حسین بداعتی، صنعتگر برجسته کشور علاوه بر تولید آثار زینتی و ارزشمند، به تعلیم هنرجو و انتقال دانش و صنعت خود به هنرجویان سراسر کشور می پردازد؛ وی علی رغم تحصیل در کانادا، به خاطر عشق به وطن در کشورش بازگشت.

خبرگزاری فارس اردبیل| علی لطفی: عشق، سرچشمه تمام اتفاقات خوب و پدیدآورنده موقعیت هایی است که گاهی مسیر زندگی یک شخص را رقم می زند. عشق و علاقه به یک علم، صنعت یا یک هنر می تواند با آمیز ه ای از انگیزه و پشتکار، علاوه بر پیشرفت در زندگی و شغل آن فرد، زمینه ساز شرایط بهتری برای دیگران نیز باشد.

کم نیستند افرادی که کسب پول و دارایی را هدف زندگی خود قرار نداده و با سرمایه ارزشمند علم و دانش، برای وجود آمدن اتفاقات خوب می کوشند. این افراد نه با کسب ثروت بلکه با خلق خدمت به دیگران و دیدن موفقیت آنان که نقش کوچکی در موفق شدن آن ها داشته اند، لذت می برند.

حسین بداعتی یکی از همین افراد است، وی متولد سال ۱۳۵۱ بوده و حدود ۳۰ سال است که در زمینه تولید و تعمیر صنایع دستی و تراش سنگ های قیمتی فعالیت می کند. کارگاه تولیدی آقای بداعتی واقع در پاساژ شهاب اردبیل بوده و در همان کارگاه علاوه بر تولید و فروش محصولات به طور شخصی به تعلیم هنرجو نیز می پردازد؛ علاوه بر آن، اداره میراث فرهنگی نیز در ۱۵ سال اخیر از این استاد صنعتگر برای آموزش هنرجویان بهره برده است.

تصور ذهنی من از یک کارگاه تراش کاری و تولیدی، مجموعه ای بزرگ و متشکل از کارکنان بسیار بود. اما بر خلاف تصورات، طبقه اول پاساژ شهاب واقع در مرکز شهر اردبیل، چند حجره تولیدات صنعتی وجود دارد که یکی از آن ها دکان های قدیمی و در عین حال باصفا، کارگاه تولیدی کوچک استاد بداعتی است. این نشان می دهد که برای تولید محصولات زینتی نیاز به فضای آن چنان بزرگی هم نیست.

شیشه ورودی مغازه مزین به سنگ های قیمتی و تراش خورده است. گل و گیاهان بسیار و چند پرنده آوازه خوان نیز این جا به چشم می خورد. این نحوه چیدمان، خبر از روحیه شاداب و سرزنده این هنرمند میانسال می دهد که طی چند سال حضور در این کارگاه، با محیط آن انس گرفته است. وارد کارگاه استاد شده و مشغول به گفت و گو با این هنرمند صنعتگر شدم.



فارس: فعالیت خود را از چه زمانی آغاز کردید؟ چه محصولاتی تولید می کنید؟

بداعتی: بنده از سال ۱۳۶۹ وارد این حرفه شدم. سال ۱۳۷۰ در بازار طلافروشان به عنوان تعمیرکار، مراحل کاری تراش کاری ساده و ابتدایی را آغاز کرده و در کنار آن به جواهرسازی و تولید صنایع دستی نیز مشغول شدم.

از این جهت بسیار خرسندم که توانسته ام در سال های گذشته هنرجویان بسیاری را چه در آموزشگاه و چه در کارگاه شخصی خود آموزش داده و استادکاران ماهری را تحویل بازار بدهم.

افرادی که در همین مغازه های روبه رویی مشغول کار بوده و در واقع همکاران من در زمینه تولید هستند، زمانی شاگردان من بوده اند و اکنون که می بینم با عزم و اراده خود توانسته اند صاحب صنعتی باشند، برایم باعث افتخار است. آن ها نه تنها رقیب من نیستند بلکه بسیاری از سفارش های مشتری هایم را به آن ها می سپارم تا انجام دهند .

آموزش تئوری در کنار آموزش عملی باعث پیشرفت است

فارس: اصلی ترین عاملی که باعث شد به فکر تأسیس کارگاه باشید چه بود؟

بداعتی: ابتدای فعالیت های تراش کاری من از دکان نجاری پدرم آغاز شد. نردبان های چوبی کوچکی درست می کردم و با پول فروش آن، سکه ها و تمبرهای قدیمی جمع می کردم. از دوران کودکی علاقه بسیاری به جمع آوری سکه های قدیمی داشتم به طوری که آلبومی پر از سکه های زینتی داشتم.

پس از دوران خدمت سربازی به این فکر افتادم که در شغلی که علاقه بسیاری به آن دارم فعالیت کنم و همین علاقه به فلزات و سنگ های زینتی باعث شد تا شغل تراش کاری را انتخاب کنم. سال ۱۳۷۰ پروانه تعمیرات خود را دریافت کرده و در بازار به تعمیر سنگ های شکسته انگشتر و از این دست کارها مشغول شدم.

در همان دوران به این فکر افتادم که علاوه بر فعالیت های عملی و تراشکاری، این صنعت هنری را به صورت تئوری نیز فرا گیرم و این طرز فکر باعث شد مدت ها در کلاس ها و دوره های مختلف سنگ شناسی شرکت کنم. در طی چند سال کسب تجربه، کتابی در مورد خواص سنگ ها و ویژگی های آن ها تألیف کردم.



اردبیل مهد هنر و صنعت است

فارس: جایگاه استان اردبیل در تولیدات صنایع دستی و آثار هنری چگونه است؟

بداعتی: با توجه به تجربه بیش از ۲۰ سال تدریس در سراسر کشور و شهرهایی مانند خوی، ارومیه، رشت، تهران، زاهدان؛ نوجوانان و جوانان اردبیل را بسیار بااستعدادتر از سایر نقاط در زمینه کارهای صنعتی و تراش کاری دیده ام.

دولت باید از افراد باتجربه و آنان که سالیان سال در زمینه ای فعالیت کرده و در آن زمینه متخصص و استاد شده اند، بهره برده و با استفاده از دانش آن ها قوانین را تصویب کرده یا تدبیری بیندیشد.

نمونه بارز، همین موضوع بهره برداری از معادن است. یک کیلو عقیق که در بازار با قیمت بسیار ناچیز به فروش می رسد، اگر تغییر یافته و تراش داده شود، ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان درآمدزایی می کند. این امر مستلزم داشتن برنامه و اعطای تسهیلات است.

اما تسهیلات بهتر است به صورت تخصیص ابزارآلات باشد نه اعطای وام بانکی؛ جوان جویای کار، با استعداد خاص در زمینه ای نیازمند تجهیزات و مکانی برای شروع کار خود است اما زمانی که وام بانکی را دریافت می کند ممکن است بر اثر کم تجربگی، نحوه استفاده از آن را بلد نباشد یا به هنگام بازپرداخت با مشکلاتی دست و پنجه نرم کند.

سرمایه واقعی ما علم و صنعت ما است

فارس: توصیه شما برای کسانی که می خواهند وارد صنعت تراش کاری شوند چیست؟

بداعتی: حرفه تراش کاری، صنعتی کم هزینه و پردرآمد است. به همه علاقه مندان پیشنهاد می کنم با فرا گرفتن صنعت تولید صنایع دستی، هم با سرمایه گذاری روی خود باعث گسترش توانایی هایشان شوند و هم با فعالیت خود، زمینه ساز تولید و اشتغال شوند. علم و صنعتی که می آموزیم بزرگ ترین دارایی ما است که نه از بین می رود و نه فراموش می شود. برای همین همیشه و در هر مکانی با ما همراه است.

این قطعه انگشتر دست ساز که مشاهده می کنید، حتی اگر سالیان سال هم اینجا بماند، نه خراب می شود و نه از قیمت آن کاسته می شود. صنعت تراش کاری از این جهت دارای امتیاز خاصی است. این صنعت کم ترین هزینه استهلاک را داشته و تمامی منافع عاید از کار بستگی به میزان فعالیت و پشتکار خود شخص دارد.

امتیاز دیگری که این شغل دارد، برپایی محیط کارگاه در مکان های کوچک مانند انبارخانه یا پارکینگ است که می تواند مشاغل خانگی بسیاری را به وجود آورد. از این جهت مزایای بسیار این شغل و شرایط خوب و درآمد مناسب، علاقه مندان بسیاری را به سمت خود کشانده است.

فارس: بهترین دستاورد شما در ۳۰ سال فعالیت در زمینه تراش کاری چه بوده است؟

بداعتی: علاقه مندان بسیاری طی سالیان گذشته شاگرد من بوده و در این حرفه مشغول به فعالیت شده اند. با بسیاری از آن ها ارتباط دارم و از این که می بینم مشغول به فعالیت شده و درآمد کسب می کنند، بسیار شادمان می شوم.

بارها اتفاق افتاده که به شهرهای دیگری سفر کرده ام و همین که داشتم با خانواده در خیابان قدم می زدم، شخصی از دور نام من را صدا کرده و به من سلام داده است. این ارزش گذاری و کسب احترام و علاقه بین من و شاگردان و حتی مشتریان، مهم ترین دستاورد من طی سالیان گذشته است. احساس خوبی که از دیدن موفقیت شاگردانم به دست می آورم، وصف ناپذیر است.

طبق آمار مکتوب، در سالیان گذشته حدود ۱۱هزار و ۵۰۰ هنرجو در کلاس های مختلف داشته و لذت تدریس را تجربه کرده ام. از این تعداد آن گونه که مطلع هستم حدود ۹۰۰ نفر به طور اختصاصی کارگاهی تأسیس کرده و برای خودشان تولیدات خاصی دارند. شاگردان زیادی از اقشار مختلف حتی پزشکان و افراد سال خورده در جلسات آموزش حضور داشته و بر حسب علاقه به یادگیری تراش کاری آمده بودند.

سنگ ها دارای خواص درمانی و شفابخش هستند

فارس: کدام ویژگی صنعت تراش کاری بیش تر برای شما جالب توجه بوده است؟

بداعتی: شناختن نوع سنگ ها و اطلاع داشتن از نحوه به وجود آمدن آن ها، با مطالعه بسیار و تحقیقات فراوان میسر است. به دلیل علاقه ای که نسبت به سنگ ها داشتم، برای تکمیل آگاهی خود، در سالیان گذشته با هزینه شخصی به کشور کانادا رفته و در این زمینه تحصیلات خود را کامل کردم. در بیش تر کشورهای غربی، از سنگ به عنوان یک نماد شفابخش یاد شده و آن را دارای خواص درمانی می دانند.

این ذهنیت از قرن ها پیش در اروپا حاکم بوده و برای هر سنگی یک نیروی خاص در نظر گرفته اند. با تمرکز روی این موضوع، زمانی که در کارگاه روی سنگی کار می کنیم، نیروی تأثیربخش آن بر روح و روان ما مشخص است.



سنگ ها از طبیعت به دست می آیند و زمانی که در کارگاه هستند قدرت طبیعی خود را حفظ کرده و نیروی مثبتی ساطع می کنند. در کشورهای غربی به روش های درمانی و بهره بردن از سنگ ها، نچرال درمانی گفته می شود. یعنی درمانی که از طبیعت نشأت گرفته و دارای قدرت طبیعی است .

این تجربه به من نشان داده که اردبیل علاوه بر داشتن منابع طبیعی، معادن و سنگ های آتش فشانی، به رغم وجود هنرمندان و صنعتگران برجسته یکی از اصلی ترین خاستگاه های هنر در ایران است اما متاسفانه نبود شرایط حمایتی و فراهم نشدن زیرساخت مناسب از جانب مسؤولان، اردبیل را در زمینه تولید صنایع دستی عقب رانده است.



استان اردبیل بیش از هر استان دیگری دارای تراش کار و صنعتگر است اما نبود امکانات و انگیزه، مانع بزرگی برای تولید و اشتغال زایی است. اردبیل هم از لحاظ منابع تولید سرشار است و هم از لحاظ نیروی کار اما برخی اهمال کاری ها فرصت را از ما گرفته و به مناطق همجوار می دهد.

بسیاری از معادن سنگ در خلخال و سایر شهرستان ها وجود دارد که تبدیل به منبع تولید سنگ قیمتی برای کشورهای همسایه شده است. مثال بارز آن سنگ کوارتزی به نام عقیق نوار آبی است که یکی از کم یاب ترین و محبوب ترین عقیق ها است.

فارس: در کارگاه خود چه محصولاتی تولید می کنید؟ وضعیت صادرات چگونه است؟

بداعتی: تولید انواع انگشتر؛ تراش سنگ های قیمتی مثل زمرد و یاقوت، انواع عقیق و در کل هر طرحی که مشتری سفارش دهد، آماده می شود. در خصوص صادرات نیز باید گفت که قبلا وضعیت خوب بود و به کشورهایی مثل سوریه و عراق صادرات بسیاری داشتیم.

در نجف و کربلا که سوغات مخصوص این شهرهای زیارتی است در اردبیل تولید می شد و آن جا با نام در نجف به فروش می رسید. همچنین در نمایشگاه هایی که در عربستان و شهر مکه برگزار می شد سنگ های یاقوت و زمرد تولید ما با نام سوغات مکه به فروش می رسید.

اما حدود ۷ سال است که با ظهور داعش و مسائل سیاسی که منجر به تیره شدن روابط کشورها شده، صادرات متوقف شده و یا تا حد بسیاری کاهش یافته است. علاوه بر آن ها شرایط تحریم نیز بی تأثیر نبوده و با فروش محصول، ارزآوری با ریسک بسیاری مواجه است. چرا که از رسیدن هزینه محصولات به دست مان مطمئن نیستیم.

در مورد صادرات علاوه بر برخی بی انصافی هایی که در خصوص صنعت تراش کاری در ایران انجام شده است، بخش بسیاری از مشکلات فروش نیز به خارج از مرزها و روابط بین المللی برمی گردد.

ضعف داخلی در تبلیغات ناصحیح این فرصت را به کشورهایی مانند ترکیه می دهد تا بدون داشتن پشتوانه ای تاریخی در زمینه تولیدات زینتی، با ساختن سریال های تلوزیونی چند صد قسمتی و تبلیغ گسترده انگشتر و جواهرات زمرد و یاقوت، مبلغ بسیاری را از این زمینه به دست آورد.

کشور ایران با پشتوانه ای چند صد ساله از زمان صفویان و سلجوقیان، ممتاز در این زمینه بود اما کشورهایی مانند ترکیه، فرصت ارزآوری پیدا کرده و با کم ترین منابع بیش ترین استفاده را می برند.

خام فروشی مواد اولیه بلای جان تولیدکننده است

فارس: خام فروشی مواد اولیه معضلی است که اقتصاد کشور را تهدید می کند، برای مقابله با این آسیب چه باید کرد؟

بداعتی: این مسئله ای است که نه مربوط به تولیدکننده بلکه به عهده مسؤولان کشور است. تولیدکننده نیاز به تسهیلات و ابزارآلاتی دارد که با استفاده از آن ها تغییراتی در منابع موجود در کشور به وجود آورد و کالای خام را قابل استفاده کند اما نبود تجهیزات اولیه و هنگفت بودن هزینه واردات دستگاه های تولیدی، این امتیاز را از تولیدکننده داخلی سلب کرده و به موجب آن خام فروشی افزایش یافته است.

کشور ما دارای ذخایر طبیعی و معادن سرشاری است که می تواند با تولید کالا بهترین ارزآوری را داشته باشد، اما نبود امکانات و تجهیزات، زمینه ساز خام فروشی را فراهم ساخته و ضربه جبران ناپذیری به اقتصاد کشور می زند .



کشوری مانند تایلند را در نظر بگیرید، این کشور بدون داشتن معادن سنگ، یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان سنگ های تراش خورده است. اما چگونه؟ مردمان این کشور اکثرا کشاورز بوده و ۶ ماه از سال را به کشاورزی می پردازند. در ماه های سرد سال که کشاورزی میسر نیست، دولت با پرداخت تسهیلات، ابزار کار در منزل را مهیا ساخته و در هر خانه برای کشاورزان، دستگاه تراش کاری موجود است.

دولت تایلند سنگ خام را از معادن ایران با قیمتی بسیار ناچیز تهیه کرده و سنگ زینتی را با ارزشی بیش از ۵۰ برابر قیمت سنگ اولیه به فروش می رساند. این راهکاری است که می تواند از سنگ های معادن در کشور خودمان برای جوانان اشتغال به وجود آورد، مشروط بر اینکه مورد حمایت قرار بگیرد.

فارس: همانطور که می دانید شعار امسال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرینی است؛ به نظر شما برای تحقق این شعار چه کارهای باید صورت بگیرد؟

بداعتی: برای ثمربخش بودن یک امر؛ باید شعارها را به فکر و اندیشه و عمل تبدیل کرد. مسؤولان باید در راستای تحقق اهداف ملت تلاش کنند و از وعده گویی بپرهیزند. برای این امر بهترین راهکار، استفاده از نیروهای متخصص در امر تصمیم گیری است.

فارس: به نظر شما چه عواملی بازدارنده نوجوانان از ورود به صنایع تولیدی است؟

بداعتی: حس علاقه، زمانی ایجاد می شود که جوان یا نوجوان شرایطی مفرح و هیجان آور را تحت ۲ عامل ببیند، اولی خود صنعت یا کار و دومی استاد یا شخصی که آن کار را می آموزد. اهمیت مورد دوم به مراتب تأثیرگذارتر از مورد اول است.

زمانی که معلم یا استاد، مهارتی را آموزش می دهد اگر نحوه ارائه یا مطالب اشتباه باشد ممکن است باعث دلسری شاگرد و هنرجو شده و نظر آن شخص را نسبت به کل آن حرفه تغییر دهد. یک استاد و یک معلم می تواند دلیل اصلی ایجاد علاقه یا تنفر شاگرد از یک درس یا یک هنر باشد.

فارس: چرا تصمیم به بازگشت به ایران گرفتید؟

بداعتی: پس از اتمام مقطع کارشناسی ارشد رشته گوهرشناسی در کشور کانادا، علی رغم داشتن درآمدی بالا، حس غریبگی و بیگانه بودن می کردم. گویی چیزی را گم کرده و به دنبال آن می گشتم. مشورت با پدرم باعث شد تا حد بسیاری متقاعد شوم و عشق به وطن را به زندگی غریبانه در کانادا ترجیح دهم. هیچ گاه از تصمیم خود پشیمان نیستم.

فرهنگ ما با مردمانی خون گرم و صمیمی که همدیگر را دوست دارند و نسبت به هم علاقه نشان می دهند در هیچ جای دیگری قابل یافت نیست. در اینجا صاحب احترام هستم و با دوستان و آشنایان مراوده می کنم، اما در کشور غربت، به هیچ وجه این گونه نبود. باید بدانیم گاهی مواقع، بعضی چیزها با پول به دست نمی آید.

به گزارش خبرگزاری فارس، فراگیری صنعت و دانش زمانی برای انسان مفید است که ثمره آن، کامیابی خود و بهتر شدن شرایط دیگران باشد. درست مانند رود طویلی که در مسیر حرکت خود، همه جا را سرسبز می کند و منافع بسیاری برای همگان دارد.

نباید فراموش کرد که هدف از کسب تخصص در علم و صنعت، آسان ساختن زندگی بشر و کمک به هم نوعان است. به امید روزی که انسان دوستی و مساعدت، اولین اصل زندگی ما بدون توجه به کسب منفعت بیش تر باشد.

پایان پیام/۳۷۲۷/