به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تظاهرات مردم در بغداد، بصره و چند شهر دیگر عراق سبب شد تا سیاستمداران و کارشناس سیاسی به ریشه یابی علل این نا آرامی ها بپردازند. گروهی از سیاستمداران عراقی براین باورند که یکی از مهم ترین علت های تظاهرات اخیر، سهم خواهی احزاب و گروه های سیاسی از کیک قدرت است. این مسئله سبب شده است تا حاکمیت در پاسخگویی به مطالبات مردم ناکار آمد باشد. این سیاستمداران معتقدند ساختار نظام پارلمانی در عراق باید تغییر پیدا کند چرا که ناکار آمدی خود را نشان داده است.گفت وگویی با «ماجد غماس» نماینده مجلس اعلای اسلامی عراق در این باره انجام داده ایم که متن آن به شرح ذیل تقدیم است.

تسنیم: به دنبال نا آرامی های اخیر در عراق، بحث تغییر ساختار سیاسی این کشور مطرح شد. به نظر شما، نظام پارلمانی عراق دارای چه نقاط ضعف و قوتی است؟

ماجد غماس:اصل در دموکراسی رجوع به آرای ملت است. بیشتر مردم عراق بعد از صدها سال دوری از قدرت اکنون از طریق انتخابات و قانون به هرم قدرت صعود کردند. این موضوع یک تحول بسیار بزرگ و عمیقی در کشور ایجاد کرد. با وجود این، باید کارهای فرهنگی در این زمینه انجام و تاثیرات دموکراسی برای ملت تفهیم شود. ناگفته نماند که بسیاری از احزاب و گروه های سیاسی عراق با ( اصول و ساختار ) دموکراسی آشنا نیسند و این امر باعث شده کشور با چالش های مهمی روبرو شود.

تسنیم: این چالش ها کدامند؟

غماس: مهم ترین چالش، توافق احزاب و گروه های سیاسی عراقی برای باقی ماندن در قدرت است. آنها معتقدند همگی باید در قدرت و دولت حضور داشته باشند. این روند باید تغییر پیدا کند و ساختار دیگری جایگزین آن شود که براساس نتایج انتخاباتی باشد. هدف بایستی خدمت کردن به مردم باشد. تصویب قوانین بویژه قوانین بنیادین و محوری مستلزم رای مثبت تمام نمایندگان پارلمان باشد و در شرایط کنونی این کار سخت و دشواری است.

تسنیم: یعنی یکی از چالش های پیش روی عراق این است که احزاب و گروه های سیاسی این کشور خواهان سهم هستند؟

غماس: بله ، همین روش توافقی، نه روش اکثریت و اقلیت باعث شد، مشکلاتی برای عراق به وجود آید البته به کارگیری این روش بعد از سقوط رژیم صدام لازم بود اما اکنون بایستی تغییرات بنیادین در آن ایجاد شود.

تسنیم: این تغییرات بنیادین باید به چه صورت باشد؟

غماس: مثلا نتایج انتخابات پارلمانی یک اکثریتی را به وجود می آورد که این اکثریت نقش محوری در انتخاب رئیس جمهور، نخست وزیر و سایر مقامات بلند پایه عراقی ایفا می کند. در مقابل، یک اقلیتی در پارلمان حضور خواهد داشت که در سایه آن رقابتی سالم بین جناح اقلیت و اکثریت به وجود می آید و همین جناح اقلیت نیز بر عملکرد دولت نظارت خواهد داشت. این در حالی است که در روش کنونی یعنی روش توافقی، تمام گروه ها در دولت حضور دارند و در همان حال از دولت انتقاد می کنند. این یک روش نامناسبی در حکومتداری است. لذا مشاهده می شود که در اجرای پروژه ها و کارهایی که باید انجام شود، باید تمام گروه ها درخصوص اجرای آن رضایت داشته باشند و این مسئله عملا ممکن نیست و خیلی از گروه های سیاسی اجرای پروژه مزبور را معطل می کنند.

تسنیم: در محافل سیاسی عراق برخی بر این باورند که نظام ریاستی برای این کشور بهتر است و بعضی دیگر همچنان بر نظام پارلمانی تاکید می کنند، نظر شما در این زمینه چیست؟

غماس: بعضی از سیاستمداران به این نتیجه رسیده اند که روش انتخاب مستقیم مسئول اول کشور توسط مردم عراق روش بسیار بهتری است نه از طریق پارلمان . پارلمانی که وضعیت آن را شما مشاهده می کنید. این پارلمان بر اساس سهمیه بندی احزاب و گروه های سیاسی است. خب، تجربه هایی در سطح جهان وجود دارد که نشان می دهد، نظام ریاستی تجربه موفقی است. مثل تجربه جمهوری اسلامی ایران در این خصوص یا کشورهای دیگر. لذا سیاستمداران عراقی خواهان انجام تغییرات بنیادین در قانون اساسی هستند.

تسنیم: برخی از ناظران سیاسی معتقدند یکی از مشکلات عراق مربوط به قانون اساسی این کشور است. بر اساس این قانون، هریک از قومیت ها و مذاهب ( کرد، شیعه و سنی ) در ساختار قدرت سهمی دارند. خب، منظور شما از ایجاد تغییرات در قانون اساسی عراق کدام بخش آن است؟

غماس: این یک واقعیت است که عراق متشکل از عرب، کرد، سنی، شیعه ، مسیحی و سایر اقلیت های مذهبی است. حقوق اینها باید در هر مسئله از جمله قانون اساسی رعایت شود اما اشکال اینجاست که این سهمیه بندی به احزاب سیاسی ربط پیدا کرده است. تمام احزاب سیاسی اعم از کرد، شیعه، سنی و … خواهان حضور در قدرت هستند البته بدون در نظر گرفتن بحث اکثریت و اقلیت در پارلمان. این سهم خواهی یک مشکل اساسی در عراق به شمار می رود که باید یک راه حلی برای آن پیدا شود.

تسنیم: شما به بحث نظام ریاستی اشاره کردید، برخی ها معتقدند نظام ریاستی هم دارای ضعف هایی است که می تواند باعث یکه تازی در قدرت شود؟

غماس: بله ، خیلی از گروه های عراقی از این موضوع واهمه دارند که نظام ریاستی کشور را به عصر دیکتاتوری بازگرداند اما چنانچه سازکاری در خصوص نظام ریاستی وجود داشته باشد، نظام دیکتاتوری باز تولید نمی شود. در نظام ریاستی باید موسسات قوی حضور داشته باشند. مثلا پارلمان حضور دارد. شورای قضایی هست. قدرت های سیاسی می توانند ضامن عدم دیکتاتوری شدن نظام ریاستی شوند. اکنون در عراق یک سازکار مشابهی در سطح استان ها داریم. شما می دانید که در عراق شوراهای استانی فعال هستند. پارلمان عراق اختیارات بیشتری را به استان های این کشور واگذار کرده است و استاندار مسئول تائید صلاحیت مسئولان و نمایندگان است . به هرحال، بسیاری در عراق نگاهشان به بحث نظام ریاستی مثبت است. بدین معنا، چنانچه رئیس جمهور توسط رای مستقیم مردم انتخاب شود، با وجود قانون اساسی و موسسات قانونی مثل پارلمان و غیره دیگر امکان باز تولید نظام دیکتاتوری در کشور وجود نخواهد داشت.

تسنیم: همانطوری که شما فرمودید نظام پارلمانی عراق براساس سهمیه بندی شکل گرفته است، خب هریک از احزاب این پارلمان می توانند با رئیس جمهور زد و بند کنند. منظور کسانی که معتقدند پارلمان می تواند بر ساختار نظام ریاستی نظارت داشته باشد، همین پارلمان کنونی است یا پارلمان اصلاح شده ؟

غماس: این مسئله ( نظام پارلمان یا ریاستی) در سطح محافل سیاسی عراق مورد بحث و بررسی قرار دارد و هنوز تصمیمی در خصوص آن اتخاذ نشده است. اکنون برخی از سیاستمداران عراقی خواستار برپایی نظام ریاستی در این کشورند. همانطوری که قبلا گفتم نگرانی هایی در این زمینه وجود دارد. به هرحال، نیروهای سیاسی باید بنشیند و در این خصوص ( نظام پارلمانی یا ریاستی ) تصمیم گیری کنند.

تسنیم: با توجه به شرایطی که عراق در آن به سر می برد آیا می توان نسخه سیاسی جدیدی برای این کشور پیچید؟

غماس: بله ، اکنون حرف از تجدید ساختار سیاسی در عراق مطرح است. این موضوع را حتی می توان از کلام مرجعیت دینی فهمید. همچنین بسیاری از نیروهای سیاسی این مسئله را مد نظر قرار داده اند. ناگفته نماند که بعضی از نیروها مثل کردها و فعلا حزب دموکرات به صراحت اعلام کردند که ما مخالف تغییرات در قانون اساسی عراق هستیم. خب، این نظر آنهاست. اما در مقابل درخواست ها برای ایجاد تغییرات بنیادین در ساختار سیاسی کشور خیلی بیشتر از آنان ( کردها ) است. اکنون این فرصت فراهم شده تا احزاب و گروه های سیاسی گرد هم جمع شوند و فکری برای ایجاد تغییرات بنیادین در ساختار سیاسی کشور بکنند، در غیر اینصورت، مطالبات مردم افزایش پیدا خواهد کرد.

تسنیم: آیا این تغییراتی که شما از آن سخن می گوید، نظام پارلمانی را به نظام ریاستی تبدیل خواهد کرد یا اینکه در نظام پارلمانی اصلاحاتی انجام خواهد شد؟

غماس: اصل مسئله یعنی این روند سیاسی که بعد از سرنگونی رژیم صدام بوجود آمده باید در عراق باقی بماند. زیرا این موضوع، حافظ وحدت و یکپارچگی این کشور است. در حقیقت، روند سیاسی مزبور محصول اقدام مشترک نیروهای مخالف رژیم صدام و خواست ملت عراق است اما در جزئیات ساختار سیاسی کشور، موضوعاتی که وارد قانون اساسی و شیوه برگزاری انتخابات شده است، باید مورد بازنگری قرار گیرند. اکنون احزاب و گروه های سیاسی به این مسائل فکر می کنند و به سمت حل و فصل این مشکلات گام برمی دارند.

تسنیم: در محافل سیاسی و رسانه های خبرهایی به گوش می رسد مبنی بر اینکه احزاب و گروه های عراقی به سمت دستیابی به یک توافق در حرکتند. نظر شما در این زمینه چیست؟

غماس: مسئله توافق این احزاب و گروه ها با یکدیگر نسبی است یعنی الان در حال نگاه کردن به یک خطری هستند. دخالت کشورهای بیگانه در امور داخلی عراق یکی از بزرگترین خطرهایی است که این کشور را تهدید می کند. بیگانگان می کوشند، تظاهرات مردمی که بر حق است، به سمتی سوق دهند که نشان دهند، این تظاهرات علیه ساختار حاکمیت در عراق است. آنها با دروغ پردازی ها، بکارگیری فضای مجازی و پرداخت پول به بعضی ها تلاش می کنند، تمام چیزها بویژه آنهایی که مقدس هستند را نابود کنند، مثل مرجعیت دینی یا حشد شعبی. بیگانگان، این مقدسات را در عراق مورد تاخت و تاز قرار داده اند. ما در عراق شاهد بودیم که برخی افراد در قبال دریافت پول اقدام به چنین حرکت های زشتی می کردند. اکنون بسیاری از مردم از این اقدامات خود را کنار کشیده اند یا به مقابله با آنها برخاسته اند.

تسنیم: در نهایت شما روند تحولات عراق را به چه سمت و سویی می بینید؟

غماس: این حرکت برحق ملت یک اقدام بسیار مثبتی است، مشروط بر آنکه مردم بتوانند خواسته های خود را محقق سازند و از دخالت های بیگانگان و بعثی ها در تحولات عراق جلوگیری کنند. در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که بعثی ها تلاش کردند طی تظاهرات اخیر یک شکافی بین مردم و نیروهای امنیتی ایجاد کنند. اگر مردم بتوانند براین مسائل تفوق پیدا کنند ، تظاهرات آنان یک حرکت مثبتی خواهد بود که بسترساز تغییرات بنیادین در ساختار سیاسی کشور خواهد شد.

تسنیم: اگر نکته ای به نظر شما می رسد که ضروری می دانید مطرح شود خوشحال می شویم، آن را بشنویم.

غماس: نه موضوع خاصی نیست.

تسنیم: ممنون از این فرصتی که در اختیار ما قرار دادید

غماس: من هم از شما تشکر می کنم.

گفت وگو از عباس سیدمیر جمکرانی

انتهای پیام/