اردوی آفتابگردان های دوره هشتم / «شعر، مانند یک موجود زنده روح دارد»

به گزارش خبرگزاری تسنیم، احمد شیروانی، علی اکبریان، امیر فرخنده، محمد شهبازی، علی حقیقی، رسول نقیب و محمدرضا شکیبایی شاعرانی بودند که در این نوبت فرصت ارائه اثر پیدا کردند. علی محمد مؤدب مدیر مؤسسه شهرستان ادب نیز در کلاس آموزشی بعدی درباره راه و رسم شاعری گفت: «وقتی می خواهیم کار ادبی را جدی تر بگیریم، بعد از مباحثی مانند قافیه، وزن، ردیف و دیگر مسائل فنی شعر، پرسش های تازه ای برای شاعر ایجاد می شود؛ اصولا این که ما کجا قرار داریم؟ و چه افقی پیش روی ماست؟ شاعر با چه کسی حرف می زند؟ در لحظه ای که بدانیم که در کجای زمان و مکان ایستاده ایم، می توانیم متوجه شویم که چه باید بگوییم.»
وی با بیان اینکه اولین مخاطب شعر خود شاعر است، عنوان کرد: «آنچه مسلم است و یقین داریم، حرف زدن شاعر است و هر حرفی مخاطبی دارد. شناخت مخاطب کلیدی ترین جایی است که امکان تأثیر به حرف می دهد. شعر یک گفت وگو است و گفت وگو جز با شناخت ممکن نیست؛ حتی وقتی با خود حرف می زنیم».
مؤدب اضافه کرد: «قدم اول برای شاعر شدن، سکوت و شنیدن صداهای خود است. سکوت شرط تأثیر سخن است؛ خود اصیل در سکوت شناخته می شود. حرف زدن به معنای شعر گفتن آسان است، اما برخی حرف ها خودشان حجاب شاعرند و هم است و نمی گذارد شاعر پیش برود و رشد کند؛ بین وهم و فهم یک حرف فاصله است. شروع شاعری با سخن گفتن نیست باسکوت است».
در ادامه این برنامه، میلاد عرفان پور، مدیر دفتر شعر مؤسسه شهرستان ادب، درباره مقدمات شاعری گفت: «شعر مانند یک موجود زنده است؛ این موجود زنده روح و کالبدی دارد. مهم ترین ویژگی یک موجود تأثیرگذاری اوست و روحی که موجب حیات او می گردد، منبع تأثیرگذاری است. کالبد و جسم شعر لفظ، آرایه ها و ساختار شعر است و در کالبد شعر تعریف می شود، اما روح شعر چیزی است که باعث تأثیرگذاری و ماندگاری آن می شود».
وی با بیان اینکه در ابتدای راه سرودن شعر، چند سؤال جدی برای شاعر مطرح می شود که باید پاسخ مناسب به آن ها داده شود، اظهار کرد: «شروط ماندگاری یک شعر چیست؟ ما در زمان سرایش یک شعر چگونه متوجه شویم که شعر چقدر می تواند ماندگار و تأثیرگذار باشد؟».
عرفان پور عنوان کرد: «شاعر هنگام سرایش شعر از روح خود در شعر می دمد؛ شعر واجد قسمتی از روح شاعر می شود؛ حال اگر شاعر تهذیب نفس و خودسازی کرده باشد و روح خودش را متعالی کرده باشد، روح شعر هم متعالی می شود».
وی در تشریح صفات شاعر مطلوب، طبق آیات قرآن گفت: «شاعری که اهل ذکر کثیر ایمان و عمل صالح است و خدا را مرتب برای خود احضار می کند و وقتی ظلم می بیند سکوت نکند، در هر موضوعی که شعر بگوید شعرش الهی است. شاعر مسلمان باید صدق کامل داشته باشد؛ آنچه شخص بر زبان می آورد در دل همان را داشته باشد، این صدق است؛ اما صدق کامل یعنی رسیدن به حق و حقیقت در دل و بر زبان جاری کردن آن».
در بخش دیگری از این برنامه اسماعیل امینی درباره ضرورت نقد علمی شعر گفت: «اگر کسی درباره اظهارات یک استاد بزرگ و پیشکسوت گفت که این غیرمنطقی است یا من نمی پذیرم، به معنی بی احترامی به استاد نیست. شعر باید در دانشگاه ها نقد علمی شود».
وی درباره ضرورت مطالعه زبان شعر و آگاهی به آن بیان کرد: «پس از مراحل اولیه آزمون و خطا که شاعر می گذراند و تسلط به تکنیک های شاعری پیدا می کند، یادگیری این فنون لازم و ضروری است. شعر، حاصل کشف جهان درون و بیرون است؛ شعری که فقط دارای تکنیک است، مخاطب معمولی را شاید متحیر کند، اما در بین کسانی که شعر را عمیق تر مطالعه و دنبال می کنند، ارزش ادبی چندانی ندارد؛ برای همین شاعر باید برای تقویت شعر خود زبان شعر را بیاموزد».
این استاد دانشگاه درباره تفاوت زبان و شعر با زبان روزمره بیان کرد: «زبان روزمره تکراری و اتوماتیک است، اما زبان شعر دارای خلاقیت و نوآوری است. زبان شعر برجسته تر و متمایزتر از زبان روزمره است، اما باید دقت داشت که هر خلاقیتی در زبان به معنای نوآوری نیست».
امینی افزود: «وظیفه زبان روزمره صرفا انتقال پیام است. در این زبان زیبایی و موسیقی زبان معنایی ندارد، چون قصدمان انتقال پیام است، اما در شعر رسایی در زبان پشت زیبایی قرار دارد و زیبایی اولویت برتر را دارد».
در ادامه برنامه های آموزشی، کارگاه سوم نقد شعر نیز شامگاه چهارشنبه و با حضور اسماعیل امینی، رضا شیبانی و محمدحسین نجفی به عنوان کارشناس منتقد برگزار شد. احسان نجفی، عمادالدین ربانی، بهزاد گرانمایه، محمدامین علیزاده، هادی قاسمی و درنهایت محمدرضا قاسمی افرادی بودند که آثارشان مورد ارزیابی قرار گرفت.
برنامه پایانی و البته جذاب شاعران در این روز نیز مسابقه «از صورت تا معنا» بود. پانتومیمی خلاقانه که شاعران باید با استفاده از حرکات بدن، مصرعی از اشعار شناخته شده را برای همگروهی های خود اجرا می کردند. این مسابقه در چند مرحله اجرا و برای برگزیدگان نهایی آن جوایزی از سوی مؤسسه شهرستان ادب در نظر گرفته شد.
انتهای پیام/
وی با بیان اینکه اولین مخاطب شعر خود شاعر است، عنوان کرد: «آنچه مسلم است و یقین داریم، حرف زدن شاعر است و هر حرفی مخاطبی دارد. شناخت مخاطب کلیدی ترین جایی است که امکان تأثیر به حرف می دهد. شعر یک گفت وگو است و گفت وگو جز با شناخت ممکن نیست؛ حتی وقتی با خود حرف می زنیم».
مؤدب اضافه کرد: «قدم اول برای شاعر شدن، سکوت و شنیدن صداهای خود است. سکوت شرط تأثیر سخن است؛ خود اصیل در سکوت شناخته می شود. حرف زدن به معنای شعر گفتن آسان است، اما برخی حرف ها خودشان حجاب شاعرند و هم است و نمی گذارد شاعر پیش برود و رشد کند؛ بین وهم و فهم یک حرف فاصله است. شروع شاعری با سخن گفتن نیست باسکوت است».
در ادامه این برنامه، میلاد عرفان پور، مدیر دفتر شعر مؤسسه شهرستان ادب، درباره مقدمات شاعری گفت: «شعر مانند یک موجود زنده است؛ این موجود زنده روح و کالبدی دارد. مهم ترین ویژگی یک موجود تأثیرگذاری اوست و روحی که موجب حیات او می گردد، منبع تأثیرگذاری است. کالبد و جسم شعر لفظ، آرایه ها و ساختار شعر است و در کالبد شعر تعریف می شود، اما روح شعر چیزی است که باعث تأثیرگذاری و ماندگاری آن می شود».
وی با بیان اینکه در ابتدای راه سرودن شعر، چند سؤال جدی برای شاعر مطرح می شود که باید پاسخ مناسب به آن ها داده شود، اظهار کرد: «شروط ماندگاری یک شعر چیست؟ ما در زمان سرایش یک شعر چگونه متوجه شویم که شعر چقدر می تواند ماندگار و تأثیرگذار باشد؟».
عرفان پور عنوان کرد: «شاعر هنگام سرایش شعر از روح خود در شعر می دمد؛ شعر واجد قسمتی از روح شاعر می شود؛ حال اگر شاعر تهذیب نفس و خودسازی کرده باشد و روح خودش را متعالی کرده باشد، روح شعر هم متعالی می شود».
وی در تشریح صفات شاعر مطلوب، طبق آیات قرآن گفت: «شاعری که اهل ذکر کثیر ایمان و عمل صالح است و خدا را مرتب برای خود احضار می کند و وقتی ظلم می بیند سکوت نکند، در هر موضوعی که شعر بگوید شعرش الهی است. شاعر مسلمان باید صدق کامل داشته باشد؛ آنچه شخص بر زبان می آورد در دل همان را داشته باشد، این صدق است؛ اما صدق کامل یعنی رسیدن به حق و حقیقت در دل و بر زبان جاری کردن آن».
در بخش دیگری از این برنامه اسماعیل امینی درباره ضرورت نقد علمی شعر گفت: «اگر کسی درباره اظهارات یک استاد بزرگ و پیشکسوت گفت که این غیرمنطقی است یا من نمی پذیرم، به معنی بی احترامی به استاد نیست. شعر باید در دانشگاه ها نقد علمی شود».
وی درباره ضرورت مطالعه زبان شعر و آگاهی به آن بیان کرد: «پس از مراحل اولیه آزمون و خطا که شاعر می گذراند و تسلط به تکنیک های شاعری پیدا می کند، یادگیری این فنون لازم و ضروری است. شعر، حاصل کشف جهان درون و بیرون است؛ شعری که فقط دارای تکنیک است، مخاطب معمولی را شاید متحیر کند، اما در بین کسانی که شعر را عمیق تر مطالعه و دنبال می کنند، ارزش ادبی چندانی ندارد؛ برای همین شاعر باید برای تقویت شعر خود زبان شعر را بیاموزد».
این استاد دانشگاه درباره تفاوت زبان و شعر با زبان روزمره بیان کرد: «زبان روزمره تکراری و اتوماتیک است، اما زبان شعر دارای خلاقیت و نوآوری است. زبان شعر برجسته تر و متمایزتر از زبان روزمره است، اما باید دقت داشت که هر خلاقیتی در زبان به معنای نوآوری نیست».
امینی افزود: «وظیفه زبان روزمره صرفا انتقال پیام است. در این زبان زیبایی و موسیقی زبان معنایی ندارد، چون قصدمان انتقال پیام است، اما در شعر رسایی در زبان پشت زیبایی قرار دارد و زیبایی اولویت برتر را دارد».
در ادامه برنامه های آموزشی، کارگاه سوم نقد شعر نیز شامگاه چهارشنبه و با حضور اسماعیل امینی، رضا شیبانی و محمدحسین نجفی به عنوان کارشناس منتقد برگزار شد. احسان نجفی، عمادالدین ربانی، بهزاد گرانمایه، محمدامین علیزاده، هادی قاسمی و درنهایت محمدرضا قاسمی افرادی بودند که آثارشان مورد ارزیابی قرار گرفت.
برنامه پایانی و البته جذاب شاعران در این روز نیز مسابقه «از صورت تا معنا» بود. پانتومیمی خلاقانه که شاعران باید با استفاده از حرکات بدن، مصرعی از اشعار شناخته شده را برای همگروهی های خود اجرا می کردند. این مسابقه در چند مرحله اجرا و برای برگزیدگان نهایی آن جوایزی از سوی مؤسسه شهرستان ادب در نظر گرفته شد.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! میخوای دربارهی «اردوی آفتابگردان های دوره هشتم / «شعر، مانند یک موجود زنده روح دارد»» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.