چهل حدیث « هر چه کنی، به خود کنی »

قرآن کریم :

من عمل صالحا فلنفسه و من اساء فعلیها و ما ربک بظلام للعبید؛[سوره فصلت، آیه ۴۶]

هر کس خوبی کند به نفع خود او و هر کس بدی کند، به ضرر خود اوست و هرگز پروردگارت به کسی ستم نمی کند.

۱ امام صادق علیه السلام:من یزرع خیرا یحصد غبطة و من یزرع شرا یحصد ندامة و لکلزارع ما زرع؛

هر کس خوبی بکارد، خشنودی درو می کند و هر کس بدی بکارد، پشیمانیمی چیند، هر کس هر چه بکارد، همان را درو می کند.[کافی، ج ۲ ، ص ۴۵۸، ح ۱۹]

۲ لقمان حکیم علیه السلام:یا بنی … و اجهد ان یکون الیوم خیرا لک من امس و غدا خیرالک من الیوم فانه من استوی یوماه فهو مغبون و من کان یومه شرا من امسهفهو ملعون؛

فرزندم بکوش تا امروزت بهتر از دیروز و فردایت بهتر از امروز باشد، که هر کسدو روزش برابر باشد، زیانکار است و هر کس امروزش بدتر از دیروزش باشد،از رحمت خدا دور است.[ارشاد القلوب دیلمی، ص ۷۳]

۳ امام حسین علیه السلام:ا یها الناس نافسوا فی المکارم و سارعوا فی المغانم و لا تحتسبوابمعروف لم تجعلوا … ؛

ای مردم در خوبی ها با یکدیگر رقابت کنید و در کسب غنائم (بهره گرفتن از فرصت ها)شتاب نمایید و کار نیکی را که در انجامش شتاب نکرده اید، به حساب نیاورید.[بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۱۲۱، ح ۴]

۴ امام صادق علیه السلام:ما انعم الله علی عبد من نعمة فعرفها بقلبه و حمد الله ظاهرا بلسانهفتم کلامه حتی یؤمر له بالمزید؛

چون خداوند به بنده ای نعمت بدهد و او آن را قلبا قدر بشناسد و به زبان سپاسبگوید، هنوز سخنش به پایان نرسیده، فرمان افزایش نعمت برای وی صادر می شود.[کافی، ج ۲، ص ۹۵، ح ۹]

۵ امام علی علیه السلام:من ظلم ظلم * من انصف انصف؛

هر کس ستم کند، ستم می بیند. هر کس با انصاف باشد انصاف می بیند.[غررالحکم، احادیث ۷۶۸۸ و ۷۶۹۲]

۶ امام سجاد علیه السلام:اللهم … احبنی و حببنی و حبب الی ما تحب من القول و العمل حتیادخل فیه بلذة و اخرج منه بنشاط؛

بار خدایا مرا دوست بدار و نزد دیگران محبوبم گردان و گفتار و کرداری را که دوستداری، نزد من محبوب گردان تا با لذت وارد آنها شوم و با نشاط به انجامشان رسانم.[بحارالأنوار ، ج ۹۵، ص ۲۹۸، ح ۱۷]

۷ پیامبر صلی الله علیه و آله:من اطعم مسلما جائعا اطعمه الله من ثمار الجنة؛

هر کس مسلمان گرسنه ای را غذا بدهد، خداوند از میوه های بهشت به او بخوراند.[نهج الفصاحه، ح ۲۹۵۱]

۸ پیامبر صلی الله علیه و آله:من عیر اخاه بذنب لم یمت حتی یعمله؛

هر کس برادر [دینی] خود را به گناهی سرزنش کند، نمیرد، مگر آن که مرتکب آن شود.[نهج الفصاحه، ح ۲۹۲۰]

۹ پیامبر صلی الله علیه و آله:من نفس من مسلم کربة من کرب الدنیا نفس الله عنه کربة من کربیوم القیامة و من یسر علی معسر یسر الله علیه فی الدنیا و الآخرة و من ستر علیمسلم ستر الله علیه فی الدنیا و الآخرة؛

هر کس غمی از غم های دنیا را از مسلمانی برطرف نماید، خداوند غمی از غم هایروز قیامت را از او برطرف کند و هر کس بر شخص تنگدستی آسان بگیرد، خداوند دردنیا و آخرت بر او آسان گیرد و هر کس راز مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرتراز پوش وی شود.[نهج الفصاحه، ح ۲۷۵۶]

۱۰ امام باقر علیه السلام:فانی لم ار شیئا قط اشد طلبا و لا اسرع درکا من حسنة محدثةلذنب قدیم؛

هرگز جوینده ای یابنده تر از کار نیک امروز که گناه قدیم را می یابد [و پاک می کند ]ندیده ام.[علل الشرایع، ج ۲، ص ۵۹۹، ح ۴۹]

۱۱ پیامبر صلی الله علیه و آله:یا علی اصدق و ان ضرک فی العاجل فانه ینفعک فی الآجل و لا تکذبو ان ینفعک فی العاجل فانه یضرک فی الآجل ؛

ای علی! راست بگو اگر چه اکنون به ضررت باشد، ولی در آینده به نفع توست و دروغنگو، اگر چه در حال حاضر به نفعت باشد ولی در آینده به ضرر توست.[میراث حدیث شیعه، ج ۲ ، ص ۲۷، ح ۶۵]

۱۲ امام علی علیه السلام:من کفارات الذنوب العظام: اغاثة الملهوف و التنفیس عن المکروب؛

یاری رساندن به ستمدیده فریاد خواه و شاد کردن غمناک، از کفاره های گناهانبزرگ است.[نهج البلاغه، حکمت ۲۴]

۱۳ امام صادق علیه السلام:بروا آباءکم یبرکم ابناؤکم و عفوا عن نساء الناس تعف نساؤکم؛

به پدر و مادر خود نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند و به زنان مردم عفتورزید تا زنانتان عفت ورزند.[کافی، ج ۵، ص ۵۵۴، ح ۵]

۱۴ پیامبر صلی الله علیه و آله:فی تفسیر آیة «من عمل صالحا من ذکر او انثی و هو مؤمنفلنحیینه حیاة طیبة و لنجزینهم اجرهم باحسن ما کانوا یعملون» القناعة و الرضابما قسم الله ؛

در تفسیر آیه «هر مؤمنی مرد یا زن کار نیکی انجام دهد، قطعا او را با زندگیپاکیزه ای، حیات می بخشیم و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام داده اند پاداش خواهیمداد» زندگی پاک، یعنی قناعت و رضایت به آنچه خداوند مقدر نموده است.[مجمع البیان، ج ۶ ، ص ۱۹۸]

۱۵ پیامبر صلی الله علیه و آله:من انقطع الی الله کفاه الله کل مؤنة و رزقه من حیث لا یحتسب و منانقطع الی الدنیا وکله الله الیها؛

هر کس از غیر خدا ببرد، خداوند، هزینه زندگی او را تأمین می کند و از جایی کهانتظار ندارد، روزی اش می دهد؛ اما هر کس چشم امیدش به دنیا باشد، خداوند، او را بهدنیا وا می گذارد.[نهج الفصاحه، ح ۲۷۹۶]

۱۶ پیامبر صلی الله علیه و آله:من دفع غضبه دفع الله عنه عذابه و من حفظ لسانه ستر الله عورته؛

هر کس خشمش را برطرف سازد، خداوند کیفرش را از او بردارد و هر کس زبانش رانگه دارد، خداوند عیبش را بپوشاند.[نهج الفصاحه، ح ۳۰۰۴]

۱۷ پیامبر صلی الله علیه و آله:انما مثل اهل بیتی فیکم کمثل سفینة نوح علیه السلاممن دخلها نجا و منتخلف عنها غرق؛

مثل اهل بیت من، همانند کشتی نوح است که هر کس سوار آن شد، نجات یافت و هرکس رهایش کرد، غرق گردید.[امالی طوسی ، ص ۳۴۹، ح ۷۲۱]

۱۸ امام حسین علیه السلام:اتخذوا عند الفقراء ایادی فان لهم دولة یوم القیامة؛

[با نیکی و کمک به نیازمندان] نزد آنان جایگاهی برای خود بیابید، که آنان روزقیامت مقام و منزلتی دارند.[کنزالعمال، ح ۱۶۵۸۲]

۱۹ علیه السلام:ثلاث من اتی الله بواحدة منهن اوجب الله له الجنة: الانفاق من اقتارو البشر لجمیع العالم و الانصاف من نفسه؛

هر کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجبمی گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده رویی با همگان و رفتار منصفانه.[کافی، ج ۲، ص ۱۰۳، ح ۲]

۲۰ پیامبر صلی الله علیه و آله:ثلاث من کن فیه فهی راجعة علی صاحبها: البغی و المکر و النکت؛

سه چیز است که در هر کس باشد [آثارش] به خود او بر می گردد: ستم کردن، فریبدادن و پیمان شکنی.[نهج الفصاحه، ح ۱۲۸۱]

۲۱ امام سجاد علیه السلام:فاما حق الله الاکبر فانک تعبده لا تشرک به شیئا فاذا فعلت ذلکباخلاص جعل لک علی نفسه ان یکفیک امر الدنیا و الآخرة و یحفظ لک ما تحب منها ؛

حق بزرگ تر خداوند این است که او را بپرستی و چیزی را با او شریک نسازی، که اگرخالصانه چنین کنی، خداوند کار دنیا و آخرتت را کفایت می کند و آنچه را دوست داریبرایت نگه می دارد.[تحف العقول، ص ۲۵۶]

۲۲ پیامبر صلی الله علیه و آله:من حرم الرفق فقد حرم الخیر کله ؛

هر کس از مدارا بی بهره باشد، از همه خوبی ها بی بهره مانده است.[نهج الفصاحه، ح ۳۰۵۷]

۲۳ پیامبر صلی الله علیه و آله:من یغفر یغفر الله له و من یعف یعف الله عنه؛

هر کس از خطاها درگذرد، خدایش از او درگذرد و هر کس گذشت کند خدا نیز از اوگذشت کند.[نهج الفصاحه، ح ۲۸۰۹]

۲۴ پیامبر صلی الله علیه و آله:من اشتاق الی الجنة سارع الی الخیرات و من اشفق من النار لهی عنالشهوات؛

هر کس مشتاق بهشت است، به سوی نیکی ها می شتابد و هر کس از جهنم بترسد، ازهوا و هوس روی می گرداند.[نهج الفصاحه، ح ۲۷۶۸]

۲۵ امام صادق علیه السلام:ان الله تبارک و تعالی لم یخلق خلقه عبثا و لم یترکهم سدی بلخلقهم لاظهار قدرته و لیکلفهم طاعته فیستوجبوا بذلک رضوانه و ما خلقهملیجلب منهم منفعة و لا لیدفع بهم مضرة بل خلقهم لینفعهم و یوصلهم الی نعیم؛

خداوند تبارک و تعالی آفریدگانش را بیهوده نیافریده و آنها را رها نکرده است. بلکهآنها را برای آشکار ساختن تواناییش آفریده و به فرمانبریش مکلفشان نموده است تا باآن، خشنودی خود را نصیب آنان کند. نیز آنها را نیافریده تا از آنها سودی ببرد و نهضرری را برطرف سازد، بلکه آنها را آفریده تا سودی به آنان برساند و به نعمت برساندشان.[نورالثقلین، ج ۳ ، ص ۵۶۶، ح ۱۶۶]

۲۶ امام صادق علیه السلام:اوحی الله عزوجل الی موسی علیه السلام یا موسی لا تفرح بکثرة المال ولا تدع ذکری علی کل حال فان کثرة المال تنسی الذنوب و ان ترک ذکری یقسیالقلوب ؛

خدای عزوجل به موسی علیه السلام وحی کرد: ای موسی! به زیادی ثروت شاد مشو و در هیچحالی مرا فراموش مکن، زیرا با زیادی ثروت گناهان فراموش می شود و از یاد بردن منقساوت قلب می آورد.[کافی، ج ۴، ص ۴۹۷، ح ۷]

۲۷ پیامبر صلی الله علیه و آله:من التمس رضی الله بسخط الناس رضی الله عنه و ارضی عنه الناسو من التمس رضی الناس بسخط الله سخط الله علیه و اسخط علیه الناس؛

هر کس رضای خدا به خشم مردم جوید، خداوند از او خشنود شود و مردم را از اوخشنود کند و هر کس رضای مردم را به خشم خدا جوید، خداوند بر او خشم گیرد و مردمرا از او خشمگین کند.[نهج الفصاحه، ح ۲۷۸۳]

۲۸ امام علی علیه السلام:من کان فیه ثلاث سلمت له الدنیا و الآخرة: یأمر بالمعروف و یأتمربه و ینهی عن المنکر و ینتهی عنه و یحافظ علی حدود الله جل و علا ؛

هر کس سه خصلت داشته باشد، دنیا و آخرتش سالم می ماند: به خوبی فرمان دهدو خود به آن عمل کند، از زشتی باز دارد و خود از آن باز ایستد و از حدود الهی پاسداریکند.[غررالحکم، ح ۹۰۷۶]

۲۹ پیامبر صلی الله علیه و آله:من اقتصد اغناه الله و من بذر افقره الله و من تواضع رفعه الله و منتجبر قصمه الله ؛

هر کس میانه روی کند، خداوند بی نیازش سازد و هر کس ریخت و پاش نماید،خداوند نادارش کند، هر کس فروتنی پیشه کند، خداوند بلندش نماید و هر کس بزرگیکند، خداوند خردش نماید.[نهج الفصاحه، ح ۲۹۳۹]

۳۰ پیامبر صلی الله علیه و آله:اللهم لک صمنا و علی رزقک افطرنا فتقبله منا ذهب الظماء و ابتلتالعروق و بقی الاجر؛

بار خدایا! برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار می کنیم، پس آن را از ما بپذیر،تشنگی رفت، رگ ها شاداب شد و پاداش ماند.[کافی، ج ۴ ، ص ۹۵، ح ۱]

۳۱ پیامبر صلی الله علیه و آله:قلب لیس فیه شی ء من الحکمة کبیت خرب فتعلموا و علموا و تفقهواو لا تموتوا جهالا فان الله لا یعذر علی الجهل؛

دلی که در آن حکمتی نیست، مانند خانه ویران است، پس بیاموزید و آموزش دهید،بفهمید و نادان نمیرید. براستی که خداوند، بهانه ای را برای نادانی نمی پذیرد.[کنزالعمال، ح ۲۸۷۵۰]

۳۲ امام باقر علیه السلام:و ما من عبد یبخل بنفقة ینفقها فیما یرضی الله الا ابتلی بان ینفقاضعافها فیما اسخط الله ؛

هر کس از خرج کردن مالی در راه خداپسندانه بخل ورزد، چند برابر آن را در راه غیرخداپسندانه هزینه خواهد کرد.[بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۱۷۳، ح ۱۲]

۳۳ پیامبر صلی الله علیه و آله:من قل طعمه صح بدنه و من کثر طعمه سقم بدنه و قسا قلبه؛

هر کس کم بخورد، سالم می ماند و هر کس زیاد بخورد تنش بیمار می شود و قساوتقلب پیدا می کند.[نهج الفصاحه، ح ۲۷۷۹]

۳۴ پیامبر صلی الله علیه و آله:لن یشبع المؤمن من خیر یسمعه حتی یکون منتهاه الجنة ؛

هرگز مؤمن از شنیدن خیر و خوبی سیر نمی شود، تا آن که سرانجامش بهشت گردد.[نهج الفصاحه، ح ۲۲۹۲]

۳۵ پیامبر صلی الله علیه و آله:من اراد ان تستجاب دعوته و ان تکشف کربته فلیفرج عن معسر ؛

هر کس می خواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود، باید گره از کارتنگدستی باز کند.[نهج الفصاحه، ح ۲۹۶۱]

۳۶ پیامبر صلی الله علیه و آله:من ضار ضار الله به و من شاق شاق الله علیه؛

هر کس به دیگران ضرر برساند، خداوند به او ضرر می زند و هر کس سخت گیری کند،خداوند به او سخت می گیرد.[نهج الفصاحه، ح ۳۰۳۰]

۳۷ امام علی علیه السلام:قیمة کل امری ء ما یحسنه ؛

ارزش هر کس به اندازه خوبی های اوست.[نهج البلاغه، حکمت ۸۱]

۳۸ پیامبر صلی الله علیه و آله:الا اخبرکم بشی ء ان انتم فعلتموه تباعد الشیطان منکم کما تباعدالمشرق من المغرب؟ قالوا: بلی، قال: الصوم یسود وجهه و الصدقة تکسر ظهره والحب فی الله و الموازرة علی العمل الصالح یقطعان دابره و الاستغفار یقطع وتینه ؛

آیا شما را از چیزی خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود،چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه روی شیطان راسیاه می کند، صدقه پشت او را می شکند، دوست داشتن برای خدا و هم یاری در کارنیک، ریشه او را می کند و استغفار شاهرگش را می زند.[امالی صدوق، ص ۱۱۷]

۳۹ پیامبر صلی الله علیه و آله:یا علی اذا حضر وقت صلاتک فتهیأ لها و الا شغلک الشیطان و اذانویت خیرا فعجل و الا منعک الشیطان عن ذلک ؛

ای علی! هرگاه وقت نمازت رسید، آماده آن شو وگرنه شیطان تو را سرگرم می کند وهرگاه قصد [کار] خیری کردی شتاب کن وگرنه شیطان تو را از آن باز می دارد.[میراث حدیث شیعه ، ج ۲، ص ۲۰، ح ۱۸]

۴۰ پیامبر صلی الله علیه و آله:لیس من نفس برة و لا فاجرة الا و تلوم نفسها یوم القیامة ان عملتخیرا کیف لم ازد و ان عملت شرا قالت: لیتنی کنت قصرت؛

هیچ نیکوکار و بدکاری نیست، مگر این که در روز قیامت، خودش را سرزنش می کند.اگر خیری انجام داده باشد، می گوید: چرا به آن نیفزودم و اگر شری مرتکب شده باشد،می گوید: ای کاش مرتکب نمی شدم.[بحارالأنوار، ج ۷، ص ۲۹]

پدیدآورنده : هادی موحدی

http://hadith.net/post/۱۲۷۳/چهل-حدیث-هر-چه-کنی-به-خود-کنی/