خبرگزاری مهر – گروه استان ها: سیل های اخیر باعث بی خانمانی و خسارت های سنگین و بی شماری شد که کارشناسان نبود سازه های کافی آبخیزداری، از بین رفتن پوشش های گیاهی در مراتع و جنگل ها در اثر ساخت وسازهای زیاد و غیرمتعارف، ساخت وساز در حریم رودخانه ها و جاده سازی های غیر کارشناسی را برخی از دلایل خسارات توسط سیلاب های اخیر می دانند.

در این میان نگاهی به حجم بارندگی های استان همدان طی فروردین ماه سال جاری و خسارت های به جامانده بیانگر آن است که باوجود قرار گرفتن همدان در رتبه سوم بارش ها خسارت ها تا حد زیادی کنترل شده است.

اجرای سازه های آبخیزداری در مناطق مختلف استان همدان

وقتی به دلایل این اتفاق دقت می کنیم گذشته از مدیریت بحرانی که از سر گذشت می توان به اقدامات پیشگیرانه بعضی مجموعه ها اشاره کرد که ازجمله آن اجرای سازه های آبخیزداری در مناطق مختلف استان همدان است چراکه مدیریت پیشگیرانه حوزه های آبخیز با اجرای فعالیت های آبخوان داری و آبخیزداری در کاهش حجم سیلاب تأثیر بسزایی دارد.

طبق نظر کارشناسان اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری میزان خسارت وقوع سیل را بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کاهش می دهد و از این حیث استان همدان با اجرای چنین طرح هایی مانع از برجای ماندن خسارت های سنگین ناشی از وقوع سیل شده است.

طرح های آبخیزداری همدان در ۱۷ زیر حوزه آبخیز در حال اجرا است

وسعت اراضی ملی استان همدان بیش از ۹۰۵ هزار هکتار است که نزدیک به نیمی از مساحت این استان را شامل می شود و از سویی طرح های آبخیزداری همدان در ۱۷ زیر حوزه آبخیز باهدف مدیریت آب های سطحی و حفظ منابع پایه آب خاک در حال اجرا است و نقشی که سازه های آبخیزداری در بارندگی های همدان داشته اند بسیار حائز اهمیت بوده و عملکرد راضی کننده ای داشته اند.

عزم مجلس و دولت تقویت و توسعه فعالیت های زودبازده از جمله اجرای طرح های آبخیزداری و افزایش اعتبار این بخش ها برای پیشگیری از آثار مخرب سیل است بر همین اساس پیگیر برنامه های در دست اجرا و یا اجراشده در همدان برای مقابله با بحران های احتمالی شدیم که در این خصوص نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با مهر بابیان اینکه وقوع سیل در کشور و آثار تخریبی آن، ضرورت توجه به مسئله آبخیزداری، آبخوان داری و سیل بندها را بیش از گذشته برای مردم و مسئولان روشن کرد، گفت: عزم مجلس و دولت تقویت و توسعه فعالیت های زودبازده از جمله اجرای طرح های آبخیزداری و افزایش اعتبار این بخش ها برای پیشگیری از آثار مخرب سیل است.

حمیدرضا حاجی بابایی بابیان اینکه کمترین تخریب در سازه های آبخیزداری بوده و در حوزه هایی که سازه های آبخیزداری به میزان کافی بوده است میزان تخریب در اثر سیل هم کمتر بوده است، افزود: با توجه به شرایط اقلیمی و وقوع بارش های اخیر در کشور انجام اقدامات آبخیزداری برای مهار سیلاب و حفظ آب وخاک یک ضرورت انکارناپذیر است.

حاج بابایی تأکید کرد: منابع طبیعی باید طرح های حفظ و تقویت پوشش گیاهی و اجرای بندهای رسوب گیر و سیل بندها را با جدیت و تلاش جهادی دنبال کند.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه اولویت مسئولان در سال جاری باید توسعه طرح های آبخیزداری، کشاورزی و دامداری باشد، عنوان کرد: امسال اجرای طرح های آبخیزداری در چهار حوزه «گل خندان»، «بارزان»، «بابا حصاری» و «آجر لو» فامنین در دستور کار منابع طبیعی است.

معاون آبخیزداری منابع طبیعی استان همدان نیز در همین خصوص بابیان اینکه در استان همدان بیش ۲۲ هزار سازه بزرگ و کوچک آبخیزداری وجود دارد، گفت: این سازه ها در بارندگی های فروردین ماه سال جاری علاوه بر حفاظت خاک بیش از ۳ میلیون مترمکعب روان آب های ناشی از بارش ها و نزولات جوی و همچنین حجم وسیعی از سیلاب ها را کنترل کردند و موجب تغذیه سفره های آب زیرزمینی و پر آب شدن چاه ها و قنوات در مناطق پائین دست شدند.

محمدمهدی آرتیمانی با اشاره به اینکه سال گذشته در بحث آبخیزداری اعتبارات خوبی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی به تأکید رهبر معظم انقلاب اختصاص داده شد، عنوان کرد: اگر پروژه های آبخیزداری را جدی بگیریم و به آن ها توجه کنیم می توان آب موجود را مدیریت و از بحران کم آبی و خشک سالی عبور کرد.

توسعه طرح های آبخیزداری با مشارکت مردم خواهد

وی بابیان اینکه امسال شاهد بارندگی خوبی در استان همدان بودیم که با توجه به پوشش گیاهی استان می توانیم این میزان آب را به سمت سفره های زیرزمینی هدایت کنیم، گفت: سازه های آبخیزداری نقش مهم و تأثیرگذاری در حفظ آب وخاک و جلوگیری از رسوب و فرسایش دارند و بر همین اساس رویکرد اصلی استان همدان در سال جاری نیز توسعه طرح های آبخیزداری با مشارکت مردم خواهد بود.

وی همچنین بابیان اینکه در بارش های اخیر که طی سالیان گذشته بی سابقه بوده پروژه های آبخیزداری ضمن کنترل ۳ میلیون مترمکعب رواناب های ناشی از بارندگی ها از طغیان بیش ازحد رودخانه ها و مسیل ها نیز جلوگیری کردند، گفت: طرح های آبخیزداری استان همدان در سال گذشته توانسته ۸۰ تن میزان فرسایش آبی را کنترل کند.

آرتیمانی از دیگر اثرات مهم انجام عملیات آبخیزداری در سال ۹۷ را کنترل ۵٫۵ میلیون مترمکعب روان آب و ۱٫۶ میلیون مترمکعب استحصال آب عنوان کرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان نیز با تأکید بر اهمیت اجرای طرح های آبخیزداری در مهار سیل و تغذیه سفره آب های زیرزمینی گفت: سال گذشته از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی در ۱۷ زیر حوزه در ۹ شهرستان استان همدان طرح های آبخیزداری انجام شد.

بندهای رسوب گیر و طرح های آبخیزداری در استان نقش مؤثری در حفظ آب و جلوگیری از سیلاب و طغیان رودخانه ها دارند و این بحران را تا حدود زیادی مدیریت کردند اسفندیار خزایی بابیان اینکه امسال نیز با حمایت دولت، همکاری مردم و مسئولان طرح های آبخیزداری در دستور کار قرار دارد، گفت: بندهای رسوب گیر و طرح های آبخیزداری در استان نقش مؤثری در حفظ آب و جلوگیری از سیلاب و طغیان رودخانه ها دارند و این بحران را تا حدود زیادی مدیریت کردند.

وی با اشاره به ورود سامانه بارشی از ۱۱ فروردین و حجم بارش های بی سابقه، اظهار داشت: اجرای عملیات آبخیزداری آثار تخریبی سیل را ۳۰ تا ۵۰ درصد در مناطق مختلف استان همدان کاهش داد.

خزایی با تأکید بر اینکه اجرای عملیات آبخیزداری تا حد فراوانی موجب کنترل سیلاب، جلوگیری از طغیان رودخانه ها و مسیل ها و کاهش خسارت در این بخش شد، اضافه کرد: به گفته روستاییان و آبخیزنشینان، اجرای سازه های کنترل سیل و رسوب نقش بسزایی در حفظ منابع آب وخاک و جلوگیری از طغیان آب رودخانه ها و مسیل های منتهی به تأسیسات زیربنایی و اراضی کشاورزی داشته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان همچنین بابیان اینکه اجرای طرح های آبخیزداری نقش مهمی در حفظ آب وخاک و کاهش آثار تخریبی سیل دارد، افزود: آبخیزداری فرآیند شناخت، برنامه ریزی، سیاست گذاری و تنظیم مجموعه اقدامات در ارتباط با حفظ و احیای منابع پایه آب وخاک در یک حوضه آبخیز است.

وی مهم ترین عوامل تهدیدکننده منابع پایه تولید شامل آب وخاک را سیل، فرسایش خاک، رسوب گذاری عنوان کرد و گفت: مهم ترین هدف آبخیزداری جلوگیری از بروز عوامل تهدیدکننده است، چراکه این عوامل موجب کاهش تولید و درآمد و کندی روند توسعه می شود.

سال گذشته از محل صندوق توسعه ملی ۱۶۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال به طرح های آبخیزداری و آبخوان داری استان همدان اختصاص یافت خزایی یادآوری کرد: سال گذشته از محل صندوق توسعه ملی ۱۶۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال به طرح های آبخیزداری و آبخوان داری استان همدان اختصاص یافت.

وی افزود: با توجه به عملکرد و اثربخشی مطلوب اجرای این طرح ها در مهار سیلاب و جلوگیری از طغیان آب رودخانه ها و مسیل ها انتظار می رود که اعتبارات سال جاری ازنظر ریالی بیش از ۲ برابر سال گذشته باشد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: طرح های آبخیزداری و آبخوان داری به منظور تغذیه سفره های آب های زیرزمینی، نفوذپذیری آب در زمین و تقویت پوشش گیاهی در سال جاری باقوت ادامه می یابد.

خزایی اضافه کرد: با توجه به اهمیت اجرای طرح های منابع طبیعی و آبخیزداری، برنامه ریزی منظم و منسجمی درباره اجرای این طرح ها در استان در دست اجرا است که امسال با مشارکت مردم، مسئولان و تشکل های مردم نهاد این برنامه ها عملی می شود.

آنچه مسلم است آبخیزداری به عنوان یکی از تأثیرگذاران در امر پیشگیری و مهار سیلاب در حوزه های آبخیز عملکرد قابل توجه و مناسبی در حد اعتبارات تخصیص یافته و نیز مقیاس کاری خود داشته که ضروری است باهم افزایی سایر ارگان ها و بخش های مرتبط در امر سیلاب این عملکرد به نحو قابل توجهی افزایش یافته و خسارات سیل کاهش یابد.