شریف | یه جستجوی عمیق

بنی الاسلام علی خمسة اشیاء:

اول ما افترض الله علی امتی الصلوات الخمس، و اول ما یرفع من اعمالهم الصلوات الخمس، و اول ما یسألون عنه الصلوات الخمس.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نخستین چیزی که خداوند بر امت من واجب کرد نمازهای پنجگانه است، و نخستین عملی که از آنان بالا برده می شود، و از آنان سؤال می شود همان نماز است.

کنز العمال، ج ۷، ح ۱۸۸۵۹

حدیث دوم

نماز و پایه های دین

عن ابی جعفر علیه السلام قال:

علی الصلاة، و الزکوة و الحج و الصوم و الولایة.

الصلاة عمود الدین، مثلها کمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب، و اذا مال العمود و انکسر لم یثبت وتد و لا طنب.

اسلام بر پنج چیز بنا شده است:

نماز، زکات، حج، روزه و ولایت اهل بیت علیهم السلام.

بحار، ج ۸۲، ص .۲۳۴

حدیث سوم

مثل نماز

عن ابی جعفر علیه السلام قال:

نماز ستون دین است، مثل آن همانند ستون خیمه است که وقتی استوار باشد میخها و طنابها پا برجاست، و هرگاه ستون آن کج و شکسته شود هیچکدام از آنها استوار نمی مانند.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۱۸

حدیث چهارم

نماز موجب رستگاری

خمس صلوات من حافظ علیهن کانت له نورا و برهانا و نجاة یوم القیامة.

کسی که بر نمازهای پنجگانه محافظت و مراقبت نماید این نمازها برای او در قیامت، نور و وسیله نجات او خواهد بود.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۶۲

حدیث پنجم

نماز و نورانیت قلب

صلاة الرجل نور فی قلبه فمن شاء منکم فلینور قلبه.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نماز هر کس، نوری در دل اوست، پس هر کس خواست، قلبش را نورانی کند.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۳

حدیث ششم

نماز ملاک قبولی اعمال

اول ما یحاسب به العبد الصلاة، فان قبلت قبل سائر عمله، و اذا ردت رد علیه سائر عمله .

نخستین چیزی که از بنده حسابرسی می شود نماز است، پس اگر نماز پذیرفته شد اعمال دیگرش نیز پذیرفته می شود، چنانچه نمازش رد شود بقیه اعمال او هم قبول نخواهد شد.

وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۲

حدیث هفتم

نماز و روش انبیاء

الصلاة من شرایع الدین، و فیها مرضاة الرب عز و جل، فهی منهاج الانبیاء.

پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمود:

نماز از آداب (اولیه) دین است، و آن مایه خشنودی خدا، و راه و روش پیامبران الهی است .

بحار، ج ۸۲، ۲۳۱

حدیث هشتم

نماز پرچم اسلام

علم الاسلام الصلاة، فمن فرغ لها قلبه و حافظ علیها بحدها و وقتها و سننها فهو مؤمن .

نماز، پرچم اسلام است، مؤمن واقعی، کسی است که دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب و وقت آن باشد.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۷۰

حدیث نهم

نماز و کارآئی آن

ان ملک الموت یدفع الشیطان عن المحافظ علی الصلاة و یلقنه شهادة ان لا اله الا الله، و ان محمدا رسول الله فی تلک الحالة العظیمة.

انا نأمر صبیاننا بالصلاة اذا کانوا بنی خمس سنین، فمروا صبیانکم بالصلاة اذا کانوا بنی سبع سنین.

فرشته مرگ، شیطان را از کسی که مراقب نماز است دور می کند، و شهادت بر وحدانیت خدا، و رسالت پیامبر را در هنگام هولناک مرگ به او تلقین می کند.

وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۹

حدیث دهم

نماز و فرزندان

قال الباقر علیه السلام:

هنگامی که فرزندان ما پنج ساله شدند دستور می دهیم نماز بخوانند، پس شما هم وقتی فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند آنها را به نماز دستور دهید.

وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۲

فصل دوم:

اهمیت و فضیلت نماز

حدیث یازدهم

ارزش نماز

صلاة فریضة خیر من عشرین حجة و حجة خیر من بیت مملو ذهبا یتصدق منه حتی یفنی او حتی لا یبقی منه شی ء.

اوصیکم بالصلاة و حفظها، فانها خیر العمل و هی عمود دینکم.

یک نماز واجب از بیست حج بهتر است، و یک حج از صدقه دادن خانه ای پر از طلا بهتر است، آنگونه که آن را صدقه دهند تا آنکه چیزی در آن نماند.

بحار، ج ۸۲، ۲۲۷

حدیث دوازدهم

برتری نماز

قال امیرالمؤمنین علیه السلام:

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می کنم چونکه نماز برترین عمل و ستون دین شماست .

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۹

حدیث سیزدهم

اهمیت نماز

قال النبی صلی الله علیه و آله:

ما من صلاة یحضر وقتها الا نادی ملک بین یدی الناس (ایها الناس) قوموا الی نیرانکم التی اوقدتموها علی ظهورکم فاطفئوها بصلاتکم.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

هیچ گاه وقت نماز نمی رسد مگر اینکه فرشته ای در میان مردم ندا می دهد که: ای مردم بپاخیزید و با نماز خود آتشهائی را که برافروخته اید خاموش کنید.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۹

حدیث چهاردهم

برکات نماز

قال علی علیه السلام:

ان الانسان اذا کان فی الصلاة فان جسده و ثیابه و کل شی ء حوله یسبح.

علی بن ابیطالب علیه السلام فرمود:

هنگامی که انسان مشغول نماز است بدن و لباس و هر چه پیرامون اوست خدا را تسبیح می گویند .

بحار، ج ۸۲، ص ۲۱۳

حدیث پانزدهم

جایگاه نماز

موضع الصلاة من الدین کموضع الرأس من الجسد.

رسول گرامی صلی الله علیه و آله فرمود:

جایگاه نماز در دین همانند سر است نسبت به بدن.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲

حدیث شانزدهم

نماز و پاکی روح

مثل الصلوات الخمس کمثل نهر جار عذب علی باب احدکم یغتسل فیه کل یوم خمس مرات فما یبقی ذلک من الدنس.

نمازهای پنجگانه همانند نهر آب گوارائی جلوی درب خانه شماست چنانکه کسی هر روز خود را پنج بار در آن بشوید هیچگونه چرکی باقی نماند. (یعنی کسی هم که شبانه روز نمازهای پنجگانه را بخواند از آلودگیهای روحی پاک می شود) .

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۹۳۱

حدیث هفدهم

نماز و پیمان خداوند

عن رسول الله صلی الله علیه و آله:

قال الله تعالی: افترضت علی امتک خمس صلوات و عهدت عندی عهدا انه من حافظ علیهن لوقتهن ادخلته الجنة، و من لم یحافظ علیهن فلا عهد له عندی.

ذکر الله لأهل الصلاة اکبر من ذکرهم ایاه، الا تری انه یقول: اذکرونی اذکرکم. (۴)

خداوند متعال فرمود: [ای پیامبر] بر امت تو نمازهای پنجگانه را واجب کردم و با خود پیمان بستم که هر کس مراقب آن نمازها و وقت آنها باشد او را به بهشت داخل کنم و کسی که مراقب آنها نباشد من تعهدی نسبت به او ندارم.

کنز العمال، ج ۷، ح ۱۸۸۷۲

حدیث هیجدهم

نماز و یاد خدا

عن الباقر علیه السلام قال:

اذا قام الرجل الی الصلاة اقبل الیه ابلیس ینظر الیه حسدا لما یری من رحمة الله التی تغشاه.

یاد خدا برای نماز خوانها بالاتر از یاد آنها از خدا است. آیا نمی بینی که خداوند می فرماید :

«مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم.»

بحار، ج ۸۲، ص ۱۹۹

حدیث نوزدهم

نماز و رحمت خدا

قال علی علیه السلام:

امام علی علیه السلام فرمود:

هرگاه کسی به نماز می ایستد، شیطان حسودانه به او می نگرد، بخاطر آنکه می بیند رحمت خدا او را فرا گرفته است.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۷

حدیث بیستم

نماز و ترک گناه

روی ان فتی من الانصار کان یصلی الصلاة مع رسول الله و یرتکب الفواحش، فوصف ذلک لرسول الله صلی الله علیه و آله فقال: ان صلاته تنهاه یوما ما، فلم یلبث ان تاب.

روایت شده که جوانی از انصار با رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز می خواند و مرتکب گناه هم می شد، این موضوع برای رسول خدا صلی الله علیه و آله بیان شد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نمازش روزی او را از گناهان باز خواهد داشت، سپس طولی نکشید که توبه کرد.

بحار، ج ۸۲، ص ۱۹۸

فصل سوم:

اهمیت وقت نماز

حدیث بیست و یکم

چگونه و چه وقت نماز بخوانیم؟

اذا صلیت صلاة فریضة فصل لوقتها صلاة مودع تخاف الا تعود الیها.

وقتی نماز واجب می خوانی آنرا در وقت خودش چنان بخوان که گویا دیگر هرگز به نماز موفق نمی شوی.

محجة البیضاء، ج ۱، ص ۳۵۰

حدیث بیست و دوم

اهمیت وقت نماز

قال الله عز و جل: ان لعبدی علی عهدا ان اقام الصلوة لوقتها ان لا اعذبه، و ان ادخله الجنة بغیر حساب.

خداوند متعال می فرماید: من تعهدی نسبت به بنده ام دارم که اگر نماز را در وقتش بپا دارد او را عذاب نکنم و بی حساب او را به بهشت ببرم.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۹۰۳۶

حدیث بیست و سوم

پیامبر صلی الله علیه و آله و نماز اول وقت

عن عائشة قالت:

کان رسول الله صلی الله علیه و آله یحدثنا و نحدثه فاذا حضرت الصلوة فکانه لم یعرفنا و لم نعرفه اشتغالا بعظمة الله.

از عایشه نقل شده:

بارها اتفاق افتاد که پیامبر صلی الله علیه و آله با ما مشغول صحبت بود، هنگامی که وقت نماز می رسید مشغول و متوجه عظمت خدا می شد گویا هرگز ما را نمی شناسند و ما هم او را نمی شناسیم.

محجة البیضاء، ج ۱، ص ۳۵۰

حدیث بیست و چهارم

نماز در وقت

ان العبد اذا صلی الصلاة لوقتها، و حافظ علیها ارتفعت بیضاء نقیة، تقول: حفظتنی حفظک الله، و اذا لم یصلها لوقتها، و لم یحافظ علیها رجعت علیه سوداء مظلمة، تقول: ضیعتنی ضیعک الله.

هنگامی که بنده ای سر وقت به نماز بایستد و مراقب آن باشد بصورت پاره ای نور سفید بالا می رود و می گوید: تو مرا حفظ کردی خدا تو را حفظ کند، ولی وقتی نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد آن نماز بصورت لکه سیاه و تاریکی بر می گردد و می گوید: مرا ضایع کردی خدا تو را ضایع نماید.

محجة البیضاء، ج ۱، ص ۳۴۰

حدیث بیست و پنجم

محبوبیت نماز در وقت

احب الأعمال الی الله الصلاة لوقتها، ثم بر الوالدین، ثم الجهاد فی سبیل الله.

محبوبترین کارها نزد خدا عبارتست از: نماز در وقت، سپس نیکی به پدر و مادر، بعد جهاد در راه خدا.

کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۹۷

فصل چهارم:

سهل انگاری در نماز و ترک آن

حدیث بیست و ششم

سبک شمردن نماز

لیس منی من استخف بصلاته لا یرد علی الحوض لا و الله.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

کسی که نماز را سبک شمارد از من نیست و قسم بخدا او در حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد .

بحار، ج ۸۲، ص ۲۲۴

حدیث بیست و هفتم

تحقیر نماز

شفاعتنا لا تنال مستخفا بصلاته.

لا تضیعوا صلاتکم فان من ضیع صلاته حشره الله مع قارون و فرعون و هامان.

شفاعت ما به کسی که نمازش را سبک بشمارد نمی رسد.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۲۷

حدیث بیست و هشتم

تباه کردن نماز

قال النبی صلی الله علیه و آله:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

نمازتان را تباه نکنید، زیرا کسی که نمازش را تباه کند خدا او را با قارون و فرعون و هامان محشور کند.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۲

حدیث بیست و نهم

نماز ناقص و پیامبر صلی الله علیه و آله

قال الباقر علیه السلام:

بینا رسول الله صلی الله علیه و آله جالس فی المسجد اذ دخل رجل فقام فصلی فلم یتم رکوعه و لا سجوده فقال صلی الله علیه و آله: نقر کنقر الغراب لئن مات هذا و هکذا صلاته لیموتن علی غیر دینی.

هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و آله در مسجد نشسته بود مردی وارد شد و نماز خواند، ولی رکوع و سجود آنرا بطور کامل انجام نداد، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: همانند کلاغ نوک زد، اگر او بمیرد و نمازش چنین باشد با دین غیر دین من مرده است.

محجة البیضاء، ج ۱، ص ۳۴۰

حدیث سی ام

سهل انگاری در نماز

الصلاة عماد الدین فمن ترک صلاته متعمدا فقد هدم دینه، و من ترک اوقاتها یدخل الویل، و الویل واد فی جهنم کما قال الله تعالی: ویل للمصلین الذینهم عن صلاتهم ساهون.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:

نماز ستون دین است، پس کسی که عمدا نمازش را ترک کند دینش را خراب کرده است و کسی که به اوقات نماز اهمیت ندهد داخل «ویل» خواهد شد و «ویل» محلی در جهنم است. خداوند در قرآن فرمود: «ویل جای کسانی است که در نمازشان سهل انگاری می کنند.» (۵)

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۲

حدیث سی و یکم

نتیجه ترک نماز

لا تترکن الصلوة متعمدا فانه من ترک الصلوة متعمدا فقد برئت منه ذمة الله و رسوله.

نماز را عمدا ترک نکنید، چون کسی که آن را عمدا ترک نماید از قلمرو خدا و رسول او بیرون می رود.

کنز العمال، ج ۷، ح ۱۹۰۹۶

حدیث سی و دوم

ترک نماز

من ترک صلوة لا یرجوا ثوابها، و لا یخاف عقابها، فلا ابالی أیموت یهودیا او نصرانیا او مجوسیا.

رسول گرامی صلی الله علیه و آله فرمود:

کسی که نماز را ترک نماید در حالیکه نه امید به پاداش آن دارد، و نه از عذاب آن می ترسد، من هم اهمیت نمی دهم که او یهودی بمیرد یا نصرانی یا مجوسی.

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۲

حدیث سی و سوم

ترک نماز و کفر

من ترک صلاته حتی تفوته من غیر عذر، فقد حبط عمله، ثم قال: بین العبد و بین الکفر ترک الصلاة.

پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه و آله فرمود:

کسی که نماز را بدون عذر بجا نیاورد تا وقتش بگذرد، اعمالش از بین می رود، سپس فرمود : فاصله بین بنده و کفر، ترک نماز است. (یعنی کسی که نماز را ترک کند کافر محسوب می شود) .

بحار، ج ۸۲، ص ۲۰۲

حدیث سی و چهارم

عاقبت ترک نماز

من ترک الصلاة متعمدا کتب اسمه علی باب النار ممن یدخلها.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

کسی که نماز را عمدا ترک کند بر درب جهنم، نامش از دوزخیان نوشته می شود.

کنز العمال، ج ۷، ح ۱۹۰۹۰

فصل پنجم:

آداب و شرائط پذیرش نماز

حدیث سی و پنجم

نماز و شرائط پذیرش آن

قال الله تبارک و تعالی: انما اقبل الصلاة لمن تواضع لعظمتی، و یکف نفسه عن الشهوات من اجلی، و یقطع نهاره بذکری، و لا یتعاظم علی خلقی، و یطعم الجایع و یکسو العاری، و یرحم المصاب، و یؤوی الغریب.

من احب ان یعلم اقبلت صلاته ام لم تقبل، فلینظر هل منعته صلاته عن الفحشاء و المنکر؟ فبقدر ما منعته قبلت منه.

خداوند متعال فرمود: نماز کسی را می پذیرم که:

۱ در مقابل عظمت من فروتنی کند. ۲ از خواسته های نفسانی بخاطر من خود را دور کند . ۳ روزش را با یاد من بپایان برد. ۴ بر بندگانم بزرگی نفروشد. ۵ به گرسنه غذا دهد. ۶ برهنه را بپوشاند. ۷ به مصیبت دیده مهربانی کند. ۸ غریب را پناه دهد.

حدیث سی و ششم

میزان قبولی نماز

عن ابی عبد الله علیه السلام قال:

ولایتنا و البرائة من اعدائنا.

کسی که دوست دارد بداند نمازش پذیرفته شده است یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتیها و ناپاکی ها دور کرده است؟ پس به اندازه ای که دور کرده باشد همانقدر از نمازش پذیرفته شده است.

بحار، ج ۸۲، ص ۱۹۸

حدیث سی و هفتم

نماز و ولایت اهل بیت علیهم السلام

قال رجل لزین العابدین علیه السلام: ما سبب قبولها؟

قال علیه السلام:

مردی از امام زین العابدین علیه السلام سئوال کرد: ملاک پذیرش نماز چیست؟

امام علیه السلام در پاسخ فرمود:

ولایت ما و برائت از دشمنان ما.

بحار، ج ۸۴، ص ۲۴۵

حدیث سی و هشتم

نماز واجب و مستحب

قال الباقر علیه السلام:

ان العبد لیرفع له من صلاته نصفها و ثلثها و ربعها و خمسها فما یرفع له الا ما اقبل علیها بقلبه و انما امروا بالنوافل لیتم لهم ما نقصوا من الفریضة.

من صلی باذان و اقامة صلی خلفه صفان من الملائکة، و من صلی باقامة بغیر اذان صلی خلفه صف واحد من الملائکة.

نمازی که بنده بجا می آورد، گاهی نصف و گاهی یک سوم و گاهی یک چهارم و گاهی یک پنجم آن بالا برده می شود، پس بالا برده نمی شود مگر آن نمازی که با توجه قلبی انجام گیرد . مردم مأمور به انجام نمازهای مستحب شده اند تا نقص نماز واجب آنها توسط مستحبات جبران شود.

الحقایق تألیف مرحوم فیض کاشانی، ص .۲۱۹

حدیث سی و نهم

نماز با اذان و اقامه

قال ابوعبد الله علیه السلام:

قلت له: و کم مقدار کل صف؟ فقال: اقله ما بین المشرق و المغرب، و اکثره ما بین السماء و الارض.

ان الله فرض علیکم الصلوات الخمس فی افضل الساعات، فعلیکم بالدعاء فی ادبار الصلوات .

کسی که با اذان و اقامه نماز بخواند دو صف از فرشتگان پشت سر او به نماز می ایستند، و کسی که با اقامه و بی اذان نماز بخواند یک صف پشت سرش نماز می گزارند. راوی سؤال کرد : مقدار هر صف چقدر است؟ امام فرمود: حداقل آن از مشرق تا مغرب و حداکثر آن بین زمین و آسمان است.

وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۶۲۰

حدیث چهلم

نماز و دعا

قال ابو عبد الله علیه السلام: