• صفحه



• بحث





• خواندن



• نمایش مبدأ


• نمایش تاریخچه

ابزارها

* * * * * * * * * * * * *

ظاهر

متن

• کوچک

استاندارد

بزرگ

عرض

• استاندارد

پهن

رنگ (آزمایشی)

• خودکار

روشن

تیره

قیام امام مهدی(ع) حرکت دوازدهمین امام شیعیان پس از ظهور به منظور برپایی عدل در جهان است. زمان دقیق قیام معلوم نیست. براساس روایات، قیام آن حضرت، از مسجد الحرام در مکه آغاز می شود و هشت ماه طول می کشد. محل اصلی قیام را عراق گفته اند و امام مهدی(ع) سفیانی را در این منطقه شکست می دهد.

در روایات از ۳۱۳ تن به عنوان یاران ویژه امام زمان(عج) یاد شده که در این قیام شرکت می کنند؛ اما شمار شرکت کنندگان در قیام بسیار بیشتر از این تعداد است و اکثر قریب به اتفاقشان را جوانان تشکیل می دهند. حضرت عیسی(ع) نیز در این قیام، امام را یاری می دهد. طبق روایات، برخی از پیامبران و اولیای خدا همچون اصحاب کهف، یوشع بن نون(ع)، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر نَخَعی هم رجعت می کنند تا در قیام امام زمان(عج) شرکت کنند.

برخی با استناد به روایات، بر این باورند که سلاح امام زمان در قیام، شمشیر است و او با اِعجازی که خدا در این شمشیر قرار می دهد، دشمنانش را شکست می دهد. گروهی دیگر معتقدند که سلاح های پیشرفته از کار می افتد و به این ترتیب، امام زمان با شمشیر پیروز می شود؛ اما به اعتقاد برخی دیگر، کاربرد واژه شمشیر در روایات، نمادین و به معنای قیام نظامی است.

جایگاه و اهمیت

قیام امام زمان(ع)، اشاره به اقداماتی است که دوازدهمین امام معصوم شیعیان، پس از ظهور خود، برای برپایی عدالت در جهان انجام می دهد.[۱] گرچه قیام امام زمان(عج) با ظهور او به یک معنا به کار رفته است،[۲] اما چنانکه خدامراد سلیمیان، پژوهشگر شیعه، گفته است، این دو موضوع با هم تفاوت دارند و قیام در مرحله ای پس از ظهور روی می دهد.[۳]

در روایات، برای اشاره به قیام امام زمان(عج)، از واژه خروج نیز استفاده شده است.[۴] در روایتی از کتاب الخصال، نوشته شیخ صدوق، قیام امام زمان در کنار رجعت و روز قیامت از ایام الله شمرده شده است.[۵] بنابر برخی روایات، قیام امام زمان(عج) هشت ماه طول می کشد[۶] و به حکومت جهانی امام زمان(عج) می انجامد.[۷]

زمان و مدت

زمان دقیق قیام امام زمان(عج) روشن نیست،[۸] اما برخی ویژگی های زمان قیام در روایات بیان شده است؛ از جمله آمده است که در سال های فرد، روز عاشورا و شنبه رخ می دهد.[۹] به باور سید محمد صدر، نویسنده کتاب تاریخ مابعد الظهور، به جز روایات مربوط به روز عاشورا، دیگر روایات در این زمینه سند ضعیفی دارند.[۱۰]

در خصوص مدت قیام هم روایت شده است که امام زمان هشت ماه شمشیر به دوش می گیرد.[۱۱]

مکان

بر پایه بیشتر روایات، قیام امام زمان(عج) از مکه آغاز می شود.[۱۲] از جمله آنها روایاتی است که کلینی در الکافی و نعمانی در الغیبه آورده اند.[۱۳] در روایتی از کتاب عیون اخبار الرضا، نوشته شیخ صدوق، تهامه محل قیام معرفی شده است؛[۱۴] اما گفته اند از آنجا که مکه جزئی از تهامه است، به آن تهامه هم می گویند.[۱۵]

در روایتی دیگر، روستایی به نام کرعه در یمن، محل قیام معرفی شده است،[۱۶] اما نویسندگان دانشنامه امام مهدی(ع)، آن را غیرمعتبر دانسته و احتمال داده اند که قیام امام زمان با خروج یمانی در روایت مذکور اشتباه گرفته شده باشد[۱۷] یا این روایات به انگیزه تأیید حکومت فاطمیان و یا تقویت مهدیان دروغین در شمال افریقا و غرب جهان اسلام جعل شده باشد.[۱۸]

چنانکه در کتاب دانشنامه امام مهدی(عج) آمده بر اساس روایات، ده هزار نفر در مکه با امام زمان(عج) بیعت می کنند و او سپاهی به مدینه می فرستد یا بنا به روایتی دیگر، خود به مدینه می رود و سپس برای سرکوب سفیانی، راهی عراق می شود که محل اصلی نبرد قیام است.[۱۹]

در روایات، از فتح روم، دیلم، هند، کابل و خزر به دست وی سخن آمده است.[۲۰] نیز آمده است که حضرت عیسی(ع) در بیت المقدس به امام زمان(عج) ملحق می شود.[۲۱] پایان قیام کوفه است و این شهر مرکز حکومت امام زمان(ع) می شود.[۲۲]

چگونگی آغاز

طبق روایات، امام مهدی(عج) نماز عشاء را در مسجدالحرام می خواند و پس از آن کنار کعبه قیامش را آغاز می کند.[۲۳] او میراثی از پیامبر(ص)، از جمله شمشیر، زره، عمامه، زین، عصا، ردا و پرچم پیامبر به همراه دارد[۲۴] و بین رُکن و مقام از یارانش بیعت می گیرد.[۲۵]

به نقل شیخ صدوق، امام زمان همراه با ۳۱۳ تن در مسجد الحرام حاضر می شود و سخنانش را با آیه ۸۶ سوره هود آغاز می کند: «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ». سپس با بیان جمله «أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ خَلِيفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَيْكُمْ» خود را مصداق بقیةالله معرفی می کند و هنگامی که شمار یارانش به ده هزار تن رسید، قیامش را آغاز می کند.[۲۶]

سلاح

برپایه روایات، سلاح امام زمان(عج) در قیام «سیف» (شمشیر) است.[۲۷] براساس همین، برخی معتقدند هنگام قیام امام زمان(عج)، سلاح های پیشرفته به امر خدا از کار می افتد، گروهی می گویند به علت وقوع جنگ هایی قبل از ظهور، آن سلاح ها از بین می رود و به باور جمعی دیگر، خدا در شمشیر امام زمان قدرتی اعجازگونه قرار می دهد که بر دیگر سلاح ها برتری می یابد.[۲۸]

در مقابل، کسانی بر این باورند که واژه «سیف» در این روایات کنایه از قدرت و نیروی نظامی است.[۲۹] بنابراین منظور این است که امام زمان(عج) از طریق مبارزه نظامی بر دشمن پیروز می شود، نه اینکه لزوماً از شمشیر استفاده می کند.[۳۰]

شرکت کنندگان

همچنین ببینید: اصحاب امام مهدی (عج)

برخی از ویژگی های شرکت کنندگان در قیام امام زمان، از جمله تعداد، ویژگی های فردی و شخصیت های معروفشان در روایات بیان شده است.

تعداد

شمار یاران امام مهدی(عج) در بیشتر روایات، ۳۱۳ تن، به اندازه اصحاب پیامبر(ص) در جنگ بدر دانسته شده است،[۳۱] اما این تعداد در روایاتی دیگر، بیشتر است، مانند ده هزار،[۳۲] دوازده هزار یا پانزده هزار نفر.[۳۳] بر همین اساس، گفته شده است که شرکت کنندگان در قیام بیش از ۳۱۳ نفر هستند و ۳۱۳ تن، یاران ویژه و فرماندهان سپاه او هستند.[۳۴]

ویژگی های فردی

در حدیثی از کتاب الغیبه، نوشته نعمانی، بیشتر شرکت کنندگان قیام جوان و شمار اندکی از آنان پیر معرفی شده اند.[۳۵] همچنین آنان بسیار شجاع، شب زنده دار، بسیار ثابت قدم و نیرومند توصیف شده اند.[۳۶]

شخصیت های معروف

برپایه روایات، حضرت عیسی نیز امام زمان را در قیام یاری می دهد.[۳۷] همچنین گروهی از اولیای خدا که از دنیا رفته اند رجعت می کنند. برخی از افرادی که نامشان در روایات آمده، عبارت اند از: اصحاب کهف، یوشع بن نون، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر نَخَعی.[۳۸]

پانویس

1.

• سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۷۰-۱۷۱.


• 
  
  • صدر، الموسوعة المهدویة، ۱۴۱۲ق، ج۳ (تاریخ مابعد الظهور)، ص۱۹۵.
  
  



• 
  
  • سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۷۲.
  
  


• 
  
  • شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۳۷۷و۳۷۸.
  
  


• 
  
  • شیخ صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۰۸.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۶۴، ح۵.
  
  


• 
  
  • صدر، الموسوعة المهدویة، ۱۴۱۲ق، ج۳ (تاریخ مابعد الظهور)، ص۴۴۹.
  
  


• 
  
  • صدر، الموسوعة المهدویة، ۱۴۱۲ق، ج۳ (تاریخ مابعد الظهور)، ص۲۰۷.
  
  


• 
  
  • صدر، الموسوعة المهدویة، ۱۴۱۲ق، ج۳ (تاریخ مابعد الظهور)، ص۲۱۲-۲۱۳.
  
  


• 
  
  • صدر، الموسوعة المهدویة، ۱۴۱۲ق، ج۳ (تاریخ مابعد الظهور)، ص۲۱۳.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۶۴، ح۵.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۱۹۹.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۱، ح۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۳۱۳، ۳۱۵.
  
  


• 
  
  • شیخ صدوق، عیون اخبار عن الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۶۲-۶۳.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۱۹۹.
  
  


• 
  
  • إربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۶۹؛ فیض کاشانی، کتاب الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۶۷.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۱۹۹.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۱۹۹.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۲۰۱.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۳۵، ح۲۲.
  
  


• 
  
  • سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۷۹.
  
  


• 
  
  • سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۷۹.
  
  


• 
  
  • محمدی ری شهری و دیگران، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۸، ص۲۰۰-۲۰۱.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغبیه، ۱۳۹۷ق، ص۲۷۰.
  
  


• 
  
  • شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۵۴؛ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۷۹.
  
  


• 
  
  • شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۵۰، ح۱۳؛ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۲۱-۳۲۲، ح۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۶۴، ح۵.
  
  


• 
  
  • سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۱۷۶.
  
  


• 
  
  • مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ۱۳۸۰ش، ص۲۵۱-۲۵۳.
  
  


• 
  
  • مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ۱۳۸۰ش، ص۲۵۱.
  
  


• 
  
  • شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۴، ح۲۰و۲۱؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۳۱۴-۳۱۵، ح۷و۸و۹؛ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۴۹، ح۴۳؛ طبری، دلایل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۴۵۵؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۷۷.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۳۱۴، ح۲؛ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۴، ح۲۰.
  
  


• 
  
  • سید بن طاووس، الملاحم و الفتن، ۱۳۹۸ق، ص۶۴-۶۵.
  
  


• 
  
  • زمانی، حضرت مهدی: آینه پیامبران، ۱۳۹۶ش، ص۲۱۹؛ قرائتی، شرح دعای شریف افتتاح، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۱؛ صمدی، سیره امام مهدی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص۱۹۰.
  
  


• 
  
  • نعمانی، الغبیه، ۱۳۹۷ق، ص۳۱۵-۳۱۶، ح۱۰.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۳۸۶.
  
  


• 
  
  • سید بن طاووس، الملاحم و الفتن، ۱۳۹۸ق، ص۸۳.
    *
  
  

1. حر عاملی، اثبات الهداة، ۱۴۲۵ق، ج۵، ص۱۷۳.

منابع

• إربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمه، با مقدمه جعفر سبحانی تبریزی و حاشیه سید هاشم رسولی محلاتی، تبریز، مکتبة بنی هاشمی، ۱۳۸۱ق.


• حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات‏، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.


• زمانی، سید حسن، حضرت مهدی: آینه پیامبران، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، ۱۳۹۶ش.


• سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش.


• سید بن طاووس، الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر، قم، انتشارات رضی، چاپ پنجم، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.


• شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح/تحقیق علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۶۲ش.


• شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تصحیح/تحقیق مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.


• شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح/تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.


• شیخ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، تصحیح/تحقیق عبادالله تهرانی و علی احمد ناصح، قم، دارالمعارف الاسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.


• صدر، سیدمحمد، الموسوعة المهدویة، ج۳ (تاریخ مابعدالظهور)، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.


• صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی(ع)، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، ۱۳۹۳ش.


• طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، قم، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.


• فیض کاشانی، مولی محمدمحسن، کتاب الوافی، تحقیق ضیاءالدین حسینی اصفهانی، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین علی(ع)، ۱۴۰۶ق/۱۳۶۵ش.


• قرائتی، محسن، شرح دعای شریف افتتاح، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، ۱۳۹۲ش.


• کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح/تحقیق علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.


• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار، تصحیح/تحقیق جمعی از محققان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.


• محمدی ری شهری، محمد و دیگران، دانشنامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۳ش.


• مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تصحیح/تحقیق مؤسسه آل البیت، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.


• مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، قم، نسل جوان، چاپ دهم، ۱۳۸۰ش.


• نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تصحیح/تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق.

• ن


• ب


• و

امام مهدی عجل الله تعالی فرجه

نام ها و القاب | کنیه ها و لقب های امام مهدی(ع) • مهدی • قائم آل محمد • اباصالح • ناحیه مقدسه • بقیةالله • منتظر • ابوالقاسم
بستگان | امام عسکری (پدر) • امام هادی (پدربزرگ) • نرجس (مادر) • حکیمه (عمه پدر) • جعفر کذاب (عمو) • سید محمد (عمو)
نواب اربعه | عثمان بن سعید • محمد بن عثمان • حسین بن روح • علی بن محمد سمری
مدعیان نیابت | ابومحمد شریعی • شلمغانی • احمد بن هلال کرخی • احمد الحسن
کتابشناسی | البیان • نجم ثاقب • العرف الوردی • الفصول العشرة • کمال الدین • کتاب الغیبة (نعمانی) • کتاب الغیبة (طوسی) • منتخب الاثر • سرور اهل ایمان • مکیال المکارم ← سایر
علائم ظهور | | حتمی | صیحه آسمانی •خروج سفیانی • قیام یمانی • خسف بیداء • قتل نفس زکیه
---|---
غیرقطعی | آخرالزمان • دجال • نبرد قرقیسیا • قیام خراسانی • پرچم های سیاه • قیام سید حسنی • شعیب بن صالح • طلوع خورشید از مغرب

مکان های منسوب | مسجد جمکران • کوه رضوی • ذی طوی • مسجد سهله • سرداب • جزیره خضراء • چاه عریضه • وادی یابس • مقام امام زمان (کربلا) • جابرسا • جابلقا
ملاقات کنندگان | حکیمه خاتون • سعد بن عبدالله اشعری قمی • احمد بن اسحاق قمی • علی بن مهزیار اهوازی • فهرست
زمان های مرتبط | نیمه شعبان • نهم ربیع الاول
ادعیه و زیارات | زیارت آل یاسین • زیارت ناحیه مقدسه • دعای ندبه • دعای عهد • دعای سلامتی امام زمان • دعای فرج • دعای اللهم عرفنی نفسک • نماز امام زمان • عجل فرجهم
وابسته | آیات مهدویت • موعودباوری • ولادت امام مهدی(عج) • طول عمر امام مهدی(عج) • غیبت • غیبت صغری • غیبت کبری • انتظار • تعجیل فرج • رجعت • توقیع • ظهور امام زمان • توقیعات امام مهدی(ع) • نیابت خاصه • نیابت عامه • اصحاب امام مهدی(ع) • فهرست آیات مهدویت • قیام امام مهدی(ع) • دوازده مهدی • حدیث وصیت • انجمن حجتیه • عریضه نویسی • بیداء • بازگشت عیسی • مدعیان مهدویت • ازدواج امام مهدی(ع) • سلام فرمانده • مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم • بنیاد مهدویت و آینده پژوهی • مهدویت پژوهی
امامان شیعه(ع) • اعتقادات شیعه • شیعه

رده ها:

• امام مهدی


• مهدویت

صفحه های مرتبط

• امام مهدی عجل الله تعالی فرجه محمد بن حسن عسکری(ع) مشهور به امام مهدی(عج)، امام زمان و حجت بن الحسن (متولد ۲۵۵ق)، دوازدهمین و آخرین امام شیعه دوازده امامی است.


• ظهور امام زمان ظهور امام زمان نمایان شدن امام مهدی(عج) پس از غیبت کبرا و پیش از قیام برای برپایی عدل و داد است.


• علائم ظهور علائم ظهور یا نشانه های ظهور حوادثی که در آستانه ظهور یا قیام امام زمان (عج) رخ می دهند.