گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بسیاری از کارکنان اداره جات در انگلیس امسال منتظر بودند برای اولین سال بعد از پشت سر گذاشتن بحران شیوع کرونا کریسمس را با همکارانشان جشن بگیرند، اما اکنون بسیاری از این جشن ها به دلیل دیگری در آستانه تعطیل شدن قرار دارد.

تنها در روزهای گذشته، اصناف مختلف در کشورهای انگلیس، آلمان، هلند، اسپانیا، پرتغال و اتریش دست به اعتصاب زده و خواستار افزایش دستمزد خود مطابق با نرخ تورم شده اند. این اعتصابات موجب شده شهروندان کشورهای اروپایی با مشکلات متعدد در زمینه تردد ریلی، پروازهای مسافری، آموزش دانشگاهی، خدمات درمانی و خدمات پستی، بانکی و سایر خدمات دولتی مواجه شوند.

همین روز گذشته گزارش شد اعتصاب کارکنان بخش ریلی در اتریش اکثر کشورهای اروپایی را به دردسر انداخته است. رفت وآمد همه قطارهای راه آهن اتریش از نیمه شب دوشنبه با اعتصاب ۲۴ ساعته نزدیک به یک میلیون کارگر این شرکت بر سر دستمزد، در نزدیک به هشت هزار مسیر ارتباطی متوقف شد. اتریش که میان هشت کشور شامل ایتالیا، آلمان، سوئیس، مجارستان و جمهوری چک قرار دارد، مرکز مهمی برای سفرهای ریلی اروپایی به شمار می رود.

اتحادیه اصلی کارگران راه آهن خواستار افزایش دستمزد ماهانه به میزان ۴۰۰ یورو (۴۱۷ دلار) برای ۵۰ هزار شاغل در این بخش شده است؛ اما پیشنهاد شرکت راه آهن، افزایش ۲۰۸ یورویی دستمزد به همراه یک پرداخت ۱۰۰۰ یورویی است.

هنگامی که جنگ اوکراین آغاز شد انتظار می رفت اثرات معیشتی مناقشه روسیه-غرب بر سر انرژی در زمستانی سخت خودش را آشکار کند اما سیاست های اقتصادی کشورهای اروپایی کار را در این کشور ها به جایی رساند که اعتراضات و اعتصابات از روزهای آغازین پاییز شروع شد.

البته کارشناسان می گویند اروپا تاکنون، اروپا وارد شوک بزرگی که بحران اصلی را ایجاد خواهد کرد نشده. تنها پنج ماه پیش، که جریان گاز طبیعی از روسیه به شدت کاهش یافت و سهمیه بندی شد و ویرانی های اقتصادی در شرف وقوع بود، اتحادیه اروپا فرمانی را تصویب کرد که به اعضا دستور می دهد تا اطمینان حاصل کنند که تاسیسات ذخیره گازشان تا اول نوامبر حداقل ۸۰ درصد پر است.

در نهایت هم اروپایی ها به راحتی به هدف مورد نظر دست یافتند. ذخایر گاز در حال حاضر ۹۵ درصد پر است و گاز بیشتری در انتظار تخلیه از ناوگان تانکرهایی است که در سواحل اروپا بیکار هستند. اما آیا بحران اروپا قبل از شروع به پایان رسیده است؟

پاسخ این سوال منفی است. سیاستمداران اروپایی در حال حاضر سیاست هزینه کرد دست و دلبازانه را در پیش گرفته اند تا هم بتوانند منابع جایگزین انرژی به دست بیاورند و هم بتوانند از مصرف کنندگان در برابر قیمت های بالا محافظت کنند. اما بحران انرژی رو به پایان نیست و شکاف ها در داخل اروپا بر سر نحوه مقابله با آن رو به افزایش است. تورم رو به افزایش است. هزینه هنگفت یارانه ای انرژی مشکلات بزرگ و ریشه ای به وجود می آورد و تقلای سخت دولت برای روشن نگاه داشتن چراغ ها دولت ها را از سایر موضوعات مهم غافل کرده است. بحران اروپا تازه آغاز شده است.

جدال قدرت

نشریه اکونومیست نوشته مسئله انرژی در کانون مصیبت های قاره سبز قرار دارد. با آنکه قیمت فروش گاز عمده به ۱۲۵ یورو مگاوات در ساعت رسیده اما قیمت این محصول سال پیش زیر ۲۰ یورو بود. علی رغم برخی بهبودها، مشکلاتی مانند تعطیلی چندین نیروگاه هسته ای فرانسه به دلیل تعمیرات، پایین آمدن سطح آب در رودخانه ها و مخازن تغذیه کننده نیروگاه های برق آبی اروپا در نتیجه خشکسالی و که باعث جهش قیمت برق در تابستان شده بودند کماکان ادامه دارند. ضمن آنکه روسیه هنوز هم کمی گاز به برخی از کشورهای واقع در جنوب و شرق اروپا می فروشد و این هفته تهدید کرد که قصد دارد با قطع کردن عرضه گاز، ویرانی های بیشتری در بازارهای انرژی به وجود بیاورد.

روسیه سابقا تأمین کننده ۴۰ تا ۵۰ درصد از واردات گاز اتحادیه اروپا بود. بعد از حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه اروپا سعی کرد خودش را با آهنگی آهسته از منابع گاز روسیه جدا کند، زیرا جایگزین کردن گاز روسیه کار آسانی به نظر نمی رسید. اما روسیه در ماه ژوئن به طور ناگهانی صادرات را کاهش داد و اکنون تنها حدود ۱۵ درصد واردات اروپا را تامین می کند.

اروپایی ها از یک جهت دیگر هم از جنگ اوکراین زیان دیده اند و آن اینکه این جنگ، بحرانی بود که واشنگتن برای منافع استراتژیک خود آن را در دامن اروپایی ها انداخت. بسیاری از ناظران سیاسی، جنگ اوکراین را معدن طلای غول های تسلیحاتی آمریکا می دانند.

علاوه بر آن کاهش واردات نفت و گاز از روسیه توسط کشورهای اروپایی، باعث افزایش صادرات گاز «ال ان جی» از آمریکا به اروپا به قیمتی گزاف شده است. طی همین مدت از زمان شروع جنگ اوکراین، آمریکا تبدیل به بزرگ ترین صادرکننده گاز ال ان جی در جهان شده است. علاوه بر این، آمریکایی ها با جنگ اوکراین موفق شدند اتحاد ناتو را که پیش از این تا مرز بحران پیش رفته بود دوباره مستحکم کنند و از سوی دیگر کشورهای اروپایی را از نظر امنیتی و همین طور انرژی وابسته کنند.

انفجار خط لوله گاز «نورد استریم ۱»، در واقع ضربه نهایی واشنگتن به اروپا برای قطع امید از گاز روسیه بود. مشکلات و مصائبی که این روزها در کشورهای اروپایی مشاهده می کنیم نتیجه دنباله روی بدون پیش شرط اروپا از سیاست های واشنگتن است.

علاوه بر آن کاهش واردات نفت و گاز از روسیه توسط کشورهای اروپایی، باعث افزایش صادرات گاز «ال ان جی» از آمریکا به اروپا به قیمتی گزاف شده است. طی همین مدت از زمان شروع جنگ اوکراین، آمریکا تبدیل به بزرگ ترین صادرکننده گاز ال ان جی در جهان شده است. علاوه بر این، آمریکایی ها با جنگ اوکراین موفق شدند اتحاد ناتو را که پیش از این تا مرز بحران پیش رفته بود دوباره مستحکم کنند و از سوی دیگر کشورهای اروپایی را از نظر امنیتی و همین طور انرژی وابسته کنند.

تورم های بی سابقه

افزایش قیمت انرژی، از جمله افزایش بهای گاز طبیعی باعث شده هزینه معیشتی خانوارها در سراسر اتحادیه اروپا به طرز بی سابقه ای افزایش پیدا کند و دولت ها را به سمت کاهش مالیات ها و حمایت های مالی به ارزش چند میلیارد یورو سوق دهد. در حالی که بسیاری از کشورهای غربی مساله تورم را برای دهه ها حل و فصل کرده بودند طی ماه های گذشته افزایش نرخ تورم در برخی کشورهای اروپایی رکورد چند دهه ای را شکسته است.

مجموعه ای از گزارش هایی که موسسه اقتصادسنجی کمبریج در اکتبر و نوامبر ۲۰۲۲ منتشر کرد نشان می دهد که خانوارها در کشورهای اتحادیه اروپا بیش از سال ۲۰۲۰ برای انرژی هزینه می کنند و دولت ها برای پرداخت قبوض برق و کاهش مالیات ها میلیاردها یورو به مشتری ها کمک می کنند.

به عنوان مثال، در فرانسه در حال حاضر فقیرترین خانوار بالغ بر ۳۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۰ برای انرژی هزینه می کند. بین اوت ۲۰۲۰ و اوت ۲۰۲۲ بهای انرژی خانوارها ۳۷ درصد افزایش یافت، در حالی که تورم در کل افزایشی معادل ۹٫۲ درصد داشت.

در آن گزارش آمده است: «برآورد ما این است که افزایش بهای انرژی خانوارها موجب شده خانوارهای فرانسوی در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با سال ۲۰۲۲، ۴۱۰ یورو بیشتر پرداخت کنند که این مسئله عمدتا ناشی از قیمت بالاتر سوخت است.

در ایتالیا، فقط سوخت های فسیلی مسئول نزدیک به ۳۰ درصد از نرخ سالانه تورم این کشور در بهار ۲۰۲۲ بود. در این کشور بر خلاف سایر کشورهای اروپایی بهای برق خرده فروشی از سایر قیمت های انرژی در ایتالیا پیشی گرفته است و در جولای ۲۰۲۲ نسبت به اوت ۲۰۲۰ حدود ۱۱۲ درصد بالاتر بود. در همین بازه زمانی، قیمت سوخت خرده فروشی ۱۴ درصد، سوخت دیزلی ۲۲ درصد و گاز طبیعی ۴۲ درصد افزایش پیدا کرده است.

در گزارش موسسه اقتصادسنجی آمده است: برآورد ما این است که خانوارهایی که در پایین ترین دهک های درآمدی قرار دارند اکنون ۵۰ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ برای انرژی بیشتر هزینه می کنند.

افزایش نرخ تورم که معلول افزایش قیمت انرژی، قیمت مواد اولیه مانند غلات، قیمت مواد معدنی و کودهای شیمیایی بعد از آغاز جنگ اوکراین است، اقتصادهای اروپایی را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است اما اعتصاب در بخش های انرژی و کارگری که اکنون در کشورهای اروپایی شاهد هستیم می تواند اقتصاد رو به بحران این کشورها را وارد یک رکود گسترده تر و عمیق تر کند.

این وضعیت موجب شده معترضان برای اعتراض به تصمیمات اتحادیه اروپایی به خیابان ها آمده و خواستار لغو تحریم های روسیه برای دسترسی دوباره به نفت و گاز ارزان مسکو شوند. شهروندان اروپایی شرایط دشوار کنونی را نتیجه سیاست های اتحادیه اروپایی در تبعیت کورکورانه از سیاست های آمریکا می دانند و از همین رو خواستار خروج کشورهای خود از ناتو و اتحادیه اروپایی هستند.

اگر رهبران اروپایی نتوانند مشکلات درخواست معترضان برای افزایش دستمزدها، کاهش نرخ تورم و بحران افزایش قیمت سوخت و کمبود گاز را مدیریت کنند، هویت وجودی ناتو و اتحادیه اروپایی در معرض خطر قرار خواهد گرفت و حتی ممکن است منجر به فروپاشی آن شود.

انتهای پیام/