پسماند مسئله بسیار مهم و موضوعی است که با حیات و سلامت مردم سر و کار دارد و باید به آن توجه کرد. پسماند خراسان جنوبی نیز در حال فاصله گرفتن از وضعیت بحرانی خود وتوجه مسئولان به اهمیت این موضوع است.

به گزارش ایسنا، یکی از مشکلات زندگی بشر تولید بی سابقه و دفع زباله از جوامع بشری است و با توجه به مشکلات عدیده ناشی از دفن پسماندهای خطرناک و هزینه بالای انواع زباله سوزها و مشکلات ناشی از گازهای خطرناک متصاعد شده از آن ها، استفاده از روش های متنوع تصفیه یکی از بهترین راه های ممکن برای کاهش خطرات این پسماندها است.

پسماند به مجموعه مواد ناشی از فعالیت های انسان و حیوان که معمولا جامد بوده و به صورت ناخواسته و یا غیر قابل استفاده دور ریخته می شود اطلاق می شود. این تعریف به صورت کلی در برگیرنده همه منابع، انواع طبقه بندی ها، ترکیب و خصوصیات مواد زاید بوده و به سه دسته کلی زباله های شهری، زباله های صنعتی و زباله های خطرناک تقسیم می شوند.

مدیریت پسماند به مجموعه مقررات منسجم و سیستماتیک در خصوص تولید، ذخیره، جمع آوری، حمل و نقل، پردازش و دفع پسماند گفته می شود که منطبق بر اصول زیست محیطی و بهداشت عمومی است.

در کشور ما اولین برنامه ریزی ها برای برخورد صنعتی با زباله از سال ۴۶ آغاز شد. در این سال اولین واحد تولید کمپوست از زباله توسط بخش خصوصی و به صورت نیمه صنعتی در شهر اصفهان راه اندازی شد. بعد از آن درسال ۴۸ شهرداری تهران طی قراردادی با یک شرکت انگلیسی، اولین کارخونه کمپوست تهران را در صالح آباد، محلی در جنوب شهر تهران احداث کرد.

در سال ۷۰ با تصویب وزارت کشور، در شهرداری تهران سازمانی تحت عنوان سازمان بازیافت و تبدیل مواد تشکیل شد و مدیریت زباله ها در شهر تهران به این سازمان محول شد. این سازمان به ترتیب در سایر مراکز استان ها نیز ایجاد شد و فعالیت هایی را در زمینه ساماندهی و بهینه سازی عملیات جمع آوری، حمل و نقل، بازیافت و دفع پسماندها انجام دادند، برنامه هایی را تدوین کردند و پروژه هایی در دست انجام دارند.

از اقدامات قابل توجهی که در زمینه قانونمند کردن مدیریت پسماندها در کشور انجام شد، تصویب قانون مدیریت پسماند توسط مجلس شورای اسلامی در ۲۰ اردیبهشت ماه ۸۳ بود که نباید از اهمیت نقش آفرینش در تاریخچه مدیریت پسماند، چشم پوشی کرد.

تلاش برای جمع آوری اصولی پسماند در خراسان جنوبی

مرتضی نخعی نژاد، کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در نتیجه عدم اجرای تکلیف تفکیک در مبدا پسماند، درآمد قابل توجه این موضوع به جیب زباله گردان و مافیای خرید و فروش پسماند رفته، در حالی که این سرمایه متعلق به شهروندان و شهرداری است.

وی با بیان اینکه پسماند به انواع عادی، پزشکی، صنعتی، ویژه و کشاورزی تقسیم بندی می شود، افزود: پسماندهای عادی بیشترین حجم از انواع پسماندها را در استان تشکیل می دهد.

وی ادامه داد: بررسی طرح های جامع مدیریت پسماند در کارگروه های شهرستانی و استانی، پیگیری اخذ نظرات دستگاه های اجرایی در خصوص طرح های جامع مدیریت پسماند، پایش مراکز دفن پسماند شهری و روستایی، بررسی و تایید مکان یابی محل های دفن پسماند، پیگیری تشکیل سازمان مدیریت پسماند در شهرداری بیرجند از طریق کارگروه مدیریت پسماند استان، پیگیری انجام تکلیف قانونی شهرداری ها در تفکیک در مبدا پسماند و حل معظل زباله گردی و مراکز غیرمجاز جمع آوری و خرید پسماند از جمله اقداماتی بوده که در خصوص ساماندهی وضعیت پسماندهای عادی در استان توسط اداره کل حفاظت محیط زیست انجام شده است.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به پسماندهای پزشکی در استان، اظهار کرد: در حال حاضر در تمام بیمارستان های استان اتو کلاو فعال مستقر بوده و نسبت به بی خطرسازی پسماندهای عفونی اقدام می شود.

نخعی نژاد یادآور شد: پیگیری اخذ برنامه عملیاتی مدیریت پسماند پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی و بررسی آن ، بازدید از بیمارستان ها و مراکز درمانی، پیگیری انجام خوداظهاری در پایش پسماندهای بیمارستانی و پیگیری مدیریت پسماند مطب ها و کلینیک ها از مهم ترین اقداماتی بوده که توسط این اداره کل در خصوص پسماندهای پزشکی در استان انجام گرفته است.

وی با اشاره به پسماندهای صنعتی در استان، تصریح کرد: تهیه بانک جامع اطلاعات پسماند صنعتی توسط سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری وزارت صمت در حال اجرا است.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: مطالعات لندفیل پسماند ویژه استان توسط اداره کل حفاظت محیط زیست و در سال ۱۳۸۷ انجام شد ولی علی رغم پیگیری های صورت گرفته از طریق کارگروه مدیریت پسماند به دلیل عدم پیش بینی و تخصیص اعتبار توسط سازمان مدیریت و وزارت کشور، جنبه اجرایی پیدا نکرده است.

نخعی نژاد با اشاره به اینکه اقدامات لازم در زمینه شناسایی و مدیریت پسماندهای کشاورزی در حال انجام است، اظهار کرد:کاهش مصرف کود و سم و راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی برای مدیریت پسماند و همچنین راه اندازی کارخانه کمپوست ازجمله اقداماتی است که می تواند کمک مؤثری در مدیریت پسماندهای کشاورزی باشد.

وی با بیان اینکه تعداد واحدهای مدیریت پسماندها در استان یک واحد بازیافت کاغذ در شهرک صنعتی بیرجند است، افزود: بحث جمع آوری زباله، دفن و امحاء آن مسئله بسیار مهمی است که باید همه مسئولان به آن توجه کنند، اما متاسفانه برخی از مسئولان به موضوع پسماند و سلامت مردم بی توجه بوده و به راحتی از کنار آن می گذرند که این بی توجهی ها قابل قبول نیست.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: تشکیل پنج کمیته تخصصی ذیل کارگروه مدیریت پسماند استان با ابلاغ رییس کارگروه شامل کمیته های پسماند صنعتی و معدنی، پسماند کشاورزی، پزشکی، صنعت نفت و عادی و با مسئولیت مدیران کل صنعت معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، رییس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه استان و شهردار بیرجند از نتایج اقدامات اداره کل حفاظت محیط زیست استان و پنج جلسه کارگروه مدیریت پسماند استان در سال ۹۷ بوده است.

نخعی نژاد ادامه داد: ارائه و تصویب برنامه اجرایی مدیریت پسماند پزشکی استان توسط دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اولین جلسه کارگروه مدیریت پسماند استان در سال گذشته و ارائه برنامه اجرایی مدیریت پسماند کشاورزی استان در کارگروه از دیگر نتایج سال گذشته بوده است.

وی افزود: ساماندهی حدود ۹۰ درصد پسماند پزشکی بخش خصوصی(مطب ها، کلینیک ها، درمانگاه ها و آزمایشگاه ها) در مرکز استان و صدور ۲۸ اخطار زیست محیطی به شهرداران و بخشداران سطح استان بابت مدیریت زباله گاه از دیگر نتایج حاصله سال گذشته بود.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: تمامی زباله گاه های استان مورد پایش و نظارت قرار گرفته و اخطارهای لازم داده شده است که در صورت عدم رفع آلایندگی، شهرداران و بخشداران به دادگاه معرفی خواهند شد چراکه سلامت مردم خط قرمز ما است.

نخعی نژاد ادامه داد: در حوزه پسماند پزشکی دو شرکت جمع آوری پسماند در بیرجند پسماندهای پزشکی را از درب مطب ها و کلینیک های پزشکان تحویل می گیرند و نسبت به بی خطرسازی و دفع بهداشتی آن اقدام می کنند.

وی با اشاره به اینکه تحت پوشش قراردادن تمامی مراکز سطح استان از طریق دانشگاه در دست اقدام است، تصریح کرد: معضل اصلی در حوزه پسماند عادی، بی کفایتی شهرداری هایی بوده است که با عنایت به گذشت پنج سال از اتمام مهلت قانون گذار نسبت به تهیه، تصویب و اجرای صحیح طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان خویش اقدام نکرده اند و یا با انتخاب مشاوران ضعیف و عدم اخذ تضمین لازم از آن ها به منظور انجام کامل و بی نقص طرح، نسبت به تسویه حساب با مشاوران اقدام کرده و مشاور بدون تعهد نیز از انجام اصلاحات و رفع ایرادات کارگروه مدیریت پسماند و همچنین سازمان شهرداری ها و دهیاری ها سرباز زده و در نتیجه بودجه تخصیصی به اجرای این طرح ها از سوی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور به شهرستان های استان تخصیص پیدا نکرده است.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در نتیجه عدم اجرای تکلیف تفکیک در مبدا پسماند، درآمد قابل توجه این موضوع به جیب زباله گردان و مافیای خرید و فروش پسماند رفته، در حالی که این سرمایه متعلق به شهروندان و شهرداری است.

نخعی نژاد ادامه داد: بنا بر گزارشی در شهرستان بیرجند حدود ۷۰۰ زباله گرد شناسایی شده اند و حداقل سه میلیارد تومان ماهانه گردش مالی زباله گردی در بیرجند است که در نتیجه عدم مدیریت شهرداری به جای توسعه شهر در جیب زباله گردها می رود.

وی بیان کرد: در گذشته شهرداری ها قرارداد اجرای طرح های جامع مدیریت پسماند را با پیمانکاران و مشاورانی بستند که توانایی و صلاحیت لازم را برای اجرای طرح ندارند.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به اینکه تنها زباله گاه اصولی و قابل قبول استان متعلق به شهرداری سرایان است، افزود: با توجه به اینکه برابر اعلام دانشگاه علوم پزشکی و جهاد کشاورزی استان در کارگروه مدیریت پسماند، سومین عامل مرگ در استان بیماری سرطان است و با تاسف نظارت بر روی میوه و تره بار استان به منظور جلوگیری از ورود و توزیع محصولات ناایمن و مضر به سلامت صورت نمی گیرد.

نخعی نژاد بیان کرد: پیگیری اداره کل حفاظت محیط زیست از طریق کارگروه مدیریت پسماند و دانشگاه علوم پزشکی به منظور تجهیز دانشگاه علوم پزشکی به دستگاه Gs Mass به منظور آزمون باقی مانده سموم و آفت کش ها بر روی میوه و تره بار توزیع شده در سطح استان و ممانعت از ورود و فروش این محصولات انجام گرفته است.

وی از بی توجهی و عدم مدیریت صحیح شهرداران استان در تفکیک زباله در مبدا گلایه کرد و افزود: برابر مصوبات کارگروه مدیریت پسماند استان و همچنین تکالیف قانونی، شهرداری بیرجند موظف به شناسایی، مستندسازی و اقدام قانونی لازم با زباله گردها و مراکز غیرمجاز جمع آوری پسماند شده است.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی یادآور شد: طبق ماده ۳۸ آیین نامه مدیریت پسماند، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور باید اعتبارات لازم را برای اجرایی شدن آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها در لوایح بودجه پیش بینی کند اما تاکنون اعتباری به منظور لندفیل پسماند ویژه استان نرسیده است.

ورود روزانه ۵۲۰ تن پسماند به سایت پسماند شهرداری

احمد لطایفی، مدیر پسماند شهرداری بیرجند نیز گفت: روزانه ۱۲۰ تن پسماند خانگی، تجاری و غیره به همراه ۴۰۰ تن نخاله ساختمانی وارد سایت پسماند شهرداری بیرجند می شود .

وی ادامه داد: با افزایش جمعیت، صنعتی شدن جوامع و تغییر الگوهای مصرف، پسماندها به مرور باعث بروز مشکلات پیچیده زیست محیطی شده اند تا آن جا که مدیریت شهری با برنامه ریزی های متعدد برای این بخش به فکر چاره افتاده است.

مدیر پسماند شهرداری بیرجند تصریح کرد: برای این امر زیر ساخت هایی در شهرداری بیرجند ایجاد شده که از آن جمله می توان به طراحی و تهیه نقشه جامع سایت پسماند شهرداری به وسعت ۲۶ هکتار و ساخت سوله پردازش، نگهداری و بسته بندی پسماند خشک به متراژ ۱۵۳۰ متر مربع و با اعتبار ۳ میلیارد تومان اشاره کرد .

لطایفی خاطرنشان کرد: نقشه برداری، خاکریزی و تسطیح معبر اصلی سایت پسماند مطابق طرح تهیه شده به طول ۲ هزار متر و با حجم ۶ هزار متر مکعب خاکریزی توسط هزار کامیون ۶ تنی انجام شده است.

طرح مدیریت پسماند در تمامی محلات بیرجند اجرا می شود

محمدعلی جاوید، شهردار بیرجند نیز اظهار کرد: قرارداد اولیه اجرای طرح مدیریت پسماند برای تفکیک از مبدا با پیمانکار امضا شده است که تا پایان سال در تمامی محلات اجرا می شود .

وی ادامه داد: طرح مدیریت پسماند نیاز به فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و ابزار و امکانات دارد که امیدواریم به مرور در کل سطح شهر اجرایی شود.

شهردار بیرجند عدم دریافت عوارض پسماند را موجب آسیب به امور عمرانی و مانع تحول در سطح شهر دانست و گفت: با ایجاد سازمان مدیریت پسماند می توانیم مطالبات شهرداری را وصول کنیم.



جاوید اظهار کرد: شهرداری بیرجند علی رغم اینکه در بحث پاکیزگی و تمیزی حرف اول را در سطح کشور می زند اما متاسفانه تاکنون در بحث ایجاد سازمانی تحت عنوان پسماند کوتاهی شده است.



وی افزود: جایگاه و رتبه شهرداری در کنار انتظارات شهروندان، توقعات را از شهرداری بیرجند بالا برده و انتظار می رود این سازمان به روز بوده و با کمک ظرفیتی که در قانون برای آن تعریف شده، با قوت و قدرت کار خود را آغاز کند.



شهردار بیرجند با اشاره به اینکه مطابق قانون شهرداری ها نمی توانند عوارض ساختمانی را در زمینه پسماند هزینه کنند، تصریح کرد: ماهیانه مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان از طرف شهرداری به پیمانکار پسماند پرداخت می شود که در مجموع سال گذشته تنها مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان در این زمینه دریافتی داشته ایم.



جاوید خاطر نشان کرد: برای پیشبرد اهداف مدیریت پسماند باید نیروها و زیرساخت های مرتبط با آن فراهم شده تا با استقلال و کنترل جایگاه خود، پیمانکار و … امور مربوطه را پیش برد.



شهردار بیرجند با اشاره به اینکه در حال حاضر در قالب مدیریت پسماند موضوع را سازماندهی می کنیم، یادآور شد: از اقدامات خوبی که تا کنون در این زمینه انجام شده تقدیر می شود و امیدواریم این مدیریت با پشتیبانی حوزه خدمات شهری و حوزه های خدمات شهری مناطق دوگانه به عملکرد مطلوب دست یابد و از عرصه مدیریتی به نفع شهر و شهروندان استفاده کند.

بحث جمع آوری زباله، دفن و امحاء آن مسئله بسیار مهمی است که باید همه مسئولان به آن توجه کنند و می توان با برنامه ریزی مدون به این مهم دست یافت.

تهیه و تنظیم: زهرا حمیدی

انتهای پیام