به گزارش مشرق، از امام رضا (ع) روایت است که چون ماه محرم آغاز می شد، پدرم را کسی خندان نمی دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می شد تا روز دهم. چون روز عاشورا می شد آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می فرموند امروز روزی است که حسین (ع) شهید شده است.

در آستانه ماه محرم الحرام، اعمال وارده برای دهه نخست این ماه را در ادامه با هم مرور می کنیم.

اعمال شب و روز اول محرم

اول : صد رکعت نماز در هر رکعت حمد و توحید بخواند.

دوم : دو رکعت نماز در رکعت اول حمد و انعام و در رکعت دوم حمد و یس.

سوم : دو رکعت نماز و در هر رکعت حمد و یازده قل هوالله احد. در روایت است از حضرت رسول صلی الله علیه واله که هر که در این شب این دو رکعت نماز را بجا آورد و صبحش را که اول سال است؛ روزه بدارد؛ مثل کسی است که تمام سال را مداومت به خیر کرده و در آن سال محفوظ باشد و اگر بمیرد به بهشت برود.

و نیز سید بن طاووس برای هلال این ماه دعاء مبسوطی ذکر فرموده و توصیه کرده احیا بدارید این شب را به دعا و نماز و خواندن قرآن اگر می توانید.

بدان که اول محرم اول سال است و در آن دو عمل وارد است:

اول : روزه و در روایت ریان بن شبیب از حضرت امام رضا علیه السلام مروی است که هر که در این روز روزه بدارد و خدا را بخواند، خداوند دعای او را مستجاب کند چنانکه دعای زکریا را مستجاب نمود.

دوم: از حضرت امام رضا علیه السلام منقول است که حضرت رسول صلی الله علیه و اله روز اول محرم دو رکعت نماز می کرد و چون فارغ می شد دستها را بلند می کرد و این دعا را سه دفعه می خواند:



اللهم انت الا له القدیم وهذه سنة

خدایا تویی معبود ازلی و این سال

جدیدة فاسئلک فیهاالعصمة من الشیطان والقوة علی هذه النفس

تازه است از تو خواهم در این سال نگهداریم را از شیطان و نیروی بر این نفس

الامارة بالسوء والاشتغال بما یقربنی الیک [یاکریم] یا ذاالجلال

که پیوسته به گناه فرمان می دهد و سرگرمی بدانچه مرا به تو نزدیک کند ای صاحب جلالت

والاکرام یا عماد من لا عماد له یا ذخیرة من لا ذخیرة له یا حرز

و بزرگواری ای تکیه گاه کسی که تکیه گاهی ندارد ای ذخیره آنکس که ذخیره ندارد ای پناهگاه

من لا حرز له یا غیاث من لا غیاث له یا سند من لا سند له یا کنز

آنکس که پناهگاهی ندارد ای فریادرس آنکس که فریادرسی ندارد ای پشتیبان آنکس که پشتیبانی ندارد ای گنج

من لا کنز له یا حسن البلاء یا عظیم الرج اء یا عز الضعفآء یا منقذ

آنکس که گنجی ندارد ای که آزمایشت نیکو است ای بزرگ مایه امید ای عزت بخش ناتوانان ای نجات بخش

الغرقی یا منجی الهلکی یا منعم یا مجمل یا مفضل یا محسن

غریقان ای خلاص کننده هالکان ای نعمت بخش ای زیباپرور ای فزون بخش ای نیکوده

انت الذی سجد لک سواد اللیل ونور النهار وضوء القمر وشعاع

تویی که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برایت سیاهی شب و روشنی روز و تابش ماه و شعاع

الشمس ودوی المآء وحفیف الشجر یا الله لا شریک لک

خورشید و صدای ریزش آب و بهم خوردن درخت ای خدایی که شریک نداری

اللهم اجعلنا خیرا مما یظنون واغفر لنا ما لا یعلمون ولا تؤ اخذنا بما

خدایا قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند و بیامرز از ما آنچه را که نمی دانند و مگیر ما را بدانچه

یقولون حسبی الله لا اله الا هو علیه توکلت وهو رب العرش

گویند بس است مرا خدا معبودی جز او نیست بر او توکل کنم و او است پروردگار عرش

العظیم امنا به کل من عند ربنا وما یذکر الا اولوا الالباب ربنا

عظیم ایمان داریم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ما است و اندرز نگیرند جز خردمندان پروردگارا

لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا وهب لنا من لدنک رحمة انک انت الوهاب

منحرف مساز دلهای ما را پس از آنکه هدایتمان کردی و ببخش به ما از پیش خود رحمتی که براستی تویی بخشایشگر

شیخ طوسی فرموده که مستحب است روزه دهه اول محرم؛ ولکن روز عاشورا امساک نماید از طعام و شراب تا بعد از عصر. آن وقت بقدر کمی تربت تناول نماید و سید روایت کرده فضیلت روزه تمام ماه را و روزه نگه می دارد صائم آن را از هر گناهی.

اعمال روز نهم محرم

روز نهم روز تاسوعاست؛ از حضرت صادق علیه السلام روایت است که فرمود تاسوعا روزی بود که جناب امام حسین علیه السلام و اصحابش را در کربلا محاصره کردند و سپاه شام بر قتال آن حضرت اجتماع کردند و ابن مرجانه و عمر سعد خوشحال شدند به سبب کثرت سپاه و بسیاری لشکر که برای آنها جمع شده بود. جناب امام حسین علیه السلام و اصحابش را ضعیف شمردند و یقین کردند که یاوری از برای آن حضرت نخواهد آمد و اهل عراق او را مدد نخواهند نمود؛ پس فرمود پدرم فدای آن ضعیف غریب. برای روز نهم محرم در کتاب مفاتیح اعمال خاصی ذکر نشده است.

اعمال شب و روز عاشورا

شب دهم محرم شب عاشوراست و سید بن طاووس در کتاب اقبال از برای این شب دعا و نمازهای بسیار با فضیلتی را نقل کرده. از جمله؛

صد رکعت نماز هر رکعت به حمد و سه مرتبه قل هوالله احد و بعد از فراغ از جمیع بگوید سبحان الله والحمدلله ولااله الا الله والله اکبر ولا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم هفتاد مرتبه و در روایت دیگر بعد از العلی العظیم استغفار نیز ذکر شده.

چهار رکعت نماز در آخر شب؛ در هر رکعت بعد از حمد هر یک از آیة الکرسی و توحید و فلق و ناس را ده مرتبه بخواند و بعد از سلام صد مرتبه توحید بخواند.

همچنین، چهار رکعت نماز در هر رکعت حمد و پنجاه مرتبه توحید و این نماز مطابق است با نماز امیرالمؤمنین علیه السلام که فضیلت بسیار دارد و بعد از نماز فرموده ذکر خدا بسیار کند و صلوات بسیار بفرستد بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و لعن کند بر دشمنان ایشان آنچه می تواند. در فضیلت احیاء این شب روایت شده مثل آن است که عبادت کرده باشد به عبادت جمیع ملائکه و عبادت در آن مقابل هفتاد سال است. اگر کسی را توفیق شامل حال شود، در این شب در کربلا باشد و زیارت امام حسین علیه السلام کند و بیتوته نزد آن جناب نماید تا صبح خدا او را محشور فرماید آلوده به خون امام حسین علیه السلام در جمله شهداء با آن حضرت.



روز دهم روز شهادت ابوعبدالله الحسین علیه السلام و روز مصیبت و حزن ائمه اطهارعلیهم السلام و شیعیان ایشان است و شایسته است که شیعیان در این روز مشغول کاری از کارهای دنیا نگردند و از برای خانه خود چیزی ذخیره نکنند و مشغول گریه و نوحه و مصیبت باشند و تعزیت حضرت امام حسین علیه السلام را اقامه نمایند و به ماتم اشتغال نمایند. به نحوی که در ماتم عزیزترین اولاد و اقارب خود اشتغال می نمایند و زیارت کنند آن حضرت را به زیارت عاشورا که بعد از این بیاید؛ ان شاءالله تعالی و سعی کنند در نفرین و لعن بر قاتلان آن حضرت و یکدیگر را تعزیت گویند در مصیبت آن جناب و بگویند:

اعظم الله اجورنا واجورکم بمصابنا بالحسین علیه السلام

بزرگ گرداند خدا پاداش ما و شما را در سوگواریمان برای حسین علیه السلام

وجعلنا وایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من ال محمد علیهم السلام

و قرار دهد خداوند ما و شما را از خون خواهانش به همراه ولیش امام مهدی از خاندان محمد علیهم السلام



و شایسته است در این روز مقتل بخوانند و یکدیگر را بگریانند. روایت شده که چون حضرت موسی (ع) مامور شد به ملاقات جناب خضر و تعلم از او اول چیزی که در وقت ملاقات بین ایشان مذاکره شد، آن بود که آن عالم حدیث نمود برای حضرت موسی مصیبتها و بلاهایی که بر آل محمد علیهم السلام وارد می شود پس گریستند هر دو و سخت شد گریستن ایشان .

و روایت شده از ابن عباس که گفت در ذیقار خدمت امیرالمؤ منین علیه السلام رسیدم صحیفه ای بیرون آورد به خط خود و املاء پیغمبر صلی الله علیه و آله و خواند برای من از آن و در آن صحیفه بود مقتل امام حسین علیه السلام و آنکه چگونه کشته می شود و کی می کشد او را و کی یاری می کند او را و کی با او شهید می شود. پس گریه کرد آن حضرت گریه سختی و مرا به گریه درآورد فقیر گوید که اگر مقام را گنجایش بود مختصر مقتلی در اینجا ذکر می کردم لکن محل را گنجایش نیست؛ هرکه خواهد رجوع کند به کتب ما در مقتل.

و بالجمله اگر کسی در این روز نزد قبر امام حسین علیه السلام باشد و مردم را آب دهد، مثل کسی باشد که لشکر آن حضرت را آب داده باشد و با آن جناب در کربلا حاضر شده باشد. و خواندن هزار مرتبه توحید در این روز فضیلت دارد و روایت شده که خداوند رحمان نظر رحمت بسوی او کند.

و نیز شایسته است که شیعیان در این روز امساک کنند از خوردن و آشامیدن بی آنکه قصد روزه کنند و در آخر روز بعد از عصر افطار کنند به غذایی که اهل مصیبت می خورند.

علامه مجلسی در زادالمعاد فرموده و بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه ندارند؛ زیرا که بنی امیه این دو روز را برای برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه می داشتند.

پس باید که در روز عاشورا آدمی مشغول کاری از کارهای دنیا نگردد و مشغول گریه و نوحه و مصیبت باشد و امر کند اهل خانه خود را که تعزیه آن حضرت را بدارند و مشغول ماتم باشند.

و هزار مرتبه بر قاتلان آن حضرت لعنت کند و بگوید اللهم العن قتلة الحسین علیه السلام

پس برخیز و سلام کن بر رسول خدا و علی مرتضی و فاطمه زهرا و حسن مجتبی و سایر امامان از ذریه سید الشهداءعلیهم السلام و ایشان را تعزیت بگو بر این مصائب عظیمه با دل بریان و چشم گریان و بخوان این زیارت را:



السلام علیک یا وارث ادم صفوة الله

سلام بر تو ای وارث حضرت آدم برگزیده خدا

السلام علیک یا وارث نوح نبی الله السلام علیک یا وارث ابراهیم خلیل الله

سلام بر تو ای وارث حضرت نوح پیامبر خدا سلام بر تو ای وارث ابراهیم خلیل خدا

السلام علیک یا وارث موسی کلیم الله السلام علیک یا وارث عیسی روح الله

سلام بر تو ای وارث موسی هم گفتار خدا سلام بر تو ای وارث حضرت عیسی روح خدا

السلام علیک یا وارث محمد حبیب الله السلام علیک یا وارث علی امیر المؤمنین ولی الله

سلام بر تو ای وارث حضرت محمد حبیب خدا سلام بر تو ای وارث علی امیر مؤ منان ولی خدا

السلام علیک یا وارث الحسن الشهید سبط رسول الله السلام علیک یا بن رسول الله

سلام بر تو ای وارث حسن آن امام شهید و نوه رسول خدا سلام بر تو ای فرزند رسول خدا

السلام علیک یا بن البشیر النذیر وابن سید الوصیین

سلام بر تو ای فرزند مژده دهنده و ترساننده و پسر آقای اوصیاء

السلام علیک یابن فاطمة سیدة نسآء العالمین السلام علیک یا ابا عبد الله

سلام بر تو ای فرزند فاطمه بانوی زنان جهانیان سلام بر تو ای اباعبدالله

السلام علیک یا خیرة الله وابن خیرته السلام علیک یا ثار الله وابن ثاره

سلام بر تو ای برگزیده خدا و فرزند برگزیده او سلام بر تو ای خون خدا و فرزند خون خدا

السلام علیک ایها الوتر الموتور السلام علیک ایها الامام الهادی الزکی

سلام بر تو ای یگانه ی تنها گذاشته شده سلام بر تو ای امام راهنمای پاک

و علی ارواح حلت بفنائک واقامت فی جوارک ووفدت مع زوارک

و بر آن ارواحی که به آستان تو فرود آمدند و در جوارت رحل اقامت افکندند و با زائرانت ورود کردند

السلام علیک منی ما بقیت وبقی اللیل والنهار فلقد عظمت بک الرزیة وجل المصاب

سلام من بر تو تا زنده ام من و برپا است شب و روز که براستی بزرگ شد به تو مصیبت و گران شد سوگواری

فی المؤمنین والمسلمین وفی اهل السموات اجمعین و فی سکان الارضین فانا لله وانا الیه راجعون

در میان مؤ منان و مسلمانان و در میان ساکنین آسمانها همگی و در میان ساکنین زمینها، بازگشت همه به سوی اوست

وصلوات الله وبرکاته وتحیاته علیک و علی ابآئک الطاهرین الطیبین المنتجبین

درودهای خدا و برکاتش و تحیتهایش بر تو و بر پدران پاک و پاکیزه و برگزیده ات

وعلیذراریهم الهداة المهدیین السلام علیک یا مولای وعلیهم

و بر فرزندان راهنمای راه یافته شان باد سلام بر تو ای سرور من و بر ایشان

وعلی [روحک وعلی ] ارواحهم وعلی تربتک وعلی تربتهم

و بر ارواح ایشان و بر تربت تو و بر تربت ایشان

اللهم لقهم رحمة ورضوانا وروحا وریحانا السلام علیک یا مولای یا اباعبدالله

خدایا ببار بر ایشان رحمت و خوشنودی و روح و ریحانی سلام بر تو ای سرور من ای ابا عبدالله

یا بن خاتم النبیین و یا بن سید الوصیین ویا بن سیدة نسآء العالمین

ای فرزند خاتم پیمبران و ای فرزند آقای اوصیاء و فرزند بانوی زنان جهانیان

السلام علیک یا شهید یا بن الشهید یا اخ الشهید یا ابا الشهدآء

سلام بر تو ای شهید (راه حق ) و ای پسر شهید و ای برادر شهید و ای پدر شهیدان

اللهم بلغه عنی فی هذه الساعة وفی هذا الیوم وفی هذا الوقت وفی کل وقت تحیة کثیرة و سلاما

خدایا برسان به او از اجانب من در این ساعت و در این روز و در این وقت و در هر وقت تحیتی زیاد و سلامی بسیار

سلام الله علیک ورحمةالله وبرکاته یابن سیدالعالمین وعلی المستشهدین معک

سلام خدا بر تو و رحمت خدا و برکاتش ای فرزند آقای جهانیان و نیز بر شهید شدگان با تو

سلاما متصلا ما اتصل اللیل والنهار السلام علی الحسین بن علی الشهید

سلامی پیوسته به پیوستگی شب و روز سلام بر حسین بن علی شهید (راه حق )

السلام علی علی بن الحسین الشهید السلام علی العباس بن امیر المؤمنین الشهید

سلام بر علی بن الحسین آن شهید (عالیقدر) سلام بر عباس فرزند امیرمؤ منان آن شهید (والا مقام )

السلام علی الشهدآء من ولد امیر المؤمنین السلام علی الشهدآء من ولد الحسن

سلام بر فرزندان شهید امیر مؤ منان سلام بر فرزندان شهید امام حسن

السلام علی الشهدآء من ولد الحسین السلام علی الشهدآء من ولد جعفر وعقیل

سلام بر شهیدان از فرزندان حسین سلام بر شهیدان از فرزندان جعفر و عقیل

السلام علی کل مستشهد معهم من المؤمنین اللهم صل علی محمد و ال محمد

سلام بر هر شهیدی که با ایشان بود از مؤ منان خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد

وبلغهم عنی تحیة کثیرة وسلاما السلام علیک یا رسول الله احسن الله لک العزآء فی ولدک الحسین

و برسان به ایشان از جانب من تحیتی زیاد و سلامی بسیار سلام بر تو ای رسول خدا نیکو کند خداوند صبر تو را در سوگواری فرزندت حسین

السلام علیک یا فاطمة احسن الله لک العزآء فی ولدک الحسین

سلام بر تو ای فاطمه نیکو کند خداوند صبر تو را در سوگواری فرزندت حسین

السلامعلیک یا امیر المؤمنین احسن الله لک العزآء فی ولدک الحسین

سلام بر تو ای امیرمؤ منان نیکو کند خدا صبر تو را در مصیبت فرزندت حسین

السلام علیک یا ابا محمد الحسن احسن الله لک العزآء فی اخیک الحسین

سلام بر تو ای ابا محمد حسن (مجتبی ) نیکو گرداند خدا صبر تو را در مصیبت برادرت حسین

یا مولای یا ابا عبدالله انا ضیف الله وضیفک وجار الله

ای مولای من ای ابا عبدالله من میهمان خدا و میهمان تواءم و در پناه خدا

وجارک ولکل ضیف وجار قری وقرای فی هذا الوقت

و پناه تواءم و برای هر میهمان و پناهنده ای حق پذیرایی است و پذیرایی من در این وقت این است

ان تسئل الله سبحانه وتعالی ان یرزقنی فکاک رقبتی من النار انه سمیع الدعآء قریب مجیب

که از خدای سبحان بخواهی که روزیم گرداند آزادی از آتش دوزخ را که براستی او شنوای دعا و نزدیک و اجابت کننده است