به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، امروز بیژن زنگنه وزیر نفت در تشریح اقدامات انجام شده در میدان مشترک گازی پارس جنوبی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در بخشی از سخنان خود گفت: «برخی می خواهند بگویند که در ایران کاری انجام نشده و ما هر کاری می کنیم نمایشی است، در حالی که مقدار برداشت ما از همسایه مان بیشتر است.»

اما ایران چگونه از قطر در برداشت روزانه گاز از میدان مشترک پارس جنوبی پیشی گرفت؟

میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و اصلی ترین منبع انرژی ایران و قطر محسوب می شود.

این میدان دارای حدود ۱۸۰۰ تریلیون فوت مکعب (۵۱ تریلیون متر مکعب) گاز طبیعی درجا و ۵۰ میلیارد بشکه (۷٫۹ میلیارد متر مکعب) میعانات گازی است. این میدان گازی، مساحتی حدود ۹۷۰۰ کیلومترمربع (۳۷۰۰ مایل مربع) را پوشش می دهد که از این مساحت، ۳۷۰۰ کیلومتر مربع (۱۴۰۰ مایل مربع) آن واقع در آب های ایران است و ۶۰۰۰ کیلومتر مربع (۲۳۰۰ مایل مربع) واقع در آب های قطر است.

برآوردهای وزارت نفت ایران حاکی از این است که ذخیره گاز در بخش ایرانی این میدان مشترک ۱۴ تریلیون مترمکعب به همراه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که حدود ۷٫۵ درصد از کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می شود، اما برآوردهای آژانس بین المللی انرژی (IEA) نشان می دهد که از ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز درجا در بخش ایرانی این میدان، فقط حدود ۱۰ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت است که این میزان معادل ۳۶ درصد از کل ذخایر گازی موجود در ایران و معادل ۵٫۶ درصد از کل ذخایر گازی جهان را در بر می گیرد.

بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی با نام «گنبد شمالی» شناخته می شود. قطر تمامی نیاز داخلی و صادراتی گاز خود را از «گنبد شمالی» تأمین می کند. طبق برآوردهای صورت گرفته میزان ذخایر گازی بخش قطری این میدان مشترک، ۳۶ تریلیون مترمکعب است که IEA میزان قابل استحصال گاز در بخش قطری را حدود ۲۶ تریلیون مترمکعب تخمین زده است.

با این وجود، مخزن گازی پارس جنوبی بین دو کشور مشترک است و قسمت عمیق تر آن در بخش قطری قرار دارد و ساختار این مخزن نشان می دهد که شیب آن به سمت قطر است و هرچه قطر برداشت بیشتری داشته باشد، سیر حرکت منابع گازی و میعانات به سمت قطر بیشتر می شود.

قطر توسعه «گنبد شمالی» را از سال ۱۹۹۱ آغاز کرده اما ایران توسعه «پارس جنوبی» را از سال ۲۰۰۱ آغاز کرده است که در شروع به کار ۱۰ سال از قطر عقب مانده ایم. در فاصله سال های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱، قطر حدود ۲۱۰ میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرد که به ارزش آن زمان، حدود ۶۰ میلیارد دلار برای قطر درآمد به دنبال داشته است.

قطر پروژه های متعددی در میدان گنبد شمالی تعریف کرده و اکنون با ۱۶ فاز تولیدی به میزان حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز از بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی برداشت گاز دارد.

برداشت گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی در سال ۱۳۸۱ شمسی (۲۰۰۳) با بهره برداری از فازهای ۲ و ۳، به ۵۶ میلیون مترمکعب در روز رسید. این رقم با به بهره برداری رسیدن فازهای یک، ۴ و ۵، ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰ در سال ۱۳۸۸ به ۲۸۵ میلیون مترمکعب در روز رسید. از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲ با توسعه همزمان فازهای پارس جنوبی و عدم اولویت بندی پروژه ها، شاهد افزایش ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک در سمت ایران نبودیم اما در سال ۹۲ با اولویت بندی فازها و تمرکزدهی به بهره برداری سریعتر از فازهای با پیشرفت فیزیکی بالاتر، رفته رفته فازهای ۱۲ و ۱۵ و ۱۶ به مدار بهره برداری وارد شدند و در سال ۱۳۹۵ ظرفیت تولید گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی به ۴۵۳ میلیون مترمکعب رسید.

توسعه در پارس جنوبی با تأخیراتی همراه شد اما ادامه یافت و با بهره برداری از فازهای ۱۷ و ۱۸، ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ در سال ۹۶ به رکورد تولید ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز و با بهره برداری از سکوهای A و C فاز ۱۴ در سال ۹۷ به ظرفیت تولید ۶۱۰ میلیون مترمکعب در روز رسیدیم.

در سال ۹۸ و نیمه اول سال جاری، بخش دریای فازهای ۱۴ و ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ نیز تکمیل شد و ظرفیت اسمی تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی به روزانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب رسید. این درحالی است که طبق اظهارات رسمی مسئولان وزارت نفت، طرف قطری روزانه حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب برداشت گاز از این مخزن مشترک دارد.

تمامی این فرآیند توسعه درحالی است که کشور ما در شرایط تحریم همه جانبه قرار داشته و با تکیه بر توان شرکت های داخلی و سرمایه گذاری داخلی، پارس جنوبی را توسعه داده اما در طرف قطر، با استفاده از ظرفیت فنی شرکت های بزرگ نفتی جهان و با فاینانس های متنوع خارجی، در شرایطی که کوچکترین محدودیت تحریمی علیه قطر وجود نداشته، توسعه گنبد شمالی رقم خورده است.

انتهای پیام/