ایسنا/قم استاد حوزه گفت: اگر فضل خداوندی نبود، انسان با پیروی از شیطان از گمراهان و زیان کاران می شد.

حجت الاسلام والمسلمین هادی عباسی خراسانی، مدرس سطح عالی حوزه های علمیه گفت: در دعای روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان میخوانیم: «اللهم افتح لی فیه أبواب فضلک و أنزل علی فیه برکاتک و وفقنی فیه لموجبات مرضاتک و أسکنی فیه بحبوحات جناتک یا مجیب دعوة المضطرین؛ خدایا در این ماه درهای فضلت را به روی من بگشا و برکاتت را بر من نازل فرما و به موجبات خشنودیت موفقم بدار و در میان بهشت هایت جایم ده، ای برآورنده خواهش درماندگان».

وی در شرح فراز «اللهم افتح لی فیه أبواب فضلک» افزود: اولین خواسته ما در روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان این است که خداوند درهای فضلش را به روی ما بگشاید، ماه رمضان، ماه فتح است؛ ماه بازشدن درهای رحمت و بسته شدن درهای عذاب و شیطانی است. فضل از جمله صفاتی است که قرآن کریم آن را به خدا نسبت داده است. فضل در قرآن ۱۰۴ بار به کار رفته است و ۹۰ آیه در مورد فضل و رحمت الهی است.

این مدرس حوزه علمیه قم تصریح کرد: فضل در لغت به معنای افزونی و زیادت در چیزی است و به هرعطیه ای که دادن آن واجب نیست گویند و افضال هم به معنای احسان است، (معجم مقاییس اللغة، ج ۴، ص ۵۰۸؛ راغب اصفهانی، ص۶۳۹).

وی افزود: فضل به معنی برتری و مقدار زائد بر حد وسط است و به طور کلی به تمام مواهبی که خدا بر دیگران ارزانی داشته و بیش از استحقاق است، اطلاق می شود (پرتویی از قرآن، ص ۲۳۶)؛ چنان چه در سوره مبارکه بقره، آیه ۲۴۳ می فرماید: «ان الله لذو فضل علی الناس و لکن أکثر الناس لا یشکرون؛ خدا بر همه مردم صاحب فضل است ولی اکثر مردم سپاسگزار نیستند» و در سوره آل عمران، آیه ۷۴ خود را صاحب فضل بزرگ می داند: «یختص برحمته من یشاء و الله ذو الفضل العظیم».

حجت الاسلام عباسی خراسانی تصریح کرد: فضل در قرآن به دو معنا آمده است: یکی به معنای برتری و دیگری به معنای عطیه و احسان است و البته معنای دوم از مصادیق معنای اول است؛ به نظر می رسد آن چه در دعای امروز مد نظر است، معنای دوم فضل یعنی عطیه و احسان است.

وی گفت: از جمله مصادیق فضل در قرآن، اسلام، رسالت، بذل در مال، سپاس گذاری، روزی در دنیا و آخرت و بهشت است، فضل خداوند است که درهای رحمت و برکت را بر انسان باز و انسان را به سوی صراط مستقیم هدایت می فرماید، اگر فضل خداوندی نبود، انسان با پیروی از شیطان از گمراهان و زیان کاران می شد؛ چنان چه خداوند در قرآن می فرماید «ولولا فضل الله علیکم و رحمته لاتبعتم الشیطان إلا قلیل؛ اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، جز اندکی قطعا از شیطان پیروی می کردید»، (نساء/۸۳)، «فلولا فضل الله علیکم و رحمته لکنتم من الخاسرین؛ اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، از زیانکاران بودید»، (بقره/۶۴).

این مدرس حوزه خاطرنشان کرد: چیزهایی که سبب می شود انسان مشمول فضل و رحمت الهی شود، بندگی خالصانه، اطاعت از دستورات خداوند، دعا و اظهار خضوع در پیشگاه باری تعالی است و هرچه این اعمال خالص تر باشد، قابلیت آدمی برای دریافت فضل خداوند بیش تر می شود.

وی گفت: در دعای جوشن کبیر می خوانیم: «یامن فضله عمیم»؛ ای کسی که فضل او عمومیت دارد و گسترده است و اختصاص به گروه خاصی ندارد، فضل خداوند هم چو باران سرازیر است و همه انسان ها بلکه همه موجودات از این فیض بی کران برخوردارند، ولی هرچه زمینه دریافت فراهم تر باشد، بهره مندی بیش تر خواهد بود.

حجت الاسلام عباسی خراسانی یادآور شد: در فراز «و أنزل علی فیه برکاتک» از خداوند می خواهیم، برکات خویش را به سوی ما نازل کند؛ ماه رمضان، ماه برکت است چنان چه پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه، فرمودند: ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت به سوی شما روی آورده است؛ در فراز اول از خداوند خواستیم تا درب های فضل و رحمتش را به سوی ما بگشاید که در نتیجه آن برکات و رحمات الهی به سوی انسان سرازیر می شود.

ذات اقدس الهی سرچشمه برکت است

وی گفت: برکت در لغت به معنای استقرار یا افزایش و رشد نمودن یا نیکبختی است؛ چنان چه خیری کثیر استقرار یابد و ثابت شود و از طرفی دیگر رشد کند، به آن با برکت گویند، چه برکت مادی باشد و چه معنوی؛ مصادیق برکت در قرآن کریم بسیار است که از جمله آن ذات اقدس الهی است که با عنوان تبارک یاد شده و سرچشمه برکت است، خود قرآن نیز مبارک است و شب قدر نیز از زمان های با برکت معرفی شده است؛ «إنا أنزلنه فی لیلة مبرکة إنا کنا منذرین؛ که ما آن را در شبی پربرکت ( شب قدر ) فرو فرستادیم، چرا که ما همواره با فرستادن وحی به سوی پیامبران، مردم را هشدار داده ایم»، (دخان/ ۳).

حجت الاسلام عباسی خراسانی یادآور شد: عوامل زیادی سبب نزول برکت در زندگی انسان می شود؛ یکی از این عوامل تقواست؛ «و لو أن أهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الأرض و لکن کذبوا فأخذناهم بما کانوا یکسبون؛ و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می آوردند و تقوا پیشه می کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می گشودیم ولی (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم»، (اعراف/۹۶).

وی گفت: عامل دیگر جلب برکت، قرآن و تلاوت قرآن است؛ قال أمیر المؤمنین(ع): «البیت الذی یقرأ فیه القرآن و یذکر الله عز و جل فیه تکثر برکته؛ اگر در خانه ای قرآن خوانده شود، خدا به این خانه برکت می دهد»، (کافی، ج۲، ص۶۱۰)، عامل دیگری که می توان به آن اشاره کرد، توجه به عدل است؛ «بالعدل تتضاعف البرکات؛ بواسطه عدل برکت زیاد می شود»، (غررالحکم، ص۴۴۶).

حجت الاسلام عباسی خراسانی اظهار کرد: عوامل افزایش برکت بسیار زیاد است که به سه مورد اشاره کردیم؛ برخی امور هم سبب می شود برکت از زندگی انسان سلب شود، پیامبر(ص) می فرمایند: چهار چیز است که اگر در هر خانه ای بیاید خدا برکت را از آن خانه برمی دارد؛ ۱- خیانت ۲- سرقت ۳- شرب خمر ۴- زنا ۵- قسم ۶- کلک ۷- گناه و دوری از عالم ربانی؛ در این روز از خداوند می خواهیم برکات را به زندگی ما نازل کند و ما را از آن چه که موجب سلب برکت مادی و معنوی می گردد، باز دارد.

رضایت خدا، غایت و هدف انسان های مؤمن است

این کارشناس حوزوی عنوان کرد: در فراز «و وفقنی فیه لموجبات مرضاتک» توفیق رضایت و مرضات باری تعالی را خواستاریم؛ رضایت و خشنودی خداوند، غایت و هدف انسان های مؤمن است؛ رضایت الهی تنها از راه بندگی او کسب می شود، کسی که از خدا و رسول پیروی کند و مطیع اوامر و نواهی خداوند باشد، خدا از او خشنود و راضی است و او نیز از خداوند خشنود است؛ «رضی الله عنهم و رضوانه ذلک الفوزالعظیم؛ خداوند از آن ها راضی است و آن ها نیز از خداوند راضی اند و این همان رستگاری عظیم است»، امام علی(ع) نیز می فرمایند: «رضی الله سبحانه مقرون بطاعته؛ رضایت خداوند تعالی، مقرون به طاعت او می باشد»، (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص: ۱۸۲).

وی افزود: عابدی از بنی اسرائیل مدت طولانی به عبادت خدا اشتغال داشت، در عالم خواب به او گفته شد: فلان زن از دوستان تو، در بهشت است، وقتی بیدار شد، سراغ آن زن را گرفت تا او را یافت، سه روز او را مهمان خود کرد تا ببیند چه عملی انجام می دهد که اهل بهشت شده است.

حجت الاسلام عباسی خراسانی ادامه داد: ولی دید او یک زن عادی است، شبها که عابد شب زندهداری میکند، او میخوابد، روزها که عابد روزه میگیرد، او روزه نمیگیرد و در امور دیگر نیز کار خاصی از او مشاهده نکرد تا اینکه به او گفت: آیا غیر از آن چه از تو دیدم، عمل دیگری هم داری؟ او گفت: نه به خدا اعمالم همین است که دیدی! عابد اصرار کرد که فکر کن و به یاد بیاور که چه عمل نیکی داری، سرانجام زن گفت: من یک خصلت دارم که همواره راضی به رضای خدا هستم؛ اگر در سختی باشم، آرزوی آسانی نمیکنم؛ اگر بیمار باشم، آرزوی سلامتی نمیکنم و اگر در گرفتاری باشم، آرزوی آسایش نمیکنم؛ عابد جریان را دریافت و گفت: سوگند به خدا! این خصلت، خصلت بزرگی است که بسیاری از داشتن آن عاجزند.

وی گفت: در فراز سوم «و أسکنی فیه بحبوحات جناتک» از خداوند می خواهیم ما را در میان باغ های بهشت جای دهد؛ در واقع از خداوند مسکن بهشتی می طلبیم، آن هم نه در هرجایی از بهشت، بلکه در وسط جنات و بهترین مکان و درجه بهشت، اکنون که از خدا خواستیم درهای فضل و رحمتش را به سوی ما باز کند و برکات خویش را بر ما نازل کند، تا به رضوان و خشنودی او دست یابیم، از او بهترین و با ارزش ترین چیزها را می طلبیم که برترین جایگاه در بهشت است؛ امام سجاد(ع) در مناجات «خمس عشر» می فرماید: مرا از آن بندگان خاص و ممتاز خود قرار بده که در میان بهشت خود جای دادی.

حجت الاسلام عباسی خراسانی با اشاره به فراز «یا مجیب دعوة المضطرین» خاطرنشان کرد: همه این خواسته ها را از تو می خواهم ای خدایی که دعای شخص مضطر را اجابت می کنی، مضطر در لغت به معنای درمانده و ناچار است یعنی کسی که هم راه ها بر او بسته شده و چاره ای ندارد، خداوند در آیه ۶۲ سوره مبارکه نمل می فرماید: «أمن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء»، آن گاه که تمام درها به روی انسان بسته می شود، تنها کسی که راه گشای انسان است و درهای رحمت را به سوی او باز می کند، ذات اقدس الله است؛ یکی از شرایط استجابت دعا این است که انسان از هرچه غیر او است قطع نظر کند و با حالت اضطرار رو به سوی معبود یگانه آورد و حاجت خویش را از او بطلبد؛ در روایات آمده است که مضطر واقعی حضرت امام زمان(عج) است.

وی گفت: از نکات بیان شده، در می یابیم که یکی از رموز استجابت دعا، اضطرار است، به همین دلیل در این روز از ماه مبارک رمضان خدا را با این نام صدا می زنیم و از او می خواهیم حاجات و خواسته های ما را برآورده سازد که در رأس آن ها ظهور حضرت ولی عصر(عج) است.

انتهای پیام