در سیل ۹۵ مردم شعیبیه شرکت نیشکر را عامل اصلی ورود سیل به روستاها می دانند اما در سیل ۹۷ این شرکت نیشکر بود که در سایه بی توجهی دیگران آستین های همت را بالا زد و کنار مردم سیل زده ایستاد.

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، اردیبهشت ماه سال۱۳۹۵ بود که رودخانه دز طغیان کرد؛ طغیانی که نتیجه اش زیرآب رفتن ۳۶روستا در منطقه شعیبیه شد؛ در عرض ۲۴ساعت، سیلاب پس از گذشتن از اندیمشک و شوش به شوشتر می رسد و در همان ساعات اولیه چیزی قریب به ۱۶روستا زیر آب می روند.

مردم بهت زده اند و مسؤولان خواب زده، در جاده های ناهموار شعیبیه چیزی جز چشمان نگران و دستان لرزان مردم نیست، یگان های امدادی و ماموران هلال احمر هنوز نیامده اند و این آغاز فاجعه است. بعد از دعا تنها سلاح این مردم کشاورز، بیل هایشان بود، مردان کمربندهایشان را محکم کرده و شانه به شانه هم در تلاش بودند تا شاید بتوانند در برابر غول سیل قد علم کنند اما تلاش ها به سرانجام نمی رسید چرا که آب از روستاهای بالادست به سمت پایین دستی ها در حرکت بود.

مزارع گندم طعمه سیل می شود

آب در روستاها بالا می آید و مزارع گندمی که چشم انتظار برداشت بودند را به کام تلخ نابودی می کشد؛ مردم چاره ای ندارند، وسایلشان را بالای پشت بام ها انبار می کنند، جوانان روستاهای مجاور با وانت بار، مواد غذایی و آب را بین مردم توزیع می کنند؛ اینجا تنها چیزی که چشمگیر است سکوت مسؤولانی است که در خوشبینانه ترین حالت می توان آن را پای بی خبریشان گذاشت!

بیشترین خسارت به روستای «یزآب» وارد می شود، روستایی که به اعتقاد مردم مرتفع تر از سایر روستاها بود و نباید دچار آبگرفتگی می شد؛ انگشت اتهامات به سمت کانال نیشکری است که در نزدیکی این روستا قرار دارد، شرکت نیشکر با پیشنهاد شکستن بخشی از کانال برای هدایت سیلاب در جهت جلوگیری از آبگرفتگی روستاها موافقت نمی کند و این آغازی می شود بر اینکه مردم، شرکت توسعه نیشکر را مقصر اصلی سیلاب تلقی کنند.

مردم همچنان از شرکت نیشکر دلگیر هستند

در آن زمان رئیس ستاد بحران شوشتر اعلام می کند که باز کردن آب به سوی نیشکر برای جلوگیری از پیشروی سیل یک روش غیرعلمی است و حتی در صورت عملی شدن این ایده، به علت موقعیت جغرافیایی منطقه، بی فایده بوده و سیل تمام منطقه را فرا می گیرد.

برق بیشتر روستاها قطع می شود و جاده های ارتباطی و مواصلاتی به زیر آب می روند، دستگاه های اجرایی وارد کار می شوند تا سیل بندهای تخریب شده را ترمیم کنند اما مهار سیل همچنان بی نتیجه است؛ گروه های اعزامی سپاه و بسیج با حضور در منطقه، خانوارهای سیل زده را به مناطق پیش بینی شده اسکان منتقل می کنند اما مردم همچنان از شرکت نیشکر دلگیر هستند.

آرزوی فصل برداشتی که زنده به گور شد

۱۰روز از وقوع سیلاب می گذشت، ۳۴روستای بخش شعیبیه با جمعیتی بالغ بر ۱۲هزار نفر با آسیب های سیلاب دست و پنجه نرم می کردند چرا که روستاهایشان در حاشیه رودخانه دز قرار داشت، ۴۶هزار تن از زمین های کشاورزی غرب شعیبیه که محل امرار معاش و رزق این مردمان بود به زیر آب رفت و آرزوی فصل برداشتشان، زنده زنده، به گور شد.

خشکسالی، غولی که دیگر تاب شکستن شاخش نیست

مردمان سخت کوش شعیبیه دوباره دست به زانوهایشان زدند و با «یا الله» بلند شدند، زمین هایشان را شخم زدند، خانه هایشان را آباد کردند و به زندگی برگشتند اما این بار خشکسالی غول دیگری بود که مردم تابی برای شکستن شاخش نداشتند، زمین ها تفتیده و پلک های این صبوران غیور از شدت غصه افتاده بود؛ بارندگی فصل های باران زا آنقدری نبود که تابستان پرثمری را بتوان از آن توقع داشت، حال در میان این همه درد اجباری، متولیان امر آب نیز از آزاد کردن آب پشت سد خودداری کردند و محصولات مردم از شدت بی آبی خشکید.

خشکسالی یا پرآبی، ما همیشه از یک ور بام افتاده ایم

دی ماه ۱۳۹۷ و در بازه زمانی تقریبا دوسال، سیلاب دوباره بلای جان و خرمن شعیبیه و روستاهایش می شود؛ بارش هایی که همیشه با نام« رحمت خدا» شناخته می شد با بی تدبیری مسؤولان به نقمتی تبدیل شد که خروج از آن قیمتی به اندازه گندم زارهای زیرآب رفته مردم را می طلبید.

خشکسالی یا پرآبی، ما همیشه از یک طرف بام افتاده ایم؛ انتقاد مردم شعیبیه از مسؤولان آب و برق بود و از عدم کنترل سیلاب و مدیریت صحیح سد، از اینکه علی رغم پیش بینی های صورت گرفته، هیچ درک صحیحی از وضعیت بارش ها نداشتند و تمام این عوامل باعث شد که زمین ها در تابستان از بی آبی و در زمستان از پرآبی رنج ببرند! و مردم خوزستان این پارادوکس را مدیون سوء مدیریت در سد دز شدند.

بارش ها اگر بی سابقه بود، دبی ورودی رودخانه ها به سدهای دز، کرخه، جراحی و مارون اگر افزایش پیدا کرد، حتی اگر تمام این موارد، مسؤولان خوزستانی را غافلگیر کرده بود اما با تجربه سیلاب سال ۱۳۹۵، لااقل دیگر نباید شاهد تعلل و بی توجهی متولیان اصلی محافظت از آب درزمینه احداث و ترمیم سیل بندها می بودیم.

شرکت نیشکر پا به پای مردم پیش می رود

۲۷ دی ماه ۱۳۹۷بود که ۱۰روستای شعیبیه در معرض خطر سیلاب قرار گرفتند؛ از همان ساعات ابتدایی اعلام سیلاب، شرکت نیشکر تمام امکاناتش را برای کاهش خسارات ناشی از سیل شعیبیه شوشتر بسیج می کند؛ درست در زمانی که برخی مدیران سرشان را در لاکشان فرو برده و یا حتی به خودشان زحمت حضور در جلسه ستاد بحران را نداده بودند مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر به شعیبیه می رود تا روند رسیدگی به عملیات کنترل خسارات ناشی از سیلاب را از نزدیک بررسی کند و با احداث خروجی در کانال های زهکش، تقویت خاکریزهای حفاظتی روستاها به وسیله ماشین آلات کشت و صنعت و احداث سیل بند توانستند شرایط را کنترل و خسارات را کاهش دهند.

نیشکر پای کار آمده بود و حرفشان این بود که «خدمات رسانی به مردم روستاهای اطراف طرح نیشکر به عنوان یکی از مهم ترین مسؤولیت های اجتماعی است که بر عهده داریم و این مسئله همواره از اولویت های ما است».

اگر نیشکر نبود روستا کاملا به زیر آب می رفت

جلسه ستاد بحران تشکیل می شود، گزارش ها از افزایش ۳هزار مترمکعبی ورودی آب سد دز خبر می دهد؛ مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان مدیران را مورد خطاب قرار می دهد و می گوید: «کارگروه مبارزه با سیلاب استان تشکیل شد و تا عادی شدن شرایط همه مدیران باید پای کار باشند».

اخطاریه های لازم برای اتخاذ تمهیدات لازم به ویژه در روستاها و بخش کشاورزی حاشیه رودخانه دز در مقطع دزفول، شوش، شوشتر، شعیبیه، باوی، اهواز و کارون صادر شد و ستاد بحران نیز تشکیل شده است.

کیامرث حاجی زاده ادامه می دهد «امکانات برای ایمن سازی روستاها و رفع مشکلات در زمان بحران تنها بر عهده یک سازمان نیست بلکه همه ارگان ها باید امکانات خود را پای کار بیاورند. نباید به سمتی برویم که همه تقصیرها بر دوش یک دستگاه باشد چون تمام دستگاه ها در برخی موقعیت ها کم کاری داشته اند».

مدیرکل مدیریت بحران خوزستان می افزاید: «نهادهای نظارتی موظف اند که محکم تر برخورد کنند». اما علی رغم همه این تاکیدات اگر از اهالی روستای دهول شعیبیه جویا می شدید، می گفتند «به جز نیشکر امام خمینی(ره) هیچ شرکت و مسؤولی به این منطقه نیامده و حتی سرکشی نکرده است».

حرف مردم روستای سیل زده شیخ حسن شعیبیه هم این بود که «اگر نیشکر نبود روستا کاملا به زیر آب می رفت». واقعیت را نه از عکس های با چکمه و حضورهای میدانی بی تاثیر و بی تدبیر بلکه از نتایجی که برای مردم به بار آمده می توان تشخیص داد.

سیل بندها دوباره می شکنند

با تلاش شبانه روزی اهالی روستای یزآب و شرکت نیشکر، سیل بندها ایجاد می شود اما ناگهان شبانه و به دلیل بالا آمدن سطح آب و نفوذ سیل به داخل زمین ها و منازل روستایی سیل بندها می شکنند اما این پایان کار نبود و در اقدامی ضربتی توسط شرکت نیشکر و اهالی، سیل بندها مجددا ترمیم شد؛ تجربه تلخ سیلاب۱۳۹۵ به این مردم یاد داده بود که چگونه خودشان آستین هایشان را بالا بزنند حتی اگر با دندان!

حوالی ۱۱بهمن بود و چالش برانگیزترین سوال را معاون کشاورزی کشت و صنعت نیشکر پرسید و آن این بود که «چگونه تا ۵ماه پیش این منطقه دچار خشکسالی بوده و ناگهان ما با این طغیان و افزایش حجم آب روبه رو می شویم؟»

حضورشبانه روزی مردان شرکت نیشکر در روزهای سیلابی شعیبیه مثال زدنی است، دهم بهمن ماه علاوه بر بسیج امکانات این شرکت در مناطق سیل زده، نخستین محموله کمک های خود را که شامل ۱۰هزار کیسه حمل خاک برای تثبیت سیل بندها و جلوگیری از نفوذسیلاب بود را به مناطق سیل زده دشت آزادگان و رفیع ارسال می کنند و این بخشی از اقدامات مدیریت بومی این شرکت است که علی رغم خساراتی که به علت خشکسالی در تابستان امسال بر آن ها وارد شده از حضور در کنار مردم برای جلوگیری خسارت دریغ نکردند.

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، شرکت کشت و توسعه نیشکر امام خمینی(ره) در سیلاب اردیبهشت ماه سال۱۳۹۵، از امکانات خود به نفع مردم سیل زده شعیبیه شوشتر استفاده کرد و مساحتی حدود یک هزار متر مربع از زمین های خود را به عنوان مرتعی برای دام های سیل زدگان و امکاناتی برای مردم سیل زده قرار داد؛ کارهایی که با مدیریت بومی نیشکر حالا به یک عادت جهادی برای کاهش آلام تبدیل شده است و در جشن ۴۰ سالگی انقلاب باید به این سمت و سو از مدیریت گام برداشت.

انتهای پیام/ر