به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دومین جلسه از سلسله بحث های «دانش حدیث» به صورت مجازی از سوی مجموعه دینی فرهنگی «خوان کرم» و با حضور جمعی از دانشجویان سراسر کشور برگزار شد.

مجید فروزانمهر دکترای تخصصی نهج البلاغه در این جلسه با تأکید بر اهمیت حدیث گفت: امام باقر علیه السلام خطاب به فرزند بزرگوارشان یعنی امام صادق علیه السلام فرمود «فرزندم، منزلت شیعیان را از اندازه روایت و معرفت شان بشناس؛ زیرا معرفت همان فهم روایت است و با فهم روایات است که مؤمن به عالی ترین درجات ایمان می رسد. من در کتاب علی علیه السلام نگریستم و در آنجا این جمله را یافتم: همانا قدر و قیمت هر انسان، به معرفت اوست. یا بنی اعرف منازل الشیعة علی قدر روایتهم و معرفتهم فإن المعرفة هی الدرایة للروایة و بالدرایات للروایات یعلو المؤمن إلی أقصی درجات الإیمان.» بر اساس این حدیث در می یابیم که از ملزومات یک شیعه، مطالعه و درک احادیث عترت است.

وی به موضوع سند و متن حدیثی پرداخت و گفت: سند در لغت به معنای تکیه گاه است که جمع آن اسناد است. در اصطلاح، به مجموعه افرادی گفته می شود که متن حدیث را یکی پس از دیگری از گوینده اصلی نقل می کنند. وقتی ریشه این بحث را در قرآن پیگیری می کنیم، به آیه۳ سوره منافقون می رسیم: «و إذا رأیتهم تعجبک أجسامهم و إن یقولوا تسمع لقولهم کأنهم خشب مسندة یحسبون کل صیحة علیهم هم العدو فاحذرهم قاتلهم الله أنی یؤفکون»؛ یعنی چون آنان را ببینی جسم و ظاهرشان [از آراستگی و وقار] تو را به شگفت آورد، و اگر سخن گویند [به علت شیرینی و جذابیت کلام] به سخنانشان گوش فرا می دهی [اما از پوچی باطن، سبک مغزی و دورویی] گویی چوب های خشکی هستند که به دیواری تکیه دارند [و در حقیقت اجسادی بی روح اند که در هیچ برنامه ای اطمینانی به آنان نیست، از شدت بزدلی] هر فریادی را به زیان خود می پندارند. اینان دشمن واقعی اند؛ از آنان بپرهیز؛ خدا آنان را بکشد؛ چگونه [با دیدن این همه دلایل روشن، از حق به باطل] منحرف می شوند؟!» در این آیه اصطلاح «خشب مسندة»، یعنی چوب های تکیه داده شده که در اینجا، مسند از همان ریشه سند است. در هر صورت در علم حدیث، به تک تک افراد «راوی» گفته می شود. راوی اول کسی است که متن حدیث را از گوینده اصلی برای راوی دوم نقل می کند.

فروزانمهر درباره اهمیت بحث «سند» در حدیث گفت: مسئله سند ریشه روایی دارد. شیخ کلینی در کتاب کافی خود روایتی را از امام صادق و ایشان از امیر مؤمنان علیهما السلام به این صورت نقل می کند: «إذا حدثتم بحدیث فأسندوه إلی الذی حدثکم فإن کان حقا فلکم و إن کان کذبا فعلیه» یعنی زمانی که حدیثی برای شما باز گویند، در مقام نقل آن، به کسی که برای شما باز گفته نسبت دهید، اگر راست باشد به سود شما است و اگر دروغ باشد به عهده او است.

این کارشناس علوم حدیث در توضیح «متن حدیث» گفت: متن در لغت به قسمت محکم و مرتفع زمین می گویند و عبارت متون جمع آن است. در اصطلاح سخنی را گویند که گوینده حدیث آن را بیان کرده است و یا عملی که اهل بیت علیهم السلام انجام داده اند. پس از آنجا که استحکام معنای حدیث و استواری و بلندمرتبگی حدیث به خاطر متن است، آن را متن نامیده اند.

فروزانمهر درباره معرفی اجمالی دانش های حدیثی گفت: بر اساس ارکان حدیث دانش حدیث به سه بخش کلی تقسیم می شود: ۱- رجال که دانش مربوط به سند حدیث و احوال راویان است. ۲- فقه الحدیث که دانش مربوط به متن و محتوای حدیث و مربوط به فهم حدیث است که فقه الحدیث (درایة الحدیث) نام دارد. ۳- مصطلح الحدیث که دانش های مرتبط با هر دو بخش متن و سند است. سیر تاریخ حدیث هم از عناوین فرعی موضوع حدیث شناسی است.

انتهای پیام/