به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ درحالی امروز هشتمین جشنواره اسباب بازی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان برترین های خود را شناخت که بی توجهی به موضوع رده بندی سنی بازی های رایانه ای در فضای مجازی و حتی در برخی از پلتفرم های ارائه دهنده این بازی ها به یکی از دغدغه های خانواده ها تبدیل شده است.

دغدغه ای که در میان خانواده ها رنگ و بوی تربیتی به خود گرفته، اما در میان دودوتای اقتصادی بازار، رنگ منافع اقتصادی دارد و برخی حتی براین باورند که صنعت بازی سازی همچنان به رشد و توسعه اقتصاد خود ادامه می دهد و فرصت های شغلی گسترده ای را در اختیار کشورهای دارای پتانسیل از جمله ایران قرار خواهد داد.

شاید به همین دلیل است که حامد علامتی، مدیرعامل کانون فکری کودکان و نوجوان، اخیرا در حاشیه بازدید از نمایشگاه و بازار فروش هشتمین جشنواره اسباببازی، گفته است که حجم بازار صنعت اسباب بازی در داخل ایران تا ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده می شود. به نظر او این پتانسیل باید به بیش از ۸۰۰ میلیون دلار برسد.

این اظهار نظر اگرچه بیانگر برنامه ریزی مسئولان برای استفاده از اقتصاد بازیسازی بوده و نشان می دهد برای استفاده از این ظرفیت قابل توجه کشورمان ریل گذاری شده، اما نباید فراموش کرد که در این میان لازم است به مسئله فرهنگ در بازی و بازی سازی درکنار اثرگذاری آن در ذهن و زندگی مخاطبانش نیز توجه کرد؛ هرچند تولیدات وطنی اغلب با سنت ها و فرهنگ کشورمان تناسب دارد، اما نباید فراموش کرد که این دنیای پرهیجان مملو از وارداتی های غیرمجاز بوده و همین وارداتی ها می تواند دردسر ساز باشند.

به این ترتیب درست است که ساخت بازی این روزها در بسیاری از کشورها که دارای ظرفیت ها و زیرساخت های مناسبی هستند، به یکی از قطبهای اشتغال زایی و کسب و کارهای کوچک تبدیل شده است، اما درهمه کشورها از جمله ایران، توجه به بافت فرهنگی، سنت ها و مذهب درکنار سبک زندگی ساکنان منطقه در اینگونه آثاردیده می شود و معمولا برای آن برنامه ریزی های دقیق و هدفمندی صورت می گیرد.

این حساسیت در کشورمان البته آن قدر است که بنیاد ملی بازیهای کامپیوتری، شکل گرفته و در یکی از واکنش های مرتبط با این بنیاد، دو بازی بسیار معروف که محتوای خشونت آمیز و غیراخلاقی داشتند ممنوع اعلام شد.

حالا فارغ از اینکه این ممنوعیت از سوی کاربران جدی گرفته شده یا اینکه حتی خود دستگاه های مرتبط آن را کامل اجرایی کردند یا اینکه برخی پلتفرم ها هنوز آنها را جزو بازی های قابل دانلود خود قرارداده اند، نکته اینجاست که واقعا نگرانی از اثرگذاری این بازی ها در افکار کاربرانشان را واضح و دقیق به نمایش گذاشته است و این نگرانی برای کودکانی که بعضا با ذهن خلاقشان، فقط و فقط به دنبال جذابیت های بصری و رنگ و لعاب آیکون های روی صفحه نمایش می روند تا هیجان بازی را تجربه کنند، دوچندان است و می تواند روحیه لطف آنها را ناخودآگاه تحت تأثیر قرار دهد.

مسئله مهم رتبه بندی

حالا با تمام این تعاریف، اگرچه سالهاست که اصطلاح «رتبهبندی» هم درباره بازیها و هم درباره ارزشگذاری مخاطبین فیلمها به کار می رود، اما همچنان این رتبه بندی زیاد جدی گرفته نمی شود. امیرحسین سالارزاده، کارشناس بازیهای رایانه ای کودکان، با اشاره به اهمیت فرهنگی بازیهای رایانه ای، به خبرگزاری تسنیم گفت: باید قبول کنیم که همه رسانهها، تأثیرات و تبعاتی برای مخاطبین خود دارند و بازی هم به عنوان یک رسانه، تأثیرات خود را بر ذهن و روح مخاطبینش میگذارد.

او به اثرات منفی بازیها بدون درنظر گرفتن رتبه بندی بر کودکان و نوجوان اشاره کرد و افزود: افزایش روح پرخاشگری، بلوغ زودرس، شب ادراری، ترس و اضطرات مخرب از تأثیرات منفی نادیده گرفتن سنی بازیها بدون ردهبندی است.

این کارشناس البته تأکید کرد: در مطالعاتی که انجام شده، آمده است که برخی از بازیهای مثبت سن ۲۴ که محتوای خشن دارند، میتواند به عنوان یک روش درمانی برای افراد بزرگسال که به بیماری خشم مبتلا هستند، مناسب باشند. همین نکته میتواند اهمیت رتبهبندی را نشان دهد، زمانی که بازی، حکم دارویی برای گروه سنی و حکم زهر برای گروهی دیگر را داشته باشد.

سالارزاده همچنین درباره دستورالعمل رتبه بندی بازی ها توضیح داد این دستورالعمل هیچ وقت به صورت اجرایی نمود پیدا نکرده و ممکن است در هر دورهای، بخشی از بندهای دستورالعمل اجرا و یا تغییر کند، اما عموما با دستورالعمل به صورت سلیقهای رفتار شده و می شود.

وی تأکید کرد: در ۱۰ سال گذشته، این دستورالعمل به روز نشده تا به مرحله تصویب برسد و برای ابلاغ به سازندگان بازیها ابلاغ شود و به همین دلیل شاهد بروز مشکلات و حتی بعضا بی توجهی به دستورالعمل ها هستیم.

این کارشناس حوزه اسباب بازی افزود: همه تولیدکنندگان میگوید زمانی که نهاد تصمیم گیرنده دستوراتی را ابلاغ نکرده است، نمی توان به صورت دقیق نظارتی بر محتوای فرهنگی و دینی آنچه که در بازیها منتشر می شود، داشت.

سالارزاده همچنین درباره نمونههای نظارتی کشورهای دیگر گفت: از این که در بسیاری از کشورها، نظارت به گونهای است که اگر در بازی، از دستورالعملهای ردهبندی تخطی شود، هشدار، جریمه و در نهایت ممنوع الکاری در حوزه صنعت بازیها صورت میگیرد، اتفاقی است که به نظر می رسد در ایران به آن توجه نمی شود.

وی معتقد است زمانی که نهادهای مرتبط با بازیهای رایانهای کمکاری میکنند، این خانوادهها هستند که باید ناظرین اصلی شوند و خود بر آنچه که فرزندانشان، در فضای مجازی بازی می کنند، نظارت کنند.

این درحالی است که محمود حاجیلویی دبیر ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز چندی پیش درباره اهمیت توجه به موضوع اسباب بازی ها به تسنیم گفت: در حوزه اسباب بازی یکی از حوزه های موضوعی مهم ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

حاجیلویی در ادامه افزود: در حوزه فرهنگی سه بخش بزرگ داریم که عبارت است از رسانه و فضای مجازی، فرهنگ عمومی و سبک زندگی و هنر و صنایع خلاق. ۲۵ میز هم در حوزه فرهنگ داریم که ذیل این سه عرصه کلان جایابی شده است. ذیل هنر و صنایع خلاق، میز اسباب بازی قرار دارد که دبیر آن هم مشخص شده است.

دبیر ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: به نظر می رسد حوزه اسباب بازی نیازمند الگوهای نوین تنظیم گری است. شورای عالی مصوبه ای در این حوزه دارد و بر اساس آن، شورایی تشکیل شده و استقرار دارد و کار خودش را دنبال می کند، اما بازار پیچیده شده است. این حوزه پر رقیب است و اقتصاد جدی دارد و مسئله واردات بحث جدی است.

به گفته حاجیلویی امروز تولیدکنندگان خوب و قوی در این حوزه داریم؛ لذا به نظر می رسد با توجه به تغییرات محیطی و ظهور بازیگران جدید در این حوزه، نیازمند این هستیم که با بهره گیری از تجربه ای که در این سالیان با مصوبات شورای عالی داشتیم، به سمت الگوی جدیدی از تنظیم گری در این حوزه حرکت کنیم. در این الگو فعالان این حوزه باید سهم ویژه ای اعم از بخش خصوصی و فعالان فرهنگی داشته باشند. باید دستگاه های فرهنگی، اقتصادی و امنیتی در این الگوی تنظیم گری نوین حضور داشته باشند.

حالا سئوال اصلی اینجاست که در عصری که کودکان تنها با یک کلیک می توانند صدها بازی مجاز یا غیر مجاز را دانلود و استفاده کنند، واقعا چطور خانواده ها باید مراقب اثرگذاری مخرب این بازی ها باشند، بازی که قرار بود چیزی بر دانش دلبندانشان بیافزاید. جایگاه مسئولان و نهادهای مرتبط کجای این معادله است؟

انتهای پیام/