خبرگزاری مهر، گروه بین الملل_ حلیمه ملایی: شاید حالا بهتر از هر زمان دیگری زوایای تاریک تمایل اردوغان به آغاز دوباره مذاکرات صلح با کردهای ترکیه در این برهه، آشکار شده است. اردوغان و حزب های ملی گرای همپیمانش، علی رغم تلاش هایی چند دهه اخیر برای بهحاشیه راندن کردها از سپهر سیاسی و اجتماعی این کشور و انکار هویت قومی و ملیتی کردها حتی در کشورهای همسایه، به یکباره از برادری کرد و ترک در ترکیه و حق مشارکت آنها در اداره امور کشور سخن به میان می آورند. در چرخشی معنادار، از نظر اردوغان دیگر سخن گفتن از آزادی عبدالله اوجالان رهبر زندانی حزب کارگران کردستان و بازگشت رهبران پ ک ک به ترکیه، جرم نیست. در مراسم نوروز دیاربکر که همیشه جنبه سیاسی دارد تا مراسمی فرهنگی و سنتی، تصویر و صدای اوجالان را بعد از ۲۸ سال پخش می کنند. اردوغان با افروختن آتش نوروز وگرامی داشت این جشن، تلاش می کند شکاف بین حاکمیت و کردهای ترکیه را کم کند.

حالا بعد از چند هفته از آغاز روند صلح میان پ ک ک و دولت اردوغان مشخص می شود که هدف وی بیش از هر چیز برهم زدن معادلات قدرت در داخل ترکیه و انزوای حزب جمهوری خلق بوده که از انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۹ تاکنون همپیمان کردها است. شاید اکنون جواب این سوال روشن شده باشد که چرا اردوغان به یکباره به فکر آزادی اوجالان افتاد.

عملکرد اردوغان از سال ۲۰۰۳ به بعد نشان می دهد نه برادری کرد و ترک و نه حل مسئله کردهای ترکیه، هرگز برای وی تا این اندازه مهم نبوده است. مگر منفعت شخصی و حزبی داشته باشد. که اگر مهم بود در دولت وی سالانه هزاران شهروند کرد ترکیه به بهانه ارتباط با پ ک ک دستگیر نمی شد. اردوغان به سبک کردن کفه ترازوی قدرت اپوزسیون ترکیه اندیشیده است و برای آن برنامه دارد.

او به خوبی می داند که اگر حزب کردهای ترکیه در پارلمان به طرح حزب عدالت و توسعه رأی ندهند و قانون اساسی ترکیه اصلاح نشود، اردوغان سال ۲۰۲۸ نمی تواند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند و در این صورت اکرم امام اوغلو شهردار قانونی استانبول و نماینده حزب جمهوری خلق و رقیب اردوغان، در انتخابات آتی ترکیه، رئیس جمهور خواهد شد و همان مسیری که اردوغان از شهرداری استانبول آغاز کرد و سالهاست بر صندلی قدرت ترکیه تکیه زده را در پیش می گیرد.

اردوغان قبل از آغاز کنگره حزب جمهوری خلق که قرار بود اکرم امام اوغلو را به عنوان کاندید نهایی این حزب برای انتخابات آتی معرفی کند، وی را به اتهاماتی از قبیل ارتباط با تروریسم و فساد مالی و جعل مدرک دستگیر و روانه زندان کرد، این اتفاق سبب شد در هفته گذشته شهرهای بزرگ ترکیه از جمله آنکارا، استانبول شاهد برگزاری اعتراضات مردمی باشد. تظاهراتی که توسط پلیس ترکیه به خشونت کشیده شده و تاکنون ده ها نفر زخمی و صدها شهروند دستگیر و روانه زندان ها شدهاند.

البته این اقدامات در دولت اردوغان قبلا هم رخ داده است و سالهاست که صلاح الدین دمیرتاش رهبر سیاسی میانهروی کردهای ترکیه که نامزد ریاست جمهوری بود، به اتهام ارتباط با تروریسم، در زندان بهسر می برد. یا هر کدام از شهرداران کرد که در بین مردم محبوبیت پیدا کردهاند حذف و برای شهرداری های آنها قیم تعین کردهاند.

به نظر نگارنده این سطور، دو گزینه احتمالی در مورد سرنوشت تحولات اخیر ترکیه محتمل است:

احتمال اول: اگر اردوغان و حکومت آنکارا بتوانند با آزادی اوجالان، در آینده نزدیک، پ ک ک را راضی به برگزاری کنگره و انحلال و خلع سلاح این حزب کنند و در داخل نیز نمایندگان کرد پارلمان (دم پارتی) با چراغ سبز اوجالان به جرگه همپیمانان حزب عدالت و توسعه (آ ک پ) و جنبش ملی ترکیه (م ه پ) برای اصلاح قانون بپیوندند، حزب کرد دم پارتی از ائتلاف جمهوری خلق (ج ه پ) که همان حزب اکرم امام اوغلو است، عملا خارج می شود و اپوزیسیون ترکیه شکست خواهد خورد و ممکن است اکرم امام اوغلو مانند دمیرتاش و اوجالان، سالهای طولانی در حبس بماند.

البته این احتمال با توجه به اعلام پ ک ک مبنی بر اینکه به دلیل حملات مداوم ارتش ترکیه، امکان برگزاری جلسه ای برای رهبرانش وجود ندارد و به اردوغان هشدار داده است که در صورت عدم تحقق وعده ها و یا آزاد نشدن اوجالان، برگزاری کنگره و خلع سلاح لغو خواهد شد، در حال حاضر جدی به نظر نمی رسد.

احتمال دوم: احتمال دوم زمانی قوت می گیرد که تظاهرات در ترکیه شدت بیشتری پیداکند و در روزهای آتی هم ادامه داشته باشد. ظهور چالش های امنیتی و سیاسی در ترکیه که در بحرانی ترین شرایط اقتصادی دهه اخیر قرار دارد، می تواند گروههای دیگر از جمله کردها را هم به خیابان بکشاند و آشوب ترکیه را گستردهتر کند.

اگر قدرت تصمیم گیری در آنکارا دچار بحران شود، قندیل که تمایلی به اجرای فرمان اوجالان ندارد و در حال حاضر به تنش داخلی ترکیه چشم دوخته است، اجرای فراخوان صلح را بیهوده می پندارد؛ که در این صورت با شکست مذاکرات و بی اهمیت شدن درخواست ۲۷ فوریه اوجالان، بعید نیست که کردها و طرافدارن حزب جمهوری خلق و دیگر جریانات اپوزیسیون این کشور هم در مقابل حزب حاکم ترکیه صف آرایی کنند و حاکمیت اردوغان در ترکیه با چالش جدی مواجه شود.