های مالی است و به نحوی در این خصوص سیاست گذاری شده که تغییر این سیاست ها چون افرادی را دچار تعارض منافع می کند، سخت و دشوار است.

نادری در ادامه افزود: بحث پژوهش ما هم تبدیل شده به نوعی صنعت؛ یعنی تبدیل شده به یک خط تولید که از خیلی ها ازخروجی آن راضی هستند و یک سری کاسب هم دارند در این صنعت کاسبی می کنند.

وی گفت: نکته دیگری هم که اینجا مطرح است، بحث شفاف سازی آنها است؛ یعنی هیچ وقت در یک سامانه ای شفاف نشده است که چه کسی، چه پژوهش هایی را با چه مبالغی انجام داده است، کسانی هم که در یک برهه شعار شفافیت دادند، پشیمان شدند.

* حسینی: مردم ما سال گذشته ۱۰ هزار میلیاردتومان به مدارس دولتی پول دادند

سیدمجید حسینی عضو هیأت علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران در این نشست گفت: ما به فضایی رسیده ایم که فاصله تحصیلی دانش آموزانی که در سیستان و بلوچستان هستند با کسانی که در تهران هستند ۵۷ برابر است. این اوج فاصله طبقاتی است.

وی با بیان اینکه دلیل این فاصله طبقاتی در سطح سیاسی و سیاستی است و در بحث سطح تکنیک نیست، گفت: دولت های لیبرال و نئولیبرال یک سیاست مرکزی دارند که بر اساس آن برای حوزه هایی مانند آموزش و درمان برای خودشان یک بخش خصوصی می گیرند و خدماتی که دولت در آن رابطه مسئولیت دارد را می دهند به بخش خصوصی و این بخش خصوصی آنها را گرانتر به مردم می فروشد که یکی از آنها مدارس غیرانتفاعی در ایران است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: این سیاست ها از سال ۱۳۷۰ در ایران به صورت جدی پیاده و اجرا شده است. جالب است در این زمینه هیچ دولت و مجلسی از اجرای این سیاست ها و بخش آموزش فروگذار نکرده است.

وی گفت: در این حوزه در سال های اخیر سیاست هایی مهم پیاده شده که نتایج وحشتناکی در اختلاف طبقاتی و نابرابری ایجاد کرده است. اول قانون مدارس غیرانتفاعی که شورای نگهبان آن را رد کرد و مجمع دوره آقای هاشمی آن را تصویب کرد و الآن ۱۵ درصد مدارس کشور غیرانتفاعی است و مردم ایران سال گذشته ۲۰هزار میلیارد تومان این به مدارس پول داده اند، در حالی که بودجه آموزش و پرورش ۳۵هزار میلیارد تومان بیشتر نبوده است.

این استاد دانشگاه همچنین با اشاره به خصوصی سازی مدارس دولتی گفت: در سال گذشته مردم ایران فقط به مدارس دولتی ۱۰هزار میلیارد تومان پول داده اند. این مبلغی است که کارتخوان کشیده اند و نه مبلغی که به صورت غیررسمی داده شده است. به این بهانه که مدرسه خرج دارد.

وی ادامه داد با یک جمع بندی پرداختی مردم در سال گذشته در مدارس غیرانتفاعی یا غیردولتی با مدارس دولتی، می توان نتیجه گرفت که مردم ۳۸هزار میلیارد برای آموزش و پرورش پول داده اند؛ آموزشی که در قانون آمده باید رایگان باشد! که این نشان می دهد که دولت ایران کمتر از ۵۰ درصد هزینه های آموزش و پرورش را داده است.

وی اظهار داشت: در قانون مدارس غیرانتفاعی برای مناطق کم برخوردار در نظر گرفته شده است، ولی به هیچ وجه در مناطق کم برخوردار مدرسه غیرانتفاعی تاسیس نشده است و الان ۷۰ درصد مدارس در مناطق ۱-۲-۳ تهران غیرانتفاعی هستند.

حسینی اضافه کرد: قوانین نوع دوم به دانشگاه آزاد غیرانتفاعی و خصوصی کردن آموزش عالی معطوف شده است. در کشوری که در قانون اساسی آن نوشته شده آموزش عالی تا حد خودکفایی و آموزش عمومی سراسر رایگان است، صرفا ۱۵درصد دانشجویان دانشجوی دولتی هستند و مابقی در دولت آقای هاشمی در دانشگاه آزاد، در دولت احمدی نژاد دردانشگاه پیام نور و دردولت آقای روحانی هم دانشگاه های دولتی قرار گرفتند و خصوصی سازی به بهانه های مختلف انجام شد.

وی افزود: نوع سوم سیاست های سهمیه است. ما جدای از سهمیه های دولتی درستی که داریم ۱۹ گونه سهمیه در رشته های دانشگاهی داریم و در برخی دانشگاه ها تا ۵۰ درصد سهمیه دارند. این یعنی فرزند من به عنوان عضو یک هیأت علمی می تواند دانشگاه زابل قبول شود و دانشگاه تهران درس بخواند. البته این را دیوان عدالت اداری سال ۸۸ لغو کرد و برخلاف قانون اساسی تشخیص داده، ولی ۲ ماه بعد در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و برای ۸۰هزار نفر از اعضای هیأت علمی این مجوز نقل و انتقال با قواعدی وجود دارد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: نکته بعدی واگذاری موسسات کنکور به بخش خصوصی بود. گفته شده ۸هزار میلیارد تومان مردم سال گذشته به مافیای کنکور پول داده اند. نمی دانم عدد درست است یا نه ولی ۸۰۰۰ میلیارد تومان مافیای کنکور به مردم کتاب فروخته است. این در حالی است که کاغذ و ارز دولتی گرفته و هزار کار دیگری کرده که این ۸۰۰۰ میلیارد تومان را تست کنکور بفروشد که صرفا زباله است.

وی گفت: دولت در سیستان وبلوچستان ۲۲هزار معلم خرید خدمت دارد که ۵۸۰ هزار تومان حقوق می گیرند، آن هم با ۳ تا ۴ ماه تاخیر که این ۲۲هزار معلم در وضعیتی زندگی می کنند که دانشگاه تهران در همین سال اخیر ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه توسعه گرفته است!

حسینی اضافه کرد: چنین اتفاقاتی در دولت های لیبرال نسبت به واگذاری مسئولیت های خودشان رخ می دهد، مثلا در صنعت، در واردات و …، ولی دولت های لیبرال راضی نمی شوند آموزش و پرورش و درمان را ویران کنند، در حالی که دولت ایران ۵۰ درصد آموزش عمومی را واگذار کرده است که نتیجه آن فساد در آموزش شده است.

وی با اشاره به نابرابری در بحث ورود به دانشگاه گفت: در تحقیقی که بچه های دین و اقتصاد انجام دادند کل قبولی منطقه ۳ در دانشگاه ۳ درصد است.

حسینی تصریح کرد: هم اکنون آموزش و پرورش ۲۲ گونه مدرسه دارد که هیچ تفاوتی با سایرین نمی کند جز در بحث پول گرفتن از مردم.

* باقری: فرایند ارتقاء اساتید در محتوای قوانین و نحوه اجرا ناعادلانه است

شهلا باقری عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در ادامه گفت: در این راستا هیئتی برای بررسی تخلفات هیات علمی دانشگاه ها پیش بینی شده و ساختار آن هم به گونه ای است که خود اعضای هیات علمی همان دانشگاه متصدی بررسی تخلفات هستند.

وی ادامه داد: اینها اخیرا هم در راستای بحث خودشان که عدالت آموزشی است، تخلفات پژوهشی را هم به لیست خود اضافه کرده اند. البته به خود این ساختار نیز انتقاداتی وارد است، چراکه بعضا خود موجب بی عدالتی می شود!

باقری در ادامه فرایندهای ارتقاء را هم در محتوای قوانین و هم در نحوه اجرا، نا عادلانه توصیف کرد و ادامه داد: به طور مثال دیده شده که در یک دانشگاه، فردی که قرار است پرونده ارتقاء اساتید را بررسی کند، در گروه، دانشکده و دانشگاه همان نفر ثابت است، در این صورت اگر یک نفر را از مرحله گروهی حذف کند، این فرد به دانشکده و دانشگاه راه پیدا نخواهد کرد. چنین اختیاراتی می تواند راه را برای اعمال سلایق شخصی در ارتقای اساتید باز کند.

این استاد دانشگاه گفت: ما می توانیم قوانین و قواعد حساب شده آموزش اساتید برجسته را در مدارس داشته باشیم تا در کوتاه مدت بتوانند نقص نیروی انسانی ما را پر کنند. البته نیاز به قانون دارد تا در آینده منجر به ایجاد مشکلات نشود.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: زیرساخت عدالت آموزشی که عدالت فرهنگی است، وجود ندارد. ما سیاستگذاری فرهنگی در باب عدالت فرهنگی می خواهیم، یعنی اگر آموزش به ما می گوید چیزی باید تدریس شود، عدالت فرهنگی می گوید چرا آموزش داده می شود و چگونه آموزش داده شود.

* پیروز: برخی مدارس غیرانتفاعی ۳۰ میلیون شهریه می گیرند/ امکان ورود دانشگاه ها به بازار آموزشی

بیژن پیروز عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه گفت: مشکل عدالت آموزشی برای انگلیس و آمریکا و کشورهای دیگر هم وجود دارد و تنها مختص ایران نیست. در این حوزه ما از شکل خاصی از خصوصی سازی دنباله روی کردیم که مدل روسی و چینی هم نبود، بلکه مدل اروپای شرقی بود و به یک سری مشکلات جدی هم رسیدیم.

این استاد دانشگاه افزود: در بیانیه گام دوم اشاره شده که ما در خیلی جاها پیشرفت داشتیم که به درستی هم اشاره شده، اما ما در برخی از جاها هم عقب هستیم که باید به این مسئله هم توجه کرد.

وی اضافه کرد: باید ببینیم همین امروز در تهران چه کاری می توانیم انجام دهیم. ما در شهری زندگی می کنیم که در آن برخی مدارس ۲۵ تا ۳۰ میلیون شهریه به عنوان دبیرستان غیرانتفاعی می گیرند.

پیروز با بیان اینکه ما داریم به سرعت وقت را از دست می دهیم، یادآور شد: اگر امروز ما در کتاب ها نگاه کنیم می بینیم کلاس های زبان انگلیسی ما به سرعت به سمتی می رود که استاد آن هم دیگر در کلاس ها ایرانی نیست.

این استاد دانشگاه در ادامه ضمن انتقاد از خصوصی سازی در حوزه آموزشی، خاطرنشان کرد: خصوصی سازی در انگلستان به شکلی که ما اجرا می کنیم نبوده است. به طور مثال اگر شرکتی با خصوصی ماندن به ورشکستگی می رسد، آن را به سوددهی می رساند و بعد آن را به بخش خصوصی واگذار می کند.

وی ادامه داد: دانشگاه های معتبر هم می توانند وارد بازار آموزشی شوند و مدارس را به صورت سودآوری اداره کنند. به طور مثال دانشگاه تهران می تواند دبیرستان، راهنمایی و ابتدایی غیرانتفاعی را با وام راه اندازی کند و توان این را دارد که کلاس هایش را مستقیم استریم کند و بعد آنها را در اختیار همه قرار دهد.

پیروز گفت: ما می توانیم برای اینکه دسترسی افراد عادی در همه جای ایران به محتوای آموزشی، کتب آموزشی، و تدریس، عادلانه تر از الآن شود، سرمایه ای بگذاریم که این سرمایه هم برمی گردد، یعنی اگر به یک دانشگاه معتبر با توجه به اینکه برند شده است وام بدهند تا مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان دایر کند، اولا این پول که داده شده برمی گردد و برای دولت هزینه ندارد و ثانیا بعدها می توانیم این مدارس را واگذار کنیم.

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اظهار داشت: ما حتی می توانیم با اینترنت ملی کاری کنیم که بچه های ما در خانه های خود دروس خود را یاد بگیرند، اما اگر هدف رها کردن کار باشد، به جایی نخواهیم رسید.

وی گفت: ما اگر بخواهیم در دانشگاه تهران اشتغال ایجاد کنیم، می توانیم از اول مهر ساختمان هایی که دانشگاه برای استفاده کافه اجاره می دهد را برای دوره های آموزشی مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه الآن یک نرم افزار علوم انسانی در کشور وجود ندارد، گفت: می توان چنین تولیداتی داشت و به عنوان مثال نرم افزارهای آموزنده و جذاب فیزیک و ریاضی تولید کرد.

* فرهنگی: نکات تحلیلی بیانیه گام دوم در قالب مقالات پژوهشی و پایان نامه به دانشگاهیان پیشنهاد شود

محمدحسین فرهنگی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به برگزاری جلساتی درباره بیانیه گام دوم در نهاد رهبری دانشگاه ها گفت: پیشنهاد بنده این است که خلاصه ای از مواردی که در این جلسات تا کنون گفته شده به نمایندگان مجلس داده شود تا بتوانیم از آن استفاده کنیم.

وی ادامه داد: ما چند محور اصلی در بیانیه داریم؛ یکی محور ابعاد تحلیلی است که مقام معظم رهبری از گذشته به اکنون و آینده تحلیلی را ارائه کرده اند.

این نماینده مجلس گفت: پیشنهادم این است که این موارد که جنبه تحلیلی دارد مورد بحث قرار گیرد و در قالب مقالات پژوهشی و پایان نامه ها پیشنهاد شود.

فرهنگی افزود: محور دیگر آن مسائلی است که نیاز به اقدامات اجرایی دارد، مانند استفاده از جوانان در مدیریت ها که البته منظور استفاده از افراد ناپخته و غیرمربوط و غیرمصلح در جایگاه های حساس نیست.

* مهدی پور: دانشگاه فرهنگیان حداقل ترین امکانات آموزشی و رفاهی را دارد

محمد امین مهدی پور دبیرکل جامعه اسلامی دانشجویان در پایان این جلسه طی سخنانی گفت: همانطور که یک استاد دانشگاه اگر شرایط مناسب و ذهنیت آرامی نداشته باشد، نمی تواند به وظیفه خود عمل کند، یک معلم هم نمی تواند با چنین شرایطی در کلاس درس تدریس خوبی را داشته باشد و دانش آموز خوبی تربیت کند.

مهدی پور ادامه داد: ما نمی توانیم بگوییم که دانشگاه فرهنگیان یک دانشگاه دولتی است. امروز دانشگاه فرهنگیان با ۴۵درصد کسری حقوق دانشجویانش گذران می کند و بین تمام دانشگاه های سراسر کشور حداقل ترین امکانات آموزشی و رفاهی را دارد.

مهدی پور یادآور شد: سرانه دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در میان دانشگاه های کشور در کمترین سطح خود است. دانشجوی دانشگاه فرهنگیان در بدترین شرایط امکانات آموزشی و رفاهی تحصیل می کند، از طرفی قیمت هزینه های رفاهی در این دانشگاه دو برابر دانشگاه های دیگر است.

انتهای پیام/