گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- محمدعلی سافلی:روز گذشته نمازجمعه تهران شاهد اتفاقی بود که هرازگاهی در هنگام برپایی این فریضه رخ می دهد؛ یکی از نمازگزاران در اثنای خطبه ها فریاد از مشکلات معیشتی و بازنشستگی اش کرد که توسط مسئولان برگزاری مراسم اخراج شد.

سوالی که برای مستمعان خطبه ها یا افرادی که این خبر را می شنوند پیش می آید این است که آیا فارغ از برهم خوردن نظم نماز، چنین برخورد سلبی با یک شهروند درست؟ آن هم در پایگاهی که خطیب آن حداقل چند جمله ای را به نهی از منکر و امر به معروف دیگران اختصاص می دهد و اینکه آیا نمازجمعه تنها محل شنیدن خطبه های امام جمعه است یا اینکه می تواند به محل تظلم خواهی تبدیل شود؟

آنچه درباره چرایی تغییر نگاه ها از نمازجمعه به عنوان محل گره گشایی از مشکلات مردم به یک محل خنثی و صرفا گوش فرادادن به خطبه ها تبدیل شده به ذهن می رسد، تغییر سبک برگزاری نمازجمعه در دهه ۶۰ است که موجب می شود تظلم خواهی مردم غیرعادی بنظر بیاید و فورا با اشخاصی که سعی در انتقاد از مسئولان دارند، بی توجهی شود.

تنها نگاهی به تصاویر نمازجمعه های آیت الله طالقانی و آیت الله خامنه ای در سال های آغازین انقلاب کافی است تا به یاد بیاوریم هیچ مرزی بین مسئولان و مردم نبود و بعد از اتمام نمازجمعه می توانستند به راحتی با امام جمعه و سایر مسئولان ارتباط بگیرند.

وحیده علایی دختر آیت الله طالقانی در گفتگویی، همین نکته را یادآور شده بود: «بعد از اتمام نماز مردم به سمت پدرم می آمدند که مشکلاتشان را بگویند و پاسدارها هم با هزار مشکل آقا را از بین جمعیت خارج می کردند.»

با گذشت یک دهه از عمر انقلاب رفته رفته شکل و شمایل محل برگزاری نمازجمعه تغییر کرد. نرده های جداکننده بین مردم و مسئولین اضافه و محل ورود و خروج مسئولان از مردم جدا شد.

بلاشک در چنین مکانی تنها چیزی که تعریف می شود حضور نمازگزاران و گوش فرا دادن به خطبه ها است نه محلی برای امر به معروف یا رسیدگی به مشکلات مردم در حالی که سخنان امامین انقلاب درباره نمازجمعه فراتر از آن چیزی است که این روزها درحال برگزاری است.

امام راحل(ره) در دیداری با شرکت کنندگان دومین کنگره ائمه جمعه در ۲۳ اردیبهشت ماه سال ۶۳ می فرمایند: «نماز جمعه یک اجتماع سیاسی است. نماز جمعه یک عبادت سر تا پا سیاسی است و مع الأسف در جاهایی انسان می بیند که در نماز جمعه ابدا مربوط به چیزهایی که ملت ها به آن احتیاج دارند، چیزهایی که مسلمین، اجتماع مسلمین بر آن احتیاج دارند، خبری نیست.»

نمازجمعه باید محلی باشد برای رفع نیازهای اجتماع مسلمانان. یک بعد این نیاز، لزوم آگاهی از مسائل سیاسی است. همانطور که رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه می فرمایند: «نماز جمعهخدمتبهآگاهیسراسریملتایراناست؛چوننمازجمعهیکعملصرفاعبادینیست؛عملیاستکهدرذاتوترکیبخود،آگاهیبخشاست» ویکبعددیگرایناحتیاج،برطرفکردنمشکلاتمردموافرادیاستکهتنهامقامتظلم خواهیراامامجمعهشهرمی بینند.

رهبرانقلابدریکیازدیدارهایشانباائمهجمعهسراسرکشورفرمودند: «نمازجمعهنسبتبهاصولوارزشهایانقلاباسلامینیزوظیفهداردونمازجمعهبایدبهارزشهایاسلامیپایبندیمبتنیبرمبانیفکریوعقلیداشتهباشد.» ۱۳۹۲/۰۶/۱۸

نمازجمعهبایدبهارزشهایانقلابحساسباشد. یکیازارزش هایاساسیانقلاباسلامیبرقراریعدالتورسیدگیبهمشکلاتمردمبود.

نمازجمعهدرشرایطیدرترازانقلابقرارمی گیردکهنسبتبهارزش هایفراموششدهمانندپاسخگوبودنمسئولان،عدالتاجتماعیوازهمهمهم ترفریضهفراموششدهامربهمعروفونهیازمنکرحساسباشد. همخطیبجمعهاینمسائلرادردستورکارخودقراردهدوهمنمازگزارانبهمنکرهاییکهمی بینندحساسیتنشاندهند.

شاید تغییردرشکلوشمایلبرگزاریاینفریضهرفتهرفتهمحتواوعلتاحیایایننهادمقدسراتغییرداد. امامخمینی(ره)هدفازاحیاینمازجمعهدرجمهوریاسلامیرااحیایشکلاصیل آندرصدراسلامیمی دانستندوفرمودند: «منامیدوارمکهایننمازجمعهدرایران،آنمحتوایاصیلخودشرا،کهدرصدراسلامداشتهاست،احیاکند … درصدراسلام،امامجمعهومسجد،ایندوابزاردردستمسلمان هابودهاستوهروقتمی خواستندجنگبروندازمسجدتجهیزمی کردند،هروقتمی خواستندیککارمهمیبکننددرمسجدطرحمی کردندواعلاممی کردندکهنمازجمعهاست،نمازجماعتاست،بیایید،برایکاریمی رفتندآنجا،نمازشانراهممی خواندندومسائلسیاسیشانراهممی گفتندواجرامی کردند،ارتشمی فرستادندوهمۀاینکارهاراآنجامی کردند …»

اماامروزه معمولابانمونه های اینچنین در فریادعدالتخواهییاامربهمعروفدرنمازجمعهبرخوردسلبیصورتمی گیرد. حضورکارگرانبیکارشدهدرنمازجمعهیافریادیکبازنشستهنشانمی دهدهنوزمردمبهاینسنگراعتقاددارندومی خواهندازاینتریبونبهمشکلاتشانرسیدگیشودوبایدقدردانایناعتمادبود.

برای نمونه درماه هایگذشته نیزشاهدحضوربرخیکارگرانتعدیلشدهدرنمازهای جمعهشهرهابودیم. برخوردبرخیائمهجمعهپدرانهبودودرمیانکارگرانحاضرشدندودرمقابل،برخیائمهجمعهخواهانحفظآنچهاحتراماینجایگاهمی خوانندشدند.

متاسفانهکهولتسنوازطرفیبی اطلاعیبرخیائمهجمعهازمشکلاتاقتصادیومعیشتیمردمموجبمی شودفریادهایعدالت خواهانهرادرنمازجمعهبرنتابند. رهبریبرایهمینهمراه حلیتعیینکردهوفرمودند: «امامانمحترمجماعت،اگرخودبراثرکهولتوغیرهنمی توانندوظیفه یرابطهوانسوراهنماییرابراینمازگزاران،بویژهجوانانفراهمکنند،درکنارخودفضلایجوانوپرنشاطرابهکارگیرندوآنانرادرکارباخودشریکسازند.»

دریکسالگذشتهگشایش هاییدرنمازجمعهبرخیشهرهاانجامشدهاست. تغییربرخیامامجمعهکهنسالوآمدنجوانانیکهدربینمردمحضورفعالدارند،برداشتننرده هایحائلمردمومسئولاندرنمازجمعهتبریز،حضورامامجمعهجدیدخوزستاندرمحلاتفقیرنشیناینشهرتاحدیازچهرهخنثیوغیرمردمیاینپایگاهعبادی- سیاسیکاستهاستامانبایدافقانتظارازنمازهایجمعهوائمهمحترمرابهآنمحدودساخت،بلکهوظیفهذاتیایننهادمقدساحیاءارزش هایانقلابیاستکهیکیازاینارزش هانهیازمنکروامربهمعروفاست.

بهقولعلامهحکیمیصاحبکتاب «منهایفقر»،اگرمسائلومشکلاتمردموحاکمیت،درنمازجمعهمطرحنگرددوخطبه هابخشنامه ایباشد،حکمتتشریعنمازجمعهنیزباطلمی شودوچهبسابهبطلاناصلنمازمنجرگردد!

دربینشخصیت هایاندیشمندکشور،حسنرحیم پورازغدیاستادحوزهودانشگاهکهسلسلهسخنرانی هاییدربارهنمازجمعهداشته،درباره مشابه آنچهدیروزاتفاقافتادمی گوید: «هیچامامجمعه ایحقنداردبهکارگریکهدراقتصادبرجامیبیکارشدهوخانواده اشبخاطرنظارتغلطحکومتدرمسئلهخصوصی سازیگرستهماندهبگویداینبهنمازجمعهربطینارد. ربطداردآقا. عینربطاست. بایدبهمدیرانیکهدروغگفتند،وعدهدروغدادند،ترس هایدروغدردلملتپروراندندونهصداقتداشتندونهشفافیتوشجاعتومسئولیتبایددراینمحفلمقدسموردخطابونهیازمنکرقراربگیرند. نهضتامربهمعروفونهیازمنکرراسرکوبنکنید. نهدرفیضیهقم،نهدردانشگاه،نهدرجامعهونهدرنمازجمعه.»

امیداستهمانگونه کهامامراحلفرمودند،ائمهجمعهنقشپدریدارندوبایدرفتارشانبامردمپدرانهباشند، امامانجمعهدربرابریکنمازگزارکهبرایتظلمخواهیوبیانمشکلاتشآمدهبی تفاوتنباشندونقشیبالاترازیکمتکلموحدهبرایخودمتصورباشند.

عکس خبر از: حسن آقامحمدی

انتهای پیام/