ایسنا/یزد «سید حسن شکوهی یزدی» سخنور و روزنامه نگار یزدی که در میان بزرگان ادب پایتخت ملقب به «امیر الشعراء» بود، از بنیانگذاران نخستین انجمن ادبی رسمی یزد است؛ انجمنی که از آثار نیک آن به غیر از رشد و تعالی فرهنگ و ادب یزد و پرورش شعرا، چاپ کتاب ارزنده و به یادماندنی «تاریخ یزد» اثر عبدالحسین آیتی بود.

«حسین مسرت» پژوهشگر و نویسنده یزدی در گفت و گو با ایسنا از «میرزا سید حسن شکوهی» به عنوان یکی از مشاهیر به نام استان یزد در حوزه سخنوری و روزنامه نگاری یاد کرد و گفت: وی فرزند سید علی ملک السادات از اعیان میان کوه که سمت نیابت حکومت را در آن ولایت داشت و از نوادگان میرزا علی نقی وقت الساعتی از عالمان و فقهیان نام بردار یزد در عصر قاجار بود که در مدرسۀ شاهزاده محمدولی میرزا (مدرسۀ امام خمینی کنونی) جنب چهارسوق یزد تدریس می کرد.

وی ادامه داد: سید حسن در سال ۱۲۷۱ هجری شمسی در روستای بنادک سادات منطقه میان کوه یزد از توابع شهرستان مهریز به دنیا آمد.

این پژوهشگر فرهنگی استان یزد با بیان این که شکوهی برای فراگیری دانش راهی یزد شد و مقدمات علوم قدیمه را در مدرسۀ خان یزد و عروض و قافیه را نزد استادان فن بویژه غلامحسین شارق یزدی فرا گرفت، عنوان کرد: او از ۱۵ سالگی شعر می سرود و به زودی و با این که جوان بود، سرآمد سخنوران یزد شد.

وی اضافه کرد: شکوهی در یزد ازدواج کرد و داماد سید ابراهیم افصح الملک یزدی از شاعران نامدار یزد شد.

به گفته ی مسرت، شکوهی صاحب امتیاز مجلۀ ادبی باران بهار بود که شمارۀ نخست آن در فروردین ۱۲۹۹ شمسی در چاپخانۀ سنگی مدرسی شهر یزد چاپ شد.

وی با اشاره به این که شکوهی پس از مدتی همزمان با نهضت تجدد خواهی ایرانیان برای ادامۀ تحصیل به تهران رفت، خاطرنشان کرد: او در انجمن ادبی تهران به ریاست محمدهاشم میرزا افسر (شیخ الرئیس) که از انجمن های ادبی نامی تهران بود، عضو شد و آثارش را در نشریات تهران، کرمان، شیراز، خراسان و یزد به چاپ رساند.

مسرت در ادامه بیان کرد: چندی نگذشت که بر اثر نبوغ و نام آوری و سرایش چکامه های شور انگیز، در میان بزرگان ادب پایتخت، ملقب به «امیر الشعراء » شد به طوری که «سعید نفیسین به نیکی از وی یاد کرده و گفته است: «در یزد، تنها نام شکوهی و افصح الملک در مجامع ادبی تهران برده می شود».

وی ضمن بیان این که شکوهی در سال ۱۳۰۰ شمسی به استخدام وزارت مالیه (دارایی) در تهران در آمد، گفت: او در تهران نیز مبادرت به چاپ جرایدی به نام های «باران» (۱۳۰۱ تا ۱۳۰۲) و «پیام» (۱۳۰۱) کرده بود.

محقق و نویسنده فرهنگ عامه یزد به رجعت شکوهی به یزد در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی اشاره و اذعان کرد: او بعدها تا سمت معاونت ادارۀ دارایی یزد هم رسید.

وی یادآور شد: شکوهی در سال ۱۳۱۵ شمسی با یاری آیت الله حاج شیخ محمود فرساد و تنی چند از سخنوران نامی یزد، نخستین انجمن رسمی ادبی یزد را بنیان نهاد که از جمله اعضای ثابت این انجمن ادبی می توان به آیت الله حاج شیخ محمود فرساد، حجت الاسلام حاج سیدعلی محمد وزیری، حجت الاسلام حاج سید محمدرضا امامیان میبدی، خدارحم دینیاریان، غلامرضا مرشد، سیدحسن شکوهی، عبدالحسین آیتی یزدی، سیدعلی افصح زاده، جلال بقایی نائینی، سهراب خسروی، حجت الاسلام محمدعلی عالمی(صمصام)، غلامعلی رئیس فرهمند، محمدحسین ناصر ترک و عبدالحسین میبدی، اشاره کرد.

وی با بیان این که جلسات انجمن از آغاز تا سال ۱۳۲۷ شمسی، هر دوشنبه شب در خانۀ آیت الله فرساد در کوی گازرگاه، جنب حسینیۀ گازرگاه برپا بود، افزود: البته این جلسات از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۳ (زمان درگذشت شکوهی) در خانۀ وی واقع در پشت مسجد جامع، جنب آب انبار وزیر برپا بود.

مسرت ابراز کرد: خانۀ شکوهی که حدود ۱۱۰ سال قدمت دارد و گویا پیش تر متعلق به حجت الاسلام وزیری بوده، در تاریخ ۱۱/۵/ ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۶۶۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و اکنون محل پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد است.

وی ادامه داد: جلسات انجمن پس از سال ۱۳۴۲ شمسی به صورت دوره ای در خانۀ شاعران و ادبا برگزار می شد و تا سال ۱۳۵۷ برقرار بود.

وی از آثار نیک این انجمن، به غیر از رشد و تعالی فرهنگ و ادب یزد و پرورش شعرا، چاپ کتاب ارزنده و به یادماندنی «تاریخ یزد» اثر عبدالحسین آیتی بود.

این نویسنده یزدی، شکوهی را جزء آن دسته از شاعرانی خواند که تنها از یزد در تیر ۱۳۲۵ شمسی در نخستین کنگرۀ نویسندگان و شاعران ایران و شوروی که از سوی انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی برپا شده بود، در تهران شرکت کرد. ( البته عباس فرات یزدی هم بود، ولی او از تهران شرکت کرده بود) و اشعاری از او در کتابی که به نام کنگره چاپ شده، آمده است.

مسرت گفت: شکوهی در همۀ فنون شعر زبردست بود و در سرودن اشعار ملی و میهنی مهارتی قابل تحسین داشت. او در سرودن ماده تاریخ هم استاد بود و چند ماده تاریخ در بارۀ ساخت دبیرستان ایرانشهر یزد، کهن ترین دبیرستان یزد در سال ۱۳۱۶ شمسی، درگذشت حسین خان صبا مدیر روزنامۀ ستارۀ ایران (۱۳۴۳قمری)، درگذشت افصح الملک (۱۳۴۵قمری)، درگذشت شیخ الرئیس افسر (۱۳۲۰شمسی)، درگذشت میرزا یحیی دولت آبادی سیاست مدار مشروطه خواه (۱۳۵۸قمری)، درگذشت درویش نوازندۀ ایرانی (۱۳۴۵قمری) و ساخت بنای یادبود وحشی بافقی بوسیلۀ امیرحسین خان بختیاری (حاکم یزد) در سال ۱۳۳۸ قمری دارد.

وی در مورد بنای یادبود وحشی بافقی توضیح داد: از این بنا اکنون نشانی نیست و سالیان بعد به وسیلۀ مدبرالسلطنۀ نوری، حاکم یزد ویران شد ولی مکان آن هم اکنون مرکز سرمایه گذاری یزد و روبروی خیابان فرمانداری است.

مسرت در ادامه نیز اعلام کرد: دیوان اشعار شکوهی به وسیلۀ فرزندش سید محمد شکوهی، راهنمای تعلیماتی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد در سال ۱۳۴۶ شمسی در چاپخانۀ گلبهار یزد چاپ شد.

این پژوهشگر یزدی در پایان با بیان این که شکوهی سرانجام در ۲۸/۸/ ۱۳۳۳ هجری شمسی در شهر یزد بر اثر بیماری طولانی قلبی درگذشت و در مدرسۀ رکنیه (بقعۀ سید رکن الدین حسینی) واقع در حسینیۀ وقت الساعۀ یزد به خاک سپرده شد، به ماده تاریخ سرده شده توسط آیت الله فرساد در وصف او اشاره کرد و گفت:

چون از جهان به در شد، بحر ادب، شکوهی تاریخ فوت او پرسیدم از گروهی

ناگه «یکی» بیامد وآنگه به پاسخم گفت: «واحسرتا ندارد بزم ادب، شکوهی»

انتهای پیام