نگاهی به روابط نیروهای نظامی تاجیکستان و روسیه
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پایگاه مجله یوریژیا دیلی مانیتور در شماره ۸۴ خود در هفته جاری با انتشار مطلبی تحت عنوان «نیروهای نظامی تاجیک به طور فزاینده بخشی از ارتش روسیه می شود، به جز در نام» به قلم پائول گلوب، نویسنده باتجربه این مجله، به بررسی مناسبات و ترتیبات نظامی دوشنبه و مسکو پرداخته است که در ادامه می خوانید.
به گفته ولادیمیر موخین، تحلیل گر نظامی ساکن مسکو، نیروی نظامی تاجیکستان «امروز یک پایگاه کوچک از ارتش روسیه را نمایندگی می کند. این پایگاه به صورت کامل توسط تسلیحات روسی مجهز شده و حتی همان ساختار سازمانی را مورد استفاده قرار می دهد»، سربازان و افسران توسط روس ها و در مدارس و آموزشگاه های نظامی روسیه آموزش دیده اند و این نیروها به صورت کامل در تمارین نظامی و مانورهای سازماندهی شده توسط مسکو، شرکت می کنند. علاوه بر این، او اشاره می کند که قوق ترین و قابل اعتمادترین قوه نظامی در این جمهوری آسیای مرکزی اصلا تاجیکستانی نیستند، بلکه پایگاه نظامی روسیه است که مسکو آن را حداقل تا سال ۲۰۴۲ در اختیار دارد (روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۲۸ مه).
هیچ نیروی نظامی هیچ جمهوری شوروی سابق دیگری همچون تاجیکستان تا این حد با نیروهای نظامی روسیه ادغام نشده است؛ مساله ای که چندی پیش (۲۸ مه) در بازدید سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه از دوشنبه برجسته شد (خبرگزاری تاس، ۲۸ مه). به ویژه روابط نزدیک نظامی-نظامی منعکس کننده سه محاسبه مرتبط توسط مسکو است: نخست، تاجیکستان بیشترین مرز زمینی را با افغانستان دارد (۱۳۰۰ کیلومتر) که بیش از هر کشور دیگری در آسیای مرکزی است، و لذا در ریسک بیشتری در مقایسه با هر کشور دیگر آسیای مرکزی در ترویج و تسری رادیکالیسم از افغانستان دارد که در نهایت می تواند مسیر خود به روسیه را نیز پیدا کند. دوم، تاجیکستان به خودی خود ناپایدار و در معرض خطر فروپاشی است – دولت آن دچار فساد گسترده ای است و به شدت بدهکار می باشد، جمعیت آن به طرز فزاینده ای ناراضی می شوند، و کنترل مرکز بر مناطق به طور فزاینده ای در معرض تردید قرار می گیرد. این موارد بر اساس دیدگاه های برخی ناظران می باشد (برای مطالعه بیشتر پایگاه EDM را ببینید، ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸). و سوم، روسیه به تاجیکستان به عنوان یک مدل بالقوه برای بازگرداندن سلطه روسیه در کل آسیای مرکزی می نگرند، که متقاعد شده با کنترل نیروی ساختار در آنجا، می تواند به صورت سیاسی کشورها را به خوبی کنترل کند.
سفر شویگو به تاجیکستان تنها یک هفته پیش از دیدار الکساندر بورتنیکوف، مدیر سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) از دوشنبه صورت گرفت. بورتنیکوف به میزبانان خود گفته بود که مسکو «اطلاعات موثقی» دارد که نیروهای داعش بر مناطق شمالی افغانستان متمرکز شده اند که در نزدیکی مرزهای تاجیکستان است. اگر «اقدامات قاطع اتخاذ نشود»، او هشدار داده که «تروریست ها ممکن است قادر شوند که در قلمرو تاجیکستان نفوذ کرده، و از آنجا (در پوشش مهاجران) به روسیه بروند». در عین حال، او در دوشنبه گفته است که «این امر اکنون در حال وقوع است» و روسیه و تاجیکستان می بایست برای توقف این روند همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشند (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه).
پس از سفر شویگو به دوشنبه، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که یک گروه دیگر از افسران تاجیک تحصیل در آکادمی های نظامی روسیه را آغاز خواهند کرد و در همین حال افسران روس نقش پررنگ تری در آموزش سربازان تاجیک خواهند داشت. این وزارتخانه همچنین اضافه می کند که تاجیکستان در شمول یک سری از تمارین نظامی در فصل تابستان که توسط روسیه برگزار می شود، قرار دارد. در این تمارین نظامی، «گروه نیروی نظامی متحد روسی- تاجیکی» در یک واحد به جای دو نیروی همکار نظامی عمل خواهند کرد، که یک نشانه است. در همین زمینه، کارشناس نظامی روس، موخین می گوید که این امر «درجه بالای همگرایی ارتش های دو کشور» را نشان می دهد (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه). بر اساس گفته دولت روسیه، پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان که بزرگ ترین پایگاه نظامی خارجی این کشور است، تجهیزات و تسلیحات جدیدی دریافت می کند و احتمالا پرسنل روس بیشتری را نیز در بر بگیرد (پولیت، ۲۸ مه).
مقامات نظامی روسیه ادعا می کنند که «بیش از ۱۵۰۰ متخصص جوان» از تاجیکستان در مدارس نظامی روسیه در حال تحصیل هستند، که در آن عملکرد سیستم های تسلیحاتی جدید را فراگرفته تا پس از آن به پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان بروند (روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۲۸ مه). این امر در پی آن صورت می گیرد که روسیه برنامه کمک های نظامی خود به دوشنبه را افزایش می دهد، که (به صورت رسمی) بیش از ۲۰ میلیون دلار در سال را در بر می گیرد (برای مطالعه بیشتر به پایگاه EDM، ۱۴ آگوست ۲۰۱۳ را بخوانید). یک مجموعه بزرگ که به ارتش تاجیکستان که کمتر از ۸۵ هزار پرسنل فعال دارد، ارائه می شود. میزان واقعی کمک های نظامی بسیار بیشتر از آن چیزی است که در گزارش ها مطرح می شود، اما اطلاعات دقیق آن همچنان محرمانه باقی مانده است.
دولت روسیه این گام ها را در راستای هراس از این که وضعیت تاجیکستان ممکن است به مرز فروپاشی برسد، می گیرد و همچنین چرا که امیدوار است توسعه همکاری های نظامی- نظامی به منظور بسط قدرت منطقه ای مسکو، موثر واقع شود. از سوی دیگر، یک تحلیل گر روس اشاره کرده است که تاجیکستان قادر به دفاع از خودش نیست و به شدت به کمک مسکو نیازمند است، و این امر موجب واگذاری امتیازات انحصاری بیشتری می شود. (پایگاه آسیای مرکزی به نقل از وبلاگ پنجره ای به اوراسیا در مورخ ۱ ژوئن ۲۰۱۵ نقل کرده است؛ روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۱۲ اکتبر ۲۰۱۸). دوشنبه با فقدان بودجه برای پرداخت هزینه های ضروری دفاعی خود مواجه است و ارتش این کشور تحت نفوذ فساد، عدم وفاداری و حتی باز شدن به روی عناصری از اسلام گرایی قرار دارد (یورومیدان پرس، ۳۰ آگوست ۲۰۱۷). جمعیت این کشور نیز به میزان زیادی توسط گروه های اسلام گرا، که دولت این کشور در تلاش است با شناسایی آن ها تا آماری از گروه های مورد حمایت رادیکال ها ارائه بدهد، قرار دارند. این افراد شامل بیش از ۱۰۰۰ نفر است که در خاورمیانه برای داعش جنگیده اند (پایگاه Islamsng، ۲۳ ژانویه ۲۰۱۷). دولت همچنین تمام مسلمانانی که در مدارس اسلامی تحصیل می کنند را فراخوانده تا باز گردند و بیش از ۷۰۰ مورد در کشور را نیز بسته است؛ دولت همچنین شماری از نمازجمعه ها و برخی مساجد را نیز که مکانی برای تجمع اسلام گرایان بود را بسته است (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه ۲۰۱۹ ). علاوه بر این، این کشور با ناآرامی هایی در مناطق کوهستانی جنوبی، در نزدیکی مرزهای افغانستان، و همچنین در زندان ها روبرو است (اوراسیانت، ۷ نوامبر ۲۰۱۸).
و از سوی دیگر، به دلیل آن که دوشنبه احساس اجباری بودن ارائه امتیازات انحصاری به روسیه را در ارتباط با کنترل روس ها بر نیروهای نظامی اش دارد، مسکو به این موضوع به عنوان یک فرصت برای بسط سطله خود در منطقه و یادآوری نفوذش در دوره اتحاد جماهیر شوروی، می پندارد. آن چه که این موضوع را بسیار جذاب تر می کند، تاریخ توسعه نیروی نظامی تاجیکستان پس از ۱۹۹۱ است که به میزان قابل توجهی متمایز از دیگر جمهوری های شوروی سابق است. در جاهای دیگر، کشورهای تازه استقلال یافته آنچه در پایگاه های نظامی شوروی بود را جذب کرده و ارتش های خود را پیرامون آن ها ایجاد کردند. در تاجیکستان اما، به دلیل جنگ داخلی، پایگاه روسیه در دوشنبه باقی ماند و دولت تاجیکستان شروع به ایجاد نیروهای نظامی خود از صفر، اما تنها از ۱۹۹۳ نمود. این امر به آن ها امیدهایی برای این که نیروی نظامی آن ها خیلی منطبق با استانداردهای اتحاد جماهیر شوروی، همچون دیگران و یا تحت نفوذ و کنترل مسکو بودند، نباشد (عثمان، صلح نامه، ۲۰۰۱). اما اکنون مسکو این موضوع را به سمت نتیجه ای متفاوت سوق داده است که می تواند به مسکو امیدهایی بدهد، اما چراغ هشدار را برای دیگر مناطق روشن کند.
انتهای پیام/
به گفته ولادیمیر موخین، تحلیل گر نظامی ساکن مسکو، نیروی نظامی تاجیکستان «امروز یک پایگاه کوچک از ارتش روسیه را نمایندگی می کند. این پایگاه به صورت کامل توسط تسلیحات روسی مجهز شده و حتی همان ساختار سازمانی را مورد استفاده قرار می دهد»، سربازان و افسران توسط روس ها و در مدارس و آموزشگاه های نظامی روسیه آموزش دیده اند و این نیروها به صورت کامل در تمارین نظامی و مانورهای سازماندهی شده توسط مسکو، شرکت می کنند. علاوه بر این، او اشاره می کند که قوق ترین و قابل اعتمادترین قوه نظامی در این جمهوری آسیای مرکزی اصلا تاجیکستانی نیستند، بلکه پایگاه نظامی روسیه است که مسکو آن را حداقل تا سال ۲۰۴۲ در اختیار دارد (روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۲۸ مه).
هیچ نیروی نظامی هیچ جمهوری شوروی سابق دیگری همچون تاجیکستان تا این حد با نیروهای نظامی روسیه ادغام نشده است؛ مساله ای که چندی پیش (۲۸ مه) در بازدید سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه از دوشنبه برجسته شد (خبرگزاری تاس، ۲۸ مه). به ویژه روابط نزدیک نظامی-نظامی منعکس کننده سه محاسبه مرتبط توسط مسکو است: نخست، تاجیکستان بیشترین مرز زمینی را با افغانستان دارد (۱۳۰۰ کیلومتر) که بیش از هر کشور دیگری در آسیای مرکزی است، و لذا در ریسک بیشتری در مقایسه با هر کشور دیگر آسیای مرکزی در ترویج و تسری رادیکالیسم از افغانستان دارد که در نهایت می تواند مسیر خود به روسیه را نیز پیدا کند. دوم، تاجیکستان به خودی خود ناپایدار و در معرض خطر فروپاشی است – دولت آن دچار فساد گسترده ای است و به شدت بدهکار می باشد، جمعیت آن به طرز فزاینده ای ناراضی می شوند، و کنترل مرکز بر مناطق به طور فزاینده ای در معرض تردید قرار می گیرد. این موارد بر اساس دیدگاه های برخی ناظران می باشد (برای مطالعه بیشتر پایگاه EDM را ببینید، ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸). و سوم، روسیه به تاجیکستان به عنوان یک مدل بالقوه برای بازگرداندن سلطه روسیه در کل آسیای مرکزی می نگرند، که متقاعد شده با کنترل نیروی ساختار در آنجا، می تواند به صورت سیاسی کشورها را به خوبی کنترل کند.
سفر شویگو به تاجیکستان تنها یک هفته پیش از دیدار الکساندر بورتنیکوف، مدیر سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) از دوشنبه صورت گرفت. بورتنیکوف به میزبانان خود گفته بود که مسکو «اطلاعات موثقی» دارد که نیروهای داعش بر مناطق شمالی افغانستان متمرکز شده اند که در نزدیکی مرزهای تاجیکستان است. اگر «اقدامات قاطع اتخاذ نشود»، او هشدار داده که «تروریست ها ممکن است قادر شوند که در قلمرو تاجیکستان نفوذ کرده، و از آنجا (در پوشش مهاجران) به روسیه بروند». در عین حال، او در دوشنبه گفته است که «این امر اکنون در حال وقوع است» و روسیه و تاجیکستان می بایست برای توقف این روند همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشند (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه).
پس از سفر شویگو به دوشنبه، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که یک گروه دیگر از افسران تاجیک تحصیل در آکادمی های نظامی روسیه را آغاز خواهند کرد و در همین حال افسران روس نقش پررنگ تری در آموزش سربازان تاجیک خواهند داشت. این وزارتخانه همچنین اضافه می کند که تاجیکستان در شمول یک سری از تمارین نظامی در فصل تابستان که توسط روسیه برگزار می شود، قرار دارد. در این تمارین نظامی، «گروه نیروی نظامی متحد روسی- تاجیکی» در یک واحد به جای دو نیروی همکار نظامی عمل خواهند کرد، که یک نشانه است. در همین زمینه، کارشناس نظامی روس، موخین می گوید که این امر «درجه بالای همگرایی ارتش های دو کشور» را نشان می دهد (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه). بر اساس گفته دولت روسیه، پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان که بزرگ ترین پایگاه نظامی خارجی این کشور است، تجهیزات و تسلیحات جدیدی دریافت می کند و احتمالا پرسنل روس بیشتری را نیز در بر بگیرد (پولیت، ۲۸ مه).
مقامات نظامی روسیه ادعا می کنند که «بیش از ۱۵۰۰ متخصص جوان» از تاجیکستان در مدارس نظامی روسیه در حال تحصیل هستند، که در آن عملکرد سیستم های تسلیحاتی جدید را فراگرفته تا پس از آن به پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان بروند (روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۲۸ مه). این امر در پی آن صورت می گیرد که روسیه برنامه کمک های نظامی خود به دوشنبه را افزایش می دهد، که (به صورت رسمی) بیش از ۲۰ میلیون دلار در سال را در بر می گیرد (برای مطالعه بیشتر به پایگاه EDM، ۱۴ آگوست ۲۰۱۳ را بخوانید). یک مجموعه بزرگ که به ارتش تاجیکستان که کمتر از ۸۵ هزار پرسنل فعال دارد، ارائه می شود. میزان واقعی کمک های نظامی بسیار بیشتر از آن چیزی است که در گزارش ها مطرح می شود، اما اطلاعات دقیق آن همچنان محرمانه باقی مانده است.
دولت روسیه این گام ها را در راستای هراس از این که وضعیت تاجیکستان ممکن است به مرز فروپاشی برسد، می گیرد و همچنین چرا که امیدوار است توسعه همکاری های نظامی- نظامی به منظور بسط قدرت منطقه ای مسکو، موثر واقع شود. از سوی دیگر، یک تحلیل گر روس اشاره کرده است که تاجیکستان قادر به دفاع از خودش نیست و به شدت به کمک مسکو نیازمند است، و این امر موجب واگذاری امتیازات انحصاری بیشتری می شود. (پایگاه آسیای مرکزی به نقل از وبلاگ پنجره ای به اوراسیا در مورخ ۱ ژوئن ۲۰۱۵ نقل کرده است؛ روزنامه نزاویسمایا گازتا، ۱۲ اکتبر ۲۰۱۸). دوشنبه با فقدان بودجه برای پرداخت هزینه های ضروری دفاعی خود مواجه است و ارتش این کشور تحت نفوذ فساد، عدم وفاداری و حتی باز شدن به روی عناصری از اسلام گرایی قرار دارد (یورومیدان پرس، ۳۰ آگوست ۲۰۱۷). جمعیت این کشور نیز به میزان زیادی توسط گروه های اسلام گرا، که دولت این کشور در تلاش است با شناسایی آن ها تا آماری از گروه های مورد حمایت رادیکال ها ارائه بدهد، قرار دارند. این افراد شامل بیش از ۱۰۰۰ نفر است که در خاورمیانه برای داعش جنگیده اند (پایگاه Islamsng، ۲۳ ژانویه ۲۰۱۷). دولت همچنین تمام مسلمانانی که در مدارس اسلامی تحصیل می کنند را فراخوانده تا باز گردند و بیش از ۷۰۰ مورد در کشور را نیز بسته است؛ دولت همچنین شماری از نمازجمعه ها و برخی مساجد را نیز که مکانی برای تجمع اسلام گرایان بود را بسته است (سوابودنایا پرسا، ۳۰ مه ۲۰۱۹ ). علاوه بر این، این کشور با ناآرامی هایی در مناطق کوهستانی جنوبی، در نزدیکی مرزهای افغانستان، و همچنین در زندان ها روبرو است (اوراسیانت، ۷ نوامبر ۲۰۱۸).
و از سوی دیگر، به دلیل آن که دوشنبه احساس اجباری بودن ارائه امتیازات انحصاری به روسیه را در ارتباط با کنترل روس ها بر نیروهای نظامی اش دارد، مسکو به این موضوع به عنوان یک فرصت برای بسط سطله خود در منطقه و یادآوری نفوذش در دوره اتحاد جماهیر شوروی، می پندارد. آن چه که این موضوع را بسیار جذاب تر می کند، تاریخ توسعه نیروی نظامی تاجیکستان پس از ۱۹۹۱ است که به میزان قابل توجهی متمایز از دیگر جمهوری های شوروی سابق است. در جاهای دیگر، کشورهای تازه استقلال یافته آنچه در پایگاه های نظامی شوروی بود را جذب کرده و ارتش های خود را پیرامون آن ها ایجاد کردند. در تاجیکستان اما، به دلیل جنگ داخلی، پایگاه روسیه در دوشنبه باقی ماند و دولت تاجیکستان شروع به ایجاد نیروهای نظامی خود از صفر، اما تنها از ۱۹۹۳ نمود. این امر به آن ها امیدهایی برای این که نیروی نظامی آن ها خیلی منطبق با استانداردهای اتحاد جماهیر شوروی، همچون دیگران و یا تحت نفوذ و کنترل مسکو بودند، نباشد (عثمان، صلح نامه، ۲۰۰۱). اما اکنون مسکو این موضوع را به سمت نتیجه ای متفاوت سوق داده است که می تواند به مسکو امیدهایی بدهد، اما چراغ هشدار را برای دیگر مناطق روشن کند.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «نگاهی به روابط نیروهای نظامی تاجیکستان و روسیه» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.