اوج سینه زنی و عزاداری لار در روزهای تاسوعا و عاشورا اتفاق می افتد که خرد و کلان و پیر و جوان به کوچه و خیابان می آیند و در سوگواری سالار شهیدان به سینه زنی می پردازند.

گروه زندگی: عزاداری برای سید و سالار شهیدان، بسته به فرهنگ های مختلف انواع مختلفی هم دارد، یکی از مشهورترین انواع عزاداری، سینه زنی سنتی لار است که در سال ۱۳۹۴ در همایش بزرگی که با حضور پیر غلامان و جمع گسترده ای از مسئولان در حسینیه اعظم لار برگزار شد، با شماره ۲۰۰۳ به ثبت ناملموس میراث فرهنگی کشور رسید.

محبوبه وحیدیان، کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی طی یادداشتی در خصوص این آیین کهن چنین نوشته است:

سینه زنی سنتی لار دارای چند ویژگی مهم است که یکی از ویژگی های منحصر به فرد آن حضور تمام اقشار جامعه اعم از با سواد، بی سواد، کاسب، پزشک، فرهنگی، مهندس و سایر اقشار جامعه به عشق سالار شهیدان است.

در مورد عزاداری و سینه زنی سنتی لار و این که چگونه، کی، کجا و در چه زمانی پدید آمده است نظرات گوناگونی مطرح است. نظر اول این است که قدمت آن به دورانی باز می گردد که مردم لارستان مذهب تشیع را انتخاب می کنند. نظر دوم آن را به دوران صفویه مرتبط می دانند، نظریه دیگر آن را محدود به دوران زندیه می شمارد اما نظر آخر، این پدیده شگرف مذهبی، ملی و هنری را به دوران قاجار منسوب می دانند.

سینه زنی سنتی لار معمولا شب هنگام که موقع فراغت از کار روزانه است انجام می شود و فقط در روز تاسوعا و عاشوراست که روزها نیز به این امر اختصاص می یابد. اوج سینه زنی و عزاداری لار در روزهای تاسوعا و عاشورا اتفاق می افتد که خرد و کلان و پیر و جوان به کوچه و خیابان می آیند و در سوگواری سالار شهیدان به سینه زنی می پردازند.

مراسم سینه زنی سنتی لارستان بسیار جالب و تماشایی است. نحوه اجرای سینه زنی سنتی لارستان از این جهت منحصر به فرد است که تاکنون اطلاعاتی از شهرهای دیگر نه شنیده ایم و نه دیده ایم. نحوه زدن بر سینه با یک ریتم خاص است. نوحه هایی که خوانده می شود حتما باید به سبک مخصوص نوشته شوند. کوچک ترین مکث یا سکته از نظر آوایی که در نوحه خوان یا در بلندگو ایجاد شود ریتم سینه زنی را بر هم می زند.

از قدیم الایام رسم بر آن بوده که سینه زنی محرم در دو محله حیدری و نعمتی با شور و شعف خاصی انجام می شده و در حال حاضر نیز این روش کماکان ادامه دارد.

حیدری و نعمتی، هرکدام متشکل از پنج محله هستند که روی هم رفته شامل ده محله می شود. محلات متعلق به حیدری به ترتیب عبارت اند از محله دم گاله، محله سبزکور، محله پیر غیب، محله کوریچان و محله قنبر بیگی. محلات متعلق به نعمتی هم شامل محله آرد فروشان، محله نو، محله درویشان، محله کهوویه و محله پا قلعه می شوند.

سینه زنی سنتی لارستان بنا بر گفته بسیاری از کارشناسان، جزء مشهورترین و دیدنی ترین سینه زنی ایران و حتی جهان به شمار می رود. سینه زنی در ابتدا با حضور نوجوانان و حتی کودکان و نوحه خوانان نه چندان مشهور شروع می شود و با پیوستن سایر افراد و سردسته ها، سینه زنی به اوج رسمیت و شکوه خود می رسد.

بعد از این که تعداد افراد به حد کافی رسید نوحه خوان اصلی با نوای گرم خود شور و حرارت غیرقابل وصفی را در سینه زنان به وجود می آورد و به تدریج بر تعداد افراد افزوده می شود. نوحه خوان در میانه دسته قرار می گیرد و سینه زنان همچون شمعی گرداگردش حرکت می کنند و به سینه می زنند. سینه زن ها با دست چپ کمربند نفر سمت چپ خود را می گیرند و با دست راست به سینه می زنند و در زمان های مشخص، هر بیت یا بندی که نوحه خوان در میانه می خواند جواب می دهند.

هنگامی که نوحه خوان مشغول خواندن است، سینه زن ها با ریتم و ضرب آهنگ نوحه، پای خود را به پس و پیش می برند و تحت تأثیر آهنگ نوحه به شدت بر سینه می زنند. هنگامی که موقع جواب دادن است نوحه خوان سکوت می کند و سینه زن ها باید با کم کردن شدت سینه زدن جواب دهند.

هر دسته سینه زنی متشکل از قسمت های مختلفی است که رعایت آن بسیاری لازم و ضروری است و در صورت عدم رعایت، دسته سینه زنی از نظم طبیعی خود خارج شده و بی نظم می شود. سردسته ی هر محله، متشکل از افرادی است که هم از نظر سن و سال و هم از نظر سابقه سینه زنی، سرآمد محله خود باشند و در رأس دسته قرار می گیرند و سینه زنی با وجود این افراد رسمیت بیشتری پیدا می کند.

معمولا شکل سینه زنی به صورت مستطیل است و سردسته ها در رأس آن و سایر افراد در طول حرکت می کنند. کودکان و نوجوانان نیز در منتهی الیه مسیر طولی قرار می گیرند و همپای بزرگ ترها به سینه زنی می پردازند.

رسم بر این است که پیشاپیش هر دسته سینه زنی چند علم بزرگ و کوچک توسط علم بردار حمل می شود. وجود این علم ها پیشاپیش سینه زنی محلات، شکوه بیشتری را به مراسم می دهد و از فاصله های دور نمایان است و مردم می توانند تشخیص دهند الآن دسته سینه زنی در کجای شهر در حال حرکت است.

انداختن سر بیرق یکی دیگر از آیین هایی که مربوط به ظهر عاشورا است. فلسفه این کار شاید برگرفته از همان نیمه افراشته کردن پرچم ها به احترام درگذشت یکی از بزرگان است، این رسم بی نظیر بعد از اذان ظهر عاشورا طی مراسم خاص و زیبا در همه دسته های سینه زنی حیدری و نعمتی صورت می گیرد. این یک شاخصه بسیار مهم است که در هیچ عزاداری دیده نمی شود و به اجرا در نمی آید.

البته اگر بخواهیم به طور جامع و کامل به سینه زنی سنتی لارستان بپردازیم رسوم و آیین زیادی دارد ولی سعی بر آن شد تا جایی که ممکن بود به مهم ترین ویژگی آن پرداخته شود. امید که در سایه اهل بیت بتوانیم این فرهنگ را تا همیشه تاریخ زنده نگه داریم و آن را به نسل های بعد منتقل نماییم.

انتهای پیام/