شریف | یه جستجوی عمیق

ضعف در تحقیقات میدانی از چالش های جدی پژوهش های دینی و حوزوی است

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، ۱۵ تیر ۱۴۰۰ - ۱۳:۴۷

مدیر حوزه های علمیه ضعف در تحقیقات میدانی را از چالش های جدی پژوهش ها عنوان کرد و گفت: تحقیقات میدانی با نگاه به آینده پژوهی و ارتباط آن با انقلاب اسلامی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

اخلاص،حوزه،ديني،اعرافي،الهي،انسان،نمود،دين،تأكيد،علميه،يادآو ...

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله اعرافی در پانزدهمین نشست اداری هیئت رئیسه المصطفی با نمایندگان خارج کشور، حضور در میان المصطفائیان را توفیقی الهی دانست و اظهار داشت: امیدواریم جامعةالمصطفی بیش از پیش بتواند مشعل هدایت بوده، در جهان نورافشان و انعکاس دهنده ارزش های ناب الهی باشد.
مدیر حوزه های علمیه در ادامه با بیان اینکه مقوله و مفهوم اخلاص، در بسیاری از مفاهیم دینی و ارزش های اخلاقی اسلام محوریت دارد، خاطرنشان کرد: اخلاص، محور و کانون منظومه ای از مفاهیم و ارزش های بزرگی است که در قرآن و روایات مورد تأکید قرار گرفته است.
اخلاص؛ رها شدن از همه رشته ها و متصل شدن به یک رشته است
وی ضمن تشریح الزامات اخلاص مداری، تصریح کرد: روح اخلاص این است که انسان بتواند با مدیریت جهان درون، خویش را از همه رشته ها آزاد و به یک رشته اتصال پیدا کند.
این فرایند، از دشوارترین کارهای اصلاح درون است تا با مهندسی دقیق و ظریف، بتوانیم جهان درون را از همه علایق، رشته ها و تحولات آزاد نماییم.
آیت الله اعرافی به گستره تأثیرات بشر از جهان پرآشوب و غوغاگر اشاره کرد و با بیان اینکه آدمی در این جهان اغواگر، در معرض انواع علایق و کشش هاست، یادآور شد: رشته های گوناگون زندگی پیرامون ما را فراگرفته است و ما در میان کوران سخت حوادث دنیوی قرار داریم؛ از این رو رها شدن از یکایک این کشش ها و جاذبه ها، نیازمند دقت، مراقبت و مهندسی دنیای درون است.
رئیس هیئت امنای جامعةالمصطفی، با تأکید بر اینکه نوع بشر اسیر موج ها، جاذبه ها و کشش های گوناگون و خواسته های نفسانی و دنیایی است، ابراز داشت: رهایی از این عرصه، نیازمند انرژی قوی است تا بتوان بر نقطه حقیقی در عالم، که در حقیقت اخلاص است، اتکا نمود و تأثیرگذاری دیگر رشته ها را به حداقل رساند.
وی اخلاص را راه مقابله با همه هجمه ها توصیف نمود و یادآور شد: اخلاص از سویی شنا در برابر موج و در برابر علایق و رشته های تملقات مادی و دنیوی است و از سوی دیگر، هماهنگی با جان عالم هستی، یعنی خداجویی و توحید است؛ اخلاص از منظری بسیار شیرین است، زیرا حرکت هماهنگ با عالم و توحید برشمرده می شود که در عین سختی، آن را بسیار شیرین می سازد.
آیت الله اعرافی، در ادامه، ضمن اشاره به سنجه ها و شاخص های اخلاص، با بیان اینکه این مهم در اخلاق و تزکیه روح و سنجه های عینی و عملی نمود پیدا می کند، اظهار داشت: در آیات و روایات نشانه های زیادی وجود دارد؛ باید سنجه های درونی هر فضیلت اخلاقی و ارزش درونی و نهادی را بیابیم.
رئیس هیئت امنای جامعةالمصطفی در تبیین سنجه های اخلاص، بی اثر بودن اطلاع و بی اطلاعی دیگران از حرکت الهی انسان را مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: رهایی از قید آگاهی یا بی اطلاعی دیگران، به گونه ای که هیچکس آگاه نشود که انسان خدمت بزرگی به معارف الهی و اهل بیت (علیهم السلام) انجام داده است، می تواند زمینه ساز اصلاح نفس و تقویت اخلاص در انسان باشد.
وی، با اشاره به اینکه نباید تشویق دیگران هیچ اثری بر روحیات و حرکت فرد داشته باشد، اظهار داشت: رهایی از ملامت ها و سختی های روزگار و تقویت جوهر درونی در برابر طعنه ها و ملامت ها در کنار رهایی از تعریف و تمجید، سنجه ای مهم در تهذیب و اصلاح نفس است.
آیت الله اعرافی تغییرناپذیری انسان را در سختی و راحتی، از شاخص های دیگر اخلاص توصیف نمود و یادآور شد: انسان همان گونه که در برابر امواج درون مقاوم است، در عین شناخت ویژگی های محیط، ضوابط و قواعد، باید در برابر امواج بیرونی نیز مقاوم و پایدار باشد.
مدیر حوزه های علمیه، افزود: کاهش و سلب انگیزه و امید هنگام رویارویی با شکست های ظاهری، نشان دهنده نبود استحکام لازم از نظر اخلاص در درون فرد است.
فعالیت های پژوهشی برای کشف معانی و مفاهیم نو و تلاش برای رسیدن به شناخت های جدید در ساحت دین و معارف الهی ضروری است
وی، در بخش دوم سخنان خود، با تأکید بر اینکه پژوهش، کشف معانی و مفاهیم نو و تلاش برای شناخت های جدید در ساحت دین و معارف الهی، اهمیت دوچندانی دارد، اظهار داشت: هر چند همه پژوهش ها تلاش برای کشف فعل و اراده خداوند متعال است، ولی پژوهش در حوزه دین مسئولیتی سنگین به شمار می رود، زیرا ما را به اسناد الی الله و کشف اراده تشریعی خداوند متعال می رساند.
آیت الله اعرافی، ضمن تأکید بر اهمیت رعایت و کاربست شرایط و ضوابط تحقیق دینی، با بیان اینکه بی توجهی به مخاطرات و سهل انگاری در این مسیر، افترا به خداوند متعال را در پی خواهد داشت، یادآور شد: نتیجه تحقیق در حوزه دین، با سعادت و شقاوت انسان در دنیا و آخرت گره می خورد؛ از این رو، باید نهایت دقت را برای گره خوردن سعادت دنیوی و اخروی داشته باشیم.
عضو شورای عالی حوزه ای علمیه، بی توجهی به منهج اجتهادی و عقلانی عمیق و درست را در همه قلمروهای تحقیق دینی، از چالش های این حوزه برشمرد و اذعان داشت: پژوهش در همه گزاره های کلامی، اعتقادی، اخلاقی و حتی در مسائل غیرالزامی و غیرفقهی، مسئولیت ما را در عمق بخشی به تحقیقات دینی بالا می برد.
وی بر لزوم آسیب شناسی پژوهش و جریان پژوهش های اسلامی و رعایت درست منهج و اخلاق تحقیق در حوزه معارف دین تأکید نمود و ابراز داشت: با وجود اینکه بخشی از آسیب شناسی ها به حوزه روشی برمی گردد، شاید بتوان گفت با همه تلاش های صورت گرفته، هنوز بیش از نیمی از پژوهش های رایج منتشرشده، از منهج دقیق اجتهادی و عقلانی بی بهره است.
آیت الله اعرافی، ضمن تأکید بر برخورداری پژوهش های دینی از اجتهاد فلسفی، کلامی، عقلی، فقهی و اخلاقی، یادآور شد: حوزه و همه ما باید بکوشیم دروس تحقیقی خارج حوزه، که ره آورد هزار ساله حوزه های علمیه است و عالی ترین مباحث در آن ارائه می شود، در فقه و موضوعات پیرامونی منحصر نگردد؛ باید اوج منهج اجتهادی در مقالات و پژوهش های دینی، بیش از پیش مورد توجه اندیشمندان و پژوهشگران قرار گیرد.
مدیر حوزه های علمیه، نقش موضوع شناسی و دریافت پرسش های عمیق دنیای امروز را بسیار مهم ارزیابی نمود و خاطرنشان کرد: با توجه به ظرفیت های بایسته، جامعةالمصطفی می تواند در این حوزه اثربخشی در خور توجهی داشته باشد؛ استخراج و کشف مسئله درست و دقیق دنیای امروز و عرضه آن به حوزه دین و پژوهش های دینی نقش بسیار مهمی ایفا می نماید.
وی ضعف در تحقیقات میدانی را از چالش های جدی پژوهش ها عنوان کرد و ابراز داشت: تحقیقات میدانی با نگاه به آینده پژوهی و ارتباط آن با انقلاب اسلامی، می تواند بیش از پیش مورد توجه مراکز و نهادهای پژوهشی دینی و حوزوی قرار گیرد.
آیت الله اعرافی، در پایان، حرکت در مرز دقیق عقلانیت انقلابی را از ویژگی های بارز جامعةالمصطفی توصیف و خاطرنشان کرد: جامعةالمصطفی می تواند بهترین نماینده تفکر دینی و الهیاتی در دنیای امروز باشد؛ با این رویکرد، به فضل الهی، به دستاوردهای ارزشمندی دست خواهیم یافت.