به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مسأله مهدویت و آخرالزمان از مهم ترین اعتقادات مسلمانان به ویژه شیعیان محسوب می شود. این مقطع زمانی که عمدتا به دوره های پایانی عصر غیبت اطلاق می شود، دارای فراز و نشیب های فراوانی است که آیات و روایات به ترسیم این فضا پرداخته اند.

از آنجایی که جامعه بشری به ناچار باید وارد فضای آخرالزمان شود و خود را مهیای ظهور منجی بشریت کند، داشتن تبیین های رفتاری متناسب با دوران آخرالزمان ضروری جلوه می نماید؛ از این جهت هر یک از اهل بیت وحی تبیین های رفتاری متعددی به شیعیان خویش ارائه کرده اند.

به این مناسبت، خبرگزاری تسنیم در گفت وگو با حجت الاسلام مهدی یوسفیان، مدیر پژوهشکده مهدویت به اهمیت آخرالزمان و ضرورت های معرفتی و رفتاری این مقطع زمانی پرداخت.

مشروح آن را در ادامه می خوانید.

* از آموزه های دینی و اندیشه ای ادیان آسمانی به ویژه دین مبین اسلام، موضوع آخرالزمان است؛ علت اهمیت این دوره از تاریخ بشریت چیست؟

آخرالزمان در لسان روایات به چند دوره زمانی اطلاق می شود؛ یکی از این دوره ها، دوره غیبت است که طی آن، امام مهدی (عج) از نظرها غایبند. در روایات، از مردمی که در این عصر ثبات ایمان و ثبات قدم در مسیر امامت و ولایت ائمه علیهم السلام هستند، به نیکی و بزرگی یاد شده است؛ وجود مقدس نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین(ع) فرمود «یا علی آنها که بیش از همه در امور دینی یقین دارند، مردمی در آخرالزمان هستند که پیغمبر را ندیده اند و حجت خدا هم از نظر آنها پنهان شده است، با این حال به وسیله سیاهی که در سفیدی است ایمان می آورند؛ یا علی و اعلم أن أعظم الناس یقینا قوم یکونون فی آخر الزمان لم یلحقوا النبی و حجب عنهم الحجة فآمنوا بسواد فی بیاض.»

یعنی در دوره ای که حجت های الهی یک به یک از میان مردم رفته اند و تنها یک حجت الهی بر روی زمین باقی مانده است، عده ای هستند که به سیاهه ای بر روی سفیدی ایمان می آورند؛ برخی تعبیر کردند این گروه از مردم کسانی اند که مسیرشان را بر اساس مطالعه و دقت در آیات و روایات معصومین علیهم السلام پیدا کرده اند و بر آن پابرجا مانده اند. در واقع این عده کسانی اند که بدون آنکه پیامبر و حجت خدا را مشاهده کنند، ایمان محکمی دارند. یا می توان گفت علتش این است که عقل و اندیشه آنها چنان رشد یافته و به بلوغ رسیده که بدون نیاز به مشاهده حجت خدا و بر اساس شواهد و نشانه های متقنی که در حوادث روزگار به آن دست یافته اند، به حجت خدا ایمان آوردند.

* عموما سالهای پایانی غیبت را بیشتر جزو فضای آخرالزمان می دانند که طی آن، عالم و آدم با حوادث سختی مواجه می شود. در این باره توضیح می دهید.

از مجموعه روایات استفاده می شود در این دوره زمانی، حوادث تلخ و هولناکی جامعه بشری را در بر می گیرد. از لحاظ اقتصادی، امنیتی و فرهنگی جامعه بشری مورد التهاب قرار می گیرد. تمام تلاش شیطان و ایادی او در این راستا قرار می گیرد که مردم را به سوی تباهی سوق دهند. در متون مقدس سایر ادیان، فضای قبل از ظهور سخت و دشوار ترسیم شده است.

در روایات به این نکته اشاره شده که زمان پایانی غیبت، هجمه های شیطان در اوج خود قرار می گیرد. فردی را در نظر بگیرید که در تلاطم شدیدی قرار گرفته است و هر لحظه ممکن است به دریا بیفتد و در انتظار کمک و دستاویزی است تا به وسیله آن بتواند خود را به سمت بالا بکشد تا از هلاکت نجات یابد.

از مهم ترین راهکارهای عبور از سختی ها به ویژه فتنه های سخت آخرالزمان، در وهله اول اعتماد و توکل بر خداست که آیات متعددی در این باره وجود دارد. همچنین راه نجات و سعادت، دینداری در مسیری است که خداوند آن را در آموزه های اسلام برای ما ترسیم کرده است، همان مسیری که خداوند ما را به آن دعوت کرده است که همان دینداری در پرتو ولایت و امامت اهل بیت(ع) است.در روز عید غدیر این نوع دینداری برای همگان اعلام رسمی شد آنجا که فرمود: «الیوم أکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الإسلام دینا؛ امروز [با نصب علی بن ابی طالب به ولایت و امامت و حکومت و فرمانروایی بر امت] دینتان را برای شما کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و نیز اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم». از این جهت تکمیل دین، با جریان ولایت تامه الهی بر پهنه عالم صورت گرفت.

راه نجات و سعادت، دینداری در مسیری است که خداوند آن را در آموزه های اسلام برای ما ترسیم کرده است، همان مسیری که خداوند ما را به آن دعوت کرده که همان دینداری در پرتو ولایت و امامت اهل بیت(ع) است.



بنابراین اسلام و دینی مورد پذیرش و مقبول درگاه الهی است که در متن آن، امامت و ولایت الهی باشد؛ چنین دینی مایه سعادت است. بنابراین عامل سعادت، دینی است که در متن آن حجت خدا دیده شده است. از این جهت معرفت به امام و جایگاه ولایت ایشان برای همگان ضروری است. در چنین فضایی دعای مشهور معرفت جایگاه دارد:

«اللهم عرفنی نفسک فإنک إن لم تعرفنی نفسک لم أعرف نبیک

اللهم عرفنی رسولک فإنک إن لم تعرفنی رسولک لم أعرف حجتک

اللهم عرفنی حجتک فإنک إن لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی

یعنی خدایا معرفت به حجت خود را به من عطا کن که اگر معرفت نیابم، از دینم گمراه می شوم و در وادی گمراهی قرار می گیرم. یا به تعبیری، اگر انسان در فضای دین، معرفتش نسبت به حجت خدا افزایش نیابد و ارتباط خود را با حجت الهی مستحکم نکند، دچار تباهی شده و از دایره دین جدا می شود.

بنابراین برای اینکه انسان بتواند از فتنه های عصر غیبت و تاریکی های قبل از ظهور، نجات یابد، تنها مسیر، مسیر عبادت و نیز معرفت و ایمان واقعی به خداوند متعال و اهل بیت وحی است.

دینی که در متن آن ولایت ائمه باشد مسیر نجات است

* آیا در روایات ما به صورت مستقیم به راهکارهایی عبور از فتنه های سخت آخرالزمان اشاره شده است؟

روایات متعددی در این باره وجود دارد. در راستای مطالبی که درباره ضرورت پایداری در مسیر امامت و ولایت اهل بیت علیهم السلام عرض کردم، روایتی از امام حسن عسکری نقل می کنم. همان طور که اشاره شد، از راهکارهای مهم عبور از فتنه عصر غیبت، توجه به دین و باور به آن است؛ دینی که در متنش ولایت و همراهی امام معصوم است؛ امام حسن عسکری فرمود «به خدا سوگند (فرزندم) غیبتی می کند که کسی از مهلکه (بیدینی و گمراهی) نجات نمی یابد جز آنان که خداوند آنها را در عقیده بامامتش ثابت قدم داشته و به آنها توفیق دعا برای تعجیل در فرجش داده باشد؛ و الله لیغیبن غیبة لا ینجو فیها من التهلکة إلا من یثبته الله علی القول بإمامته و وفقه للدعاء بتعجیل فرجه»؛ یعنی فرد باید خود را در فضای ولایت و امامت ولی خدا قرار دهد و از او تبعیت کند.

بنابراین اگر تنها راه نجات، ایمان به دینی است که در متن آن دین، تبعیت از ولایت ولی خداست، لازمه اش این است که امام و حجت خدا در هر زمانی باشد تا انسانها بتوانند خود را با او همراه و او را اطاعت کنند. این یک سنت الهی است که زمین هیچ گاه از حجت الهی خالی نباشد؛ لذا امام حسن عسکری در دیگر روایت فرمود «از زمانی که خداوند آدم را خلق کرد تا روز قیامت، زمین از حجت خدا خالی نیست؛ إن الله تبارک و تعالی لم یخل الأرض منذ خلق آدم و لا تخلو إلی یوم القیامة من حجة الله علی خلقه»

سپس حضرت به ثمرات حضور امام در بین مخلوقات اشاره کرده و فرمود «خداوند به وسیله او بلاها را از اهل دنیا دفع و به وسیله ایشان باران نازل می کند و به واسطه وی برکات زمین را خارج می کند؛ به یدفع البلاء عن أهل الأرض و به ینزل الغیث و به یخرج برکات الأرض».

انسان ها تحت ولایت نور به اوج ایمان می رسند

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم، مأموریت مهمی است که امام و ولی معصوم آن را به اذن الله بر عهده گرفته است. بر اساس آیه۲۵۷ سوره بقره دو نوع ولایت داریم: ولایت نور و ولایت نار و یا ولایت حق و ولایت باطل. خداوند در این آیه می فرماید «الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات إلی النور و الذین کفروا أولیاؤهم الطاغوت یخرجونهم من النور إلی الظلمات أولئک أصحاب النار هم فیها خالدون؛ خدا ولی کسانی است که ایمان آورده اند؛ آنان را از تاریکی ها به سوی نور [ ایمان ، اخلاق حسنه و تقوا ] بیرون می برد و کسانی که کافر شدند، ولی آنان طغیان گرانند که آنان را از نور به سوی تاریکی ها بیرون می برند؛ آنان اهل آتشند و قطعا در آنجا جاودانه اند»

کار ولی حق این است که دست مردم را بگیرد و آنها را از تاریکی ها و تباهی ها خارج کند و به سوی نور سوق دهد. کار اولیای طاغوت برعکس است؛ آنها سعی می کنند مردم را از نور فطرت، عقل و نور ایمان به سوی ظلمت ها سوق دهند.

کار ولی الله این است که مردم را مدیریت کند تا به سوی نور حرکت کنند و کار ولی نار و اولیای باطل این است که مردم را به سوی تباهی سوق می دهند. امام حسن عسکری در آن روایتی که اشاره شد، تأکید دارند تنها راه نجات، ثابت قدمی در مسیر امامت است. اگر غیر از این باشد، انسان وارد ولایت طاغوت می شود و نتیجه ای جز تباهی در بر نخواهد داشت.

انتهای پیام/