به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، «اوچ گونبز» نام برجی در جنوب شرقی شهر ارومیه مرکز آذربایجان غربی است این بنا در سال ۵۸۰هجری قمری توسط منصور بن موسی به دستور امیر شیشقاط المظفری ساخته شده است به عقیده برخی از مورخان این بنا آتشکده زرتشتیان بوده که پس از هجوم اعراب به ایران و نفوذ آنان در آذربایجان متروک مانده و به تدریج رو به خرابی گذاشته است.

آرامگاه «اوچ گونبز» در بافت قدیمی شهر ارومیه یکی از کوچه های منشعب از خیابان جانبازان (استاد برزگر سابق) قرار گرفته است این گنبد زمانی در جنوب شرقی ارومیه واقع شده بود اما اکنون به علت گسترش شهر در داخل قرار گرفته و به منظور محصور کردن حریم و جلوگیری از هرگونه صدمه به تزئینات آن پیرامون محوطه سه گنبد با نرده های فلزی و محوطه سازی محصور شده است.

شخصیت های تاریخی در مقابر تاریخی سه گنبد

این بنای تاریخی شامل دو طبقه با ۵متر قطر و ۱۳متر ارتفاع که در چهار قسمت آن دریچه هایی وجود دارد و طبقه اول به نام سردابه خوانده می شود که دارای پوشش قوس دار است و بدین وسیله از طبقه دوم مجزا می شود درب کوچک طبقه اول یک متر و ٧� سانتی متر ارتفاع دارد و طبقه دوم که اتاق مقبره خوانده می شود دارای دری به ارتفاع دو و نیم متر است.

علاوه بر آن در داخل اتاق مقبره، قبرهایی وجود دارند که محل دفن اشخاص مهمی هستند به عقیده مورخان مقبره امیر شیشقاط المظفری و همسرش و سازنده سه گنبد منصور بن موسی در این قسمت قرار دارند که باعث هویت تاریخی این مکان است مقبره سه گنبد دارای دو نورگیر در دو طرف بنا به صورت شمالی و جنوبی است که به وسیله چهار کانال با دو فضای طبقه بالا و پایین در ارتباط است.

هرچند در بیشتر نوشته ها به عنوان نورگیر از آن نام برده شده است با توجه به موقعیت قرارگیری مقبره و دریافت نور ضعیف به داخل می توان گفت که به عنوان روزنه هایی برای کوران هوا به وجود آمده است سقف اصلی گنبد و دیوارهای آن تماما سالم و به جا در طبقه دوم بنا مانند سایر مقابر دوره سلجوقی روی سردابه احداث شده است تزئینات سر در ورودی مقبره در نوع خودکم نظیر و به صورت قطعات سنگ، گچ با نقوش هندسی و کتیبه به خط کوفی تزئین شده است.

«اوچ گونبز» مقبره ای سلجوقی با هویت ۱۵ قرنی در آذربایجان غربی

مقبره یا برج آجری «اوچ گونبز» متعلق به قرن ششم هجری بوده چراکه ازنظر معماری این بنا شباهت های فراوانی به مقبره دوران سلجوقیان دارد همچنین اولین آتشکده موجود در شهر ارومیه نیز نیست زیرا با مشابهت های فراوانی که با آتشکده مسجد جامع در این شهرستان دارد گویای تاریخی بودن این مقبره است مقبره ای که در یک گوشه آن نام سال ساخت و در گوشه ای دیگر نام سازنده آن به چشم می خورد.

این بنا شباهت های بسیاری با مقابر مراغه و سایر مقبره های دوران سلجوقی دارد همچنین اگر به طبقه اول این مقبره نگاه کنید در روی دیوارها علامت کف دست زنان دیده می شود که در آن روزگار برای گرفتن حاجت خود به این مکان مراجعه می کردند تا نذر آنها برای داشتن فرزند بر آورده شود و وجود سه مقبره در طبقه دوم که دو مقبره به صورت عمودی و یک مقبره به صورت افقی است مؤیدسلجوقی بودن این اثر تاریخی است.

سه گنبد موقعیتی بکر برای جذب گردشگران

وجه تسمیه این بنا موضوعی است که ذهن هر بازدیدکننده را به خود مشغول می کند زیرا در بالای دخمه و اتاق مقبره، گنبد سوم نمایان نیست و بازدیدکنندگان همواره به دنبال این گنبد در اثر تاریخی هستند و ۲طاق مجزا از یکدیگر در داخل این برج ساخته شده و روی گنبد اصلی، گنبدکوچکتری نیز بنا شده از این رو این اثر تاریخی به «اوچ گونبز» معروف شده که در دوره ای به غلط مورد ترجمه قرار گرفته و بعضا از آن به عنوان سه گنبد نیز یاد شده است.

در سال های اخیر بنای «اوچ گونبز» مورد تعمیر و مرمت قرارگرفته که بیشتر فضای بیرونی این محوطه تاریخی را تشکیل می دهد و همچنین قسمت هایی از فضاهای داخلی به علت تخریب هایی که در این مکان صورت گرفته مرمت شده از جمله عایق کاری و اجرای آجرفرش پشت بام، بند کشی کامل نمای آجر مقبره، احیای پوشش از بین رفتن سردابه و محوطه سازی و اجرای سنگ فرش به صورت قلوه چین بنای سه گنبد محل رفت وآمد گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است مکانی که به صورت برجی مدور ساخته شده و این اثر مربوط به سده ۶هجری قمری و در تاریخ ۱۵آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش از فرزانه ارشادی

انتهای پیام/ن