از چهارده معصوم علیهم السلام نقل شده و اصطلاحات طب النبی، طب الرضا و طب الصادق حکایت از اهمیت رعایت بهداشت در همه حوزه ها را دارد.

احادیث بهداشت فردی

امام علی (ع)می فرماید :
من لم یتدارک نفسه باصلاحها اعضل داؤه و اعیی شفائه و عدم الطبیب.
هر کس به اصلاح خود نپردازد، بیماریاش سخت میشود و در درمانش به رنج میافتد و طبیبی نخواهد یافت.
غررالحکم، ح ۹۰۲۵
امام علی (ع)می فرماید:
فی وصیته لابنه الحسن علیه السلام یا بنی ألا اعلمک أربع خصال تستغنی بها عن الطب؟ فقال: بلی یا امیر المؤمنین،
قال: لاتجلس علی الطعام إلا وأنت جائع ولا تقم عن الطعام إلا وأنت تشتهیه، وجود المضغ، وإذا نمت فاعرض نفسک علی الخلاء فإذا استعملت هذا استغنیت عن الطب.
در سفارشی به فرزند خود امام مجتبی علیه السلام فرمودند:
فرزندم! آیا چهار نکته به تو نیاموزم که با رعایت آنها از طبیب بی نیاز شوی؟ عرض کرد: چرا، ای امیرالمؤمنان.
حضرت فرمودند: تا گرسنه نشده ای غذا نخور و تا اشتها داری از غذا دست بکش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابیدن قضای حاجت کن. اگر این نکات را رعایت کنی، از مراجعه به طبیب بی نیاز می شوی.

خصال، ص ۲۲۸
امام علی (ع)می فرماید:
الصحة افضل النعم.
سلامتی بهترین نعمت است.
غررالحکم، ح ۱۰۵۰
امام علی (ع)می فرماید:
شیئان لایعرف فضلهما الا من فقدهما : الشباب و العافیه.
دو نعمت است که ارزش آنها را نمی دانند مگر کسی که آنها را از دست داده باشد : جوانی و تندرستی.
غررالحکم،حدیث ۵۷۶۴
امام علی (ع)می فرماید:
النظیف من الثیاب یذهب الهم والحزن وهو طهور للصلاة.
لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف میکند و باعث پاکیزگی نماز است.
کافی، ج ۶ ، ص ۴۴۴، ح ۱۴

امام علی (ع)می فرماید:
نعم البیت الحمام تذکر فیه النار و یذهب بالدرن.
چه خوب جایگاهی است حمام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان میبرد.
من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۱۵، ح ۲۳۷
امام علی (ع)می فرماید:
تنظفوا بالماء من النتن الریح الذی یتأذی به و تعهدوا انفسکم، فان الله عزوجل یبغض من عباده القاذورة الذی یتانف به من جلس الیه.
خودتان را با آب، از بوی بدی که دیگران را آزار میدهد، پاک کنید و این کار را پیوسته انجام دهید؛چرا که خداوند، از بنده آلودهای که هر کس با او بنشیند، بینیاش را از [بوی بد] وی میگیرد، نفرت دارد.
خصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰
حدیث (۳۵) امام علی علیهالسلام :
لا یدلکن رجلیه بالخزف، فانه یورث الجذام.
مبادا کسی (در حمام) پای خود را سفال (سنگ پا) بکشد، زیرا این کار جذام میآورد.
کافی، ج ۶، ص ۵۰۰، ح ۱۹
امام علی(ع)می فرماید:
ثمره التفریط الندامه، و ثمره الحزم السلامه.
ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دور اندیشی سلامت.
محاظرات ج۲ ص ۳۱۳
امام علی (ع) می فرماید:
لا لباس أجمل من السلامة.
هیچ لباسی زیباتر از سلامتی نیست.
غرر الحکم و درر الکلم ، ج ۶ ، ص ۳۸۰
امام علی (ع) می فرماید:
تنظفوا بالماء من النتن الریح الذی یتأذیمنه .
خود را با آب از بوی ناخوشایند ، که دیگران را میآزارد ، پاک کنید .
کتاب من لایحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۵

احادیث بهداشت محیط

امام علی (ع)می فرماید:
نعم البیت الحمام تذکر فیه النار و یذهب بالدرن.
چه خوب جایگاهی است حمام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان میبرد.
من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۱۵، ح ۲۳۷

امام علی (ع)می فرماید:
نظفوا بیوتکم من حوک العنکبوت، فان ترکه فی البیت یورث الفقر.
خانههای خود را از تار عنکبوت پاک کنید، زیرا باقی گذاشتن آن در خانه، فقر میآورد.
وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۵، ح ۲
امام علی (ع) می فرماید:
نظفوا بیوتکم من حوک العنکبوت .
خانههایتان را از تار عنکبوت پاک کنید .
قرب الإسناد ، صفحه ۵۲
امام علی (ع) می فرماید:
النظر إلی الخضرة نشرة .
نگاه کردن به سبزه موجب شادابی است .
نهج البلاغه ، حکمت ۴۰۰

احادیث بهداشت مواد غذایی

امام علی (ع)می فرماید:
فی وصیته لابنه الحسن علیه السلام یا بنی ألا اعلمک أربع خصال تستغنی بها عن الطب؟ فقال: بلی یا امیر المؤمنین،
قال: لاتجلس علی الطعام إلا وأنت جائع ولا تقم عن الطعام إلا وأنت تشتهیه، وجود المضغ، وإذا نمت فاعرض نفسک علی الخلاء فإذا استعملت هذا استغنیت عن الطب.
در سفارشی به فرزند خود امام مجتبی علیه السلام فرمودند:
فرزندم! آیا چهار نکته به تو نیاموزم که با رعایت آنها از طبیب بی نیاز شوی؟ عرض کرد: چرا، ای امیرالمؤمنان.
حضرت فرمودند: تا گرسنه نشده ای غذا نخور و تا اشتها داری از غذا دست بکش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابیدن قضای حاجت کن. اگر این نکات را رعایت کنی، از مراجعه به طبیب بی نیاز می شوی.
خصال، ص ۲۲۸
امام علی (ع)می فرماید:
أکل السفر جل قوة للقلب الضعیف وهو یطیب المعدة ویذکی الفؤاد ویشجع الجبان ویحسن الولد.
خوردن به، قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می کند.
تحف العقول، ص ۱۰۱
امام علی (ع)می فرماید:
العسل شفاء من کل داء ولا داء فیه یقل البلغم ویجلو القلب.
عسل شفای هر بیماری ای است و هیچ بیماری در آن نیست، بلغم را کم و قلب را جلا می دهد.
مکارم الأخلاق، ص ۱۶۶
امام علی (ع)می فرماید:
کلوا التمر فإنه فیه شفاء من الدواء.
خرما بخورید که شفای دردهاست.
مکارم الاخلاق، ص ۱۶۸
امام علی (ع)می فرماید:
کلوا التفاح فانه یدبغ المعدة.
سیب بخورید، چرا که معده را پاک میکند.
کافی، ج ۶، ص ۳۵۷، ح ۱۱
امام علی (ع)می فرماید:
نعم الادام الخل یکسر المرة و یطفئ الصفراء و یحیی القلب.
سرکه، خوب خورشتی است، زرداب را میشکند، صفرا را فرو مینشاند و قلب را زنده میکند.
کافی، ج ۶، ص ۳۲۹، ح ۷
امام علی (ع)می فرماید:
اکل الجوز فی شدة الحر یهیج الحر فی الجوف و یهیج القروح علی الجسد و اکله فی الشتاء یسخن الکلیتین و یدفع البرد .
خوردن گردو در گرمای شدید، حرارت بدن و زخمهای تن را تحریک میکند، اما خوردن آن در زمستان، کلیهها را گرم میکند و سرما را دفع میکند.
کافی، ج ۶، ص ۳۴۰، ح ۱
امام علی (ع)می فرماید:
ادهنوا بالزیت و ائتدموا به، فانه دهنة الاخیار و ادام المصطفین، مسحت بالقدس مرتین، بورکت مقبلة و بورکت مدبرة، لا یضر معها داء .
با روغن زیتون، بدن را چرب کنید و با آن خورش درست کنید، چرا که روغن زیتون، روغن نیکان و خورش برگزیدگان است، دوبار به آن تقدس داده شده و در آن، چه در آغاز فصلش و چه در پایان آن، برکت نهاده شده است و با وجود آن، هیچ بیماریای زیان نمیرساند.
کافی، ج ۶، ص ۳۳۱، ح ۴
امام علی (ع)می فرماید:
قلة الأکل یمنع کثیرا من أعلال الجسم .
کمخوری ، مانع بسیاری از بیماریهای جسم میشود .
غرر الحکم ، حدیث ۶۷۶۸
امام علی (ع)می فرماید:
ابدؤوا بالملح فی أول طعامکم.
غذا خوردن را با چشیدن نمک آغاز کنید.
وسائل الشیعه ، ج ۲۴ ، ص ۴۰۴
امام علی (ع) می فرماید:
أقلل طعاما تقلل سقاما .
خوراک را کم کن تا نا تندرستیها را کم کنی .
غرر الحکم ، حدیث ۲۳۳۶

امام علی (ع) می فرماید:
قلة الغذاء أکرم للنفس ، وأدوم للصحة .
کمخوری ، مایه گرامی داشتن بیشتر خویش است و سلامت را بیشتر استمرار میبخشد .
غرر الحکم ، حدیث ۶۸۱۹
امام علی (ع) می فرماید:
من اقتصر فی أکله کثرت صحته ، وصلحت فکرته .
هر کس در خوردن به کم بسنده کند ، سلامتش بیشتر میشود و اندیشهاش به سامان میرسد .
غرر الحکم ، حدیث ۸۸۰۳
امام علی (ع) می فرماید:
إن صحة الجسم من قلة الطعام ، وقلة الماء .
سلامت تن ، از کمی غذا و کمی آب است .
بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۲۵ ، حدیث ۴۱
امام علی (ع) می فرماید:
من قل أکله صفا فکره .
هرکه خوراکش کم باشد، اندیشهاش صاف گردد.
غرر الحکم حکمت ۸۴۶۲
امام علی (ع) می فرماید:
من کثر أکله قلت صحته ، وثقلت علی نفسه مؤنته.
هر که خوراکش زیاد باشد سلامتیش کم باشد وبار زندگی بر دوش او سنگین شود .
غررالحکم حدیث ۸۹۰۳
امام علی (ع) می فرماید:
کثرة الأکل تذفر .
بسیار خوردن ، گندبویی میآورد .
غرر الحکم ، حدیث ۷۱۲۱
امام علی (ع) می فرماید:
کل داء من التخمة ما خلا الحمی ؛ فإنها ترد ورودا .
هر بیماریای از پرخوری است ، مگر تب ، که ناگاه به بدن درمیآید .
بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث ۲۹
امام علی (ع) می فرماید:
لا صحة مع النهم .
با پرخوری ، تندرستیای نخواهد بود .
بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۸ ، حدیث ۵۲
امام علی (ع) می فرماید:
یا کمیل ، لا توقرن معدتک طعاما ، ودع فیها للماء موضعا ، وللریح مجالا ، ولا ترفع یدک من الطعام إلا وأنت تشتهیه ؛ فإن فعلت ذلک فأنت تستمرئه ؛ فإن صحة الجسم من قلة الطعام وقلة الماء .
ای کمیل! مبادا معدهات را از خوراک ، سنگین کنی . در آن ، جایی برای آب و جایی برای باد وا گذار و هنگامی که هنوز به خوردن اشتها داری ، از غذا خوردن دست بکش ، که اگر چنین کنی ، غذا را گوارا خواهی یافت ؛ چه ، تندرستی ، از کم خوردن و کم آشامیدن است .
بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۲۵ ، حدیث ۴۱
امام علی (ع) می فرماید:
من ابتدأ طعامه بالملح ؛ ذهب عنه سبعون داء وما لا یعلمه إلا الله عز و جل .
هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند ، هفتاد درد و دردهای بسیار دیگری که کسی جز خداوند عز و جل آنها را نمیداند از وی دور میشوند .
بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۹۷ ، حدیث ۱۳
امام علی (ع) می فرماید:
قوت الأجساد الطعام و قوت الأرواح الإطعام .
غذا خوراک بدن است و خوراک جانها ، اطعام کردن .
مشکاة الأنوار ، ح ۱۸۹۴

احادیث بهداشت روان

امام علی (ع) می فرماید:
طوبی لمن أحسن إلی العباد و تزود للمعاد
خوشا به حال آن که به بندگان خدا نیکی کند و برای آخرت خود زاد و توشه برگیرد .
غررالحکم و دررالکلم ، ح ۵۹۵۵
امام علی (ع) می فرماید:
کما تعین تعان
آن گونه که یاری میکنی ، یاری میشوی. غررالحکم و دررالکلم ، ح ۷۲۰۹
امام علی (ع) می فرماید:
إن أحب المؤمنین إلی الله من أعان المؤمن الفقیر من الفقر فی دنیاه و معاشه
محبوبترین مؤمن نزد خداوند ، کسی است که مؤمن فقیری را ، در تنگدستی دنیا و گذران زندگی ، یاری رساند.
تحف العقول ، ص ۳۷۶
امام علی (ع) می فرماید:
وقار الشیب نور و زینة .
وقار پیری ، روشنایی و زیور است .
غرر الحکم و درر الکلم ، ح ۱۰۰۷۶

امام علی (ع)می فرماید :
من لم یتدارک نفسه باصلاحها اعضل داؤه و اعیی شفائه و عدم الطبیب.
هر کس به اصلاح خود نپردازد، بیماریاش سخت میشود و در درمانش به رنج میافتد و طبیبی نخواهد یافت.
غررالحکم، ح ۹۰۲۵
امام علی (ع)می فرماید:
الصحة افضل النعم.
سلامتی بهترین نعمت است.
غررالحکم، ح ۱۰۵۰
امام علی (ع)می فرماید:
شیئان لایعرف فضلهما الا من فقدهما : الشباب و العافیه.
دو نعمت است که ارزش آنها را نمی دانند مگر کسی که آنها را از دست داده باشد : جوانی و تندرستی.
غررالحکم،حدیث ۵۷۶۴
امام علی(ع)می فرماید:
ثمره التفریط الندامه، و ثمره الحزم السلامه.
ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دور اندیشی سلامت.
محاظرات ج۲ ص ۳۱۳
امام علی (ع)می فرماید:
العجب لغفلة الحساد عن سلامة الاجساد.
جای شگفتی است که افراد حسود از سلامت بدن خود غافلند.
امام علی (ع)می فرماید:
النظیف من الثیاب یذهب الهم و الحزن .
لباس پاکیزه اندوه را میزداید .
الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۴۴

احادیث بهداشت دهان و دندان

امام علی (ع)می فرماید:
السواک مرضاة لله وسنة النبی صلی الله علیه و آله ومطیبة للفم.
مسواک زدن سبب خشنودی خداوند، اجرای سنت پیغمبر و وسیله خوش بویی و پاکیزگی دهان است.
مکارم الاخلاق، ص ۵۱
امام علی (ع)می فرماید:
السواک یجلو البصر.
مسواک کردن مایه روشنایی دیدگان است.
بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۱۴۵

http://behdashtiha.com/۱۳۲۳/٪D۸٪AD٪D۸٪AF٪DB٪۸C٪D۸٪AB-٪D۸٪B۳٪D۹٪۸۴٪D۸٪A۷٪D۹٪۸۵٪D۸٪AA-٪D۹٪۸۸-٪D۸٪AA٪D۹٪۸۶٪D۸٪AF٪D۸٪B۱٪D۸٪B۳٪D۸٪AA٪DB٪۸C-٪D۸٪AF٪D۸٪B۱-٪D۸٪A۷٪D۸٪B۳٪D۹٪۸۴٪D۸٪A۷٪D۹٪۸۵/