به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر دبیرکل پیمان نظامی ناتو به ترکیه و دیدار او با مقامات این کشور، رویدادی بود که در روزنامه های چاپ استانبول و آنکارا، بازتاب گسترده ای پیدا کرد.

اما روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، صرفا بخشی از دیدار و سخنان استولتنبرگ را برجسته کرده اند که حاکی از تشکر و قدردانی او در مورد نقش ترکیه در فعال سازی مجدد گذرگاه انتقال غلات اوکراین به بازارهای جهان است.

سوال اینجاست: آیا استولتنبرگ و همسرش اینگرید شولرود (سفیر اسبق نروژ در بلژیک) این همه راه را پیمودند که صرفا در مورد انتقال گندم و جو، از اردوغان تشکر کنند؟ خیر. واقعیت این است که استولتنبرگ، برای یک مذاکره دشوار و یک چانه زنی انرژی به ترکیه سفر کرد.

در مورد جزئیات مذاکرات فنی دبیرکل ناتو با مقامات ترکیه، اطلاعاتی منتشر نشده، اما همه شواهد نشان دهنده این است که استولتنبرگ، در دیدار با مقامات آنکارا نقش یک مذاکره کننده ارشد و یک جاده صاف کن قدرتمند را ایفا کرده است.

نگاهی به مفاد و محتوای رسمی منتشر شده دیدارهای دبیرکل ناتو با خلوصی آکار وزیر دفاع و مولود چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، نشان می دهد که او پیش از دیدار با اردوغان، مذاکرات دشواری را از سر گذرانده و ظاهرا برای چکش کاری نهایی به دیدار رئیس جمهور ترکیه رفته است.

اقناع اردوغان، سومین ماموریت دشوار استولتنبرگ

گفته می شود که انتخاب استولتنبرگ نخست وزیر سابق نروژ برای پست دبیرکلی ناتو، ایده اولیه باراک اوباما و آنگلا مرکل بوده است. استولتبنرگ از همان دوران نوجوانی که پدرش وزیر امور خارجه نروژ بود، وارد حزب کارگر شد و همه انتظار داشتند روزی رهبر حزب شود. اما کسی نمی توانست پیش بینی کند که او، علاوه بر رهبری حزب کارگر و نخست وزیری نروژ، پست امنیتی – دفاعی دبیر کلی ناتو را نیز تجربه کند.

وی که از سال ۲۰۱۴ میلادی، به عنوان دبیرکل به قرارگاه مرکزی ناتو رفته، در طول دوران حرفه ای خود، با رویدادها و چالش های فراوانی دست و پنجه نرم کرده است.

در آغاز دوران دبیر کلی استولتنبرگ، شاهد نقاط عطف مهمی همچون الحاق کریمه به روسیه بودیم و نخستین ماموریت دشوار او، حفظ انسجام و یکپارچگی ناتو در برابر قدرت نمایی پوتین بود.

دومین ماموریت سخت دبیرکل نروژی ناتو، رویارویی زیرکانه و نرم با دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا بود که اساسا عقیده ای به ناتو نداشت و معتقد بود که تداوم حیات و موجودیت ناتو، چیزی جز ولخرجی اضافی نیست!

حالا هم استولتبنرگ در سومین ماموریت حساس، با چالش مهمی به نام ترکیه روبرو است.

ترکیه کشوری است که برای ناتو اهمیت حیاتی دارد و استولتنبرگ به دنبال آن است که هر جوری شده، همراهی اردوغان را به دست بیاورد.

تصمیم نهایی ترکیه درباره سوئد

حمله سریع و شتاب زده روسیه به اوکراین، ناتو را در برابر شرایط دشواری قرار داد و بهانه جور شد تا دو کشور اروپایی سوئد و فنلاند نیز، خیلی سریع به عضویت ناتو دربیایند.

مرور اخبار و گزارش های مرتبط با روند عضویت این دو کشور جدید در جمع اعضای ناتو، نشان می دهد که مخالفت های قاطعانه و اولیه اردوغان از سوی آمریکا و سران ناتو جدی گرفته نشد و تیم جو بایدن و استولتنبرگ، عملا اردوغان را در برابر عمل انجام شده قرار دادند.

با آن که سوئد، همواره یکی از مهمترین نقاط فعالیت نهادهای اقماری پ.ک.ک در اروپا بوده و آنکارا همواره به این امر اعتراض کرده است، اما اعتراض و انتقاد ترکیه نتوانست اصل موضوع را تغییر دهد.

اردوغان در آغاز، به تندی با عضویت سوئد و فنلاند مخالفت کرد، اما در ادامه مسیر، جرات مخالفت نداشت و عملا در برابر آمریکا و اروپا تسلیم شد.

حالا ترکیه در آخرین مراحل عضویت کامل سوئد و فنلاند در ناتو، عملا نمی تواند کار خاصی انجام دهد، اما هنوز هم، زمینه هایی برای برخی اعتراضات و کارشکنی های حقوقی و امنیتی وجود دارد.

به همین خاطر، قرارگاه مرکزی ناتو، راه میانه ای پیدا کرده تا اختلاف بنیادینی بر جای نماند. بر اساس تدبیر و تصمیم مشترک ناتو و آمریکا، قرار است به زودی، برای اولین بار، نخست وزیر سوئد به ترکیه سفر کند و در این سفر، هماهنگی های اطلاعاتی و حقوقی کاملی صورت بگیرد تا برخی از سران و فرماندهان پ..ک.ک و شاگردان گولن از سوئد اخراج شوند.

سفر استولتنبرگ به ترکیه، زمینه آن را فراهم می کند تا مذاکرات نخست وزیر سوئد با اردوغان و تیم او، با سرعت و سهولت بیشتری صورت بگیرد و استکهلم بتواند با ایجاد برخی محدودیت ها و موانع برای فعالیت های پ.ک.ک، رضایت خاطر نسبی مقامات آنکارا را تامین کند.

۶ نکته مهم در روابط ترکیه و ناتو

استولتنبرگ و همکاران او در ناتو، برای تحلیل نقش ترکیه در ناتو روی این نقاط مهم تمرکز کرده اند:

۱.گذر زمان نشان داده که سابقه هفتاد ساله عضویت ترکیه در ناتو، به عنوان یک نقطه طلایی تلاقی بین دریای سیاه و مدیترانه، از منظر ژئوپولیتیک تا چه اندازه اهمیت دارد و نباید کاری کرد که این نقش، کمرنگ شود.

۲.گردش به چپ ناگهانی اردوغان و خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه، ناتو را با یک شوک و چالش بزرگ روبرو کرد. اما با این حال، استولتنبرگ اجازه داد که این دعوا، عملا به دعوای سیاسی آنکارا – واشنگتن تبدیل شود و ناتو حتی الممکن، خود را از این دعوا دور نگه دارد.

۳.اختلافات ترکیه و یونان، از هر نظر اهمیت حیاتی دارد و پادرمیانی مداوم آلمان، آمریکا و ناتو، نتوانسته به این اختلافات پایان دهد.

۴.تهدیدات مداوم ترکیه علیه قبرس و پافشاری بر رسمیت یافتن دولت جمهوری ترک قبرس شمالی، از مهمترین چالش های ناتو در مورد ترکیه است.

۵.با اعلان تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان، نقش ترکیه در ماموریت های منطقه یا ناتو تا حدودی کمرنگ شد، اما هنوز هم در بالکان، مالی، سومالی، لبنان و مناطق دیگر، همراهی نظامیان ترکیه با دیگر اعضای ناتو حائز اهمیت است.

۶.ترکیه در مورد عضویت سوئد و فنلاند در ناتو نگرش و انتظارات متفاوتی دارد. تیم اردوغان، بارها اعلام کرده که این دو عضو جدید ناتو باید کاری کنند که کلیه فعالیت های پ.ک.ک و نهادهای اقماری آنها ممنوع و ناممکن شود. اما مشخص نیست که در این گیر و دار، چالش های حقوقی و دموکراتیک تا چه اندازه بر همکاری و توافق امنیتی، منطبق خواهند شد.

در پایان باید گفت، در چند سال گذشته، گفتمان ضد ناتویی در ترکیه تقویت شده و بسیاری از تحلیل گران محافظه کار و برخی از چپ ها، بر این نکته پافشاری می کنند که خروج از ناتو به نفع ترکیه است.

اما با این حال، ترکیه هنوز هم خود را در جبهه و میدان ناتو می بیند و می توان چنین پیش بینی کرد که نتایج انتخابات سال ۲۰۲۳ میلادی، بر چند و چون همکاری های آتی ترکیه و ناتو، اهمیت به سزایی خواهد گذاشت.

در صورتی که پیش بینی های مبتنی بر نظرسنجی های کنونی درست از آب دربیایند، با قدرت گرفتن مخالفین اردوغان در ترکیه، زمینه برای افزایش سطح همکاری های ناتو و ترکیه، مساعدتر خواهد شد.

انتهای پیام/