امام جواد(ع) از دیدگاه علمای اهل سنت؟

پرسش : علمای اهل سنت در مورد شخصیت امام جواد(ع) چه دیدگاهی دارند؟

پاسخ اجمالی:

با مراجعه به کتب اهل سنت روایات بسیاری در احترام و منزلت امام حضرت جواد(ع) می یابیم. همانند ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ که در مدح امامان شیعه می گوید: «هر یک از آنان عالم، زاهد، عابد، شجاع، جواد، و تزکیه شده اند … و این برای هیچ بیتی از بیوت عرب و عجم تحقق نیافته است». هم چنین ابن تیمیه می گوید: «محمد بن علی جواد از بزرگان بنی هاشم بود. او معروف به سخاوت و بزرگواری بود، و لذا او را جواد (بخشند) نامیده اند».

پاسخ تفصیلی:

با مراجعه به کتب تاریخ و تراجم و رجال اهل سنت پی می بریم که حضرت جواد(علیه السلام) از احترام و منزلت خاصی نزد آنان برخوردار بوده است. در اینجا به ذکر برخی از کلمات آنان می پردازیم:

۱ ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ (ت: ۲۵۰ ه.ق): او در مدح ده نفر از امامان شیعه که از آن جمله امام جواد(علیه السلام) است، می گوید: « … کل واحد منهم عالم زاهد ناسک شجاع جواد طاهر زاک … وهذا لم یتفق لبیت من بیوت العرب ولا من بیوت العجم»(۱)؛ ( … هر یک از آنان عالم، زاهد، عابد، شجاع، جواد، و تزکیه شده اند … و این برای هیچ بیتی از بیوت عرب و عجم تحقق نیافته است).

۲ محمد بن طلحه شافعی (ت: ۶۵۲ ه.ق): « … وهو وان کان صغیر السن فهو کبیر القدر، رفیع الذکر … واما مناقبه فما اتسعت حلبات مجالها ولا امتدت اوقات آجالها، بل قضت علیه الأقدار الإلهیة بقلة بقائه فی الدنیا بحکمها وانجالها …»(۲)؛ ( … او گر چه سن کمی داشت ولی بزرگوار و موقعیتی عالی داشت … مناقب او به جهت کثرت، قابل شمارش نیست. و تقدیر الهی اقتضا کرده که آن حضرت با کمی مدت بقاء در دنیا، دارای حکمت ها و مقامات عالی گردد …).

۳ سبط بن جوزی (ت: ۶۵۴ ه.ق): «وکان علی منهاج ابیه فی العلم والتقی والزهد والجود»(۳)؛ (او بر روش پدرش در علم و تقوا و زهد و سخاوت بود).

۴ ابن تیمیه (ت: ۷۲۸ ه.ق): «محمد بن علی الجواد کان من اعیان بنی هاشم وهو معروف بالسخاء والسؤدد، ولهذا سمی الجواد»(۴)؛ «محمد بن علی جواد از بزرگان بنی هاشم بود. او معروف به سخاوت و بزرگواری بود، و لذا او را جواد (بخشند) نامیده اند».

۵ صلاح الدین صفدی (ت: ۷۶۴ ه.ق): وی می نویسد: «محمد بن علی هو الجواد بن الرضا بن الکاظم موسی بن الصادق جعفر رضی الله عنهم کان یلقب بالجواد و بالقانع و بالمرتضی و کان من سروات آل بیت النبوة زوجه المأمون بابنته و کان یبعث إلی المدینة فی کل عام اکثر من ألف ألف درهم …. و کان من الموصوفین بالسخاء و لذالک لقب بالجواد»؛ (محمد بن علی همان جواد فرزند رضا فرزند موسی کاظم فرزند جعفر صادق(علیهم السلام)است. وی به «جواد»، «قانع» و «مرتضی» ملقب و از سران و بزرگان اهل بیت نبوت است. مأمون او را به دخترش (ام الفضل) تزویج کرد. و هر ساله هزار هزار درهم برای او به مدینه می فرستاد. و از جمله کسانی بود که به سخاوت و بخشندگی معروف بودند و برای همین به جواد یعنی بخشنده ملقب شد).

۶ ابن صباغ مالکی (ت: ۸۵۵ ه.ق): « …هو الامام التاسع …»(۵)؛ ( … او نهمین امام است …).

۷ شیخ عبدالله بن محمد بن عامر شبراوی شافعی (ت: ۱۱۷۱ ه.ق): « …وکراماته کثیرة ومناقبه شهیرة»(۶)؛ ( … کرامات او بسیار و مناقبش مشهور است).

۸ یوسف بن اسماعیل نهبانی (ت: ۱۳۵۰ ه.ق): «محمد الجواد بن علی الرضا، احد أکابر الأئمة ومصابیح الأمة من ساداتنا اهل البیت …»(۷)؛ (محمد جواد فرزند علی الرضا، از بزرگان ائمه و چراغان امت و از سادات اهل بیت بود..).

۹ شریف علی فکری قاهری (ت: ۱۳۷۲ ه.ق): «لقد احسن المأمون إلیه وقربه وبالغ فی اکرامه … لما ظهر له من فضله وعلمه وکمال عقله …»(۸)؛ (مأمون به او احسان کرد و او را به خود نزدیک نمود. و در اکرام او مبالغه کرد … زیرا فضل و علم و کمال عقل آن حضرت برای او روشن شده بود …).

۱۰ خیرالدین زرکلی (ت: ۱۳۹۶ ه.ق): «محمد بن علی الرضا بن موسی الکاظم … کان رفیع القدر کأسلافه …»(۹)؛ (محمد بن علی الرضا بن موسی الکاظم همانند اجدادش مردی عالی قدر بود …).

۱۱ محمود بن وهیب: «و هو الوارث لأبیه علما وفضلا، واجل اخوته قدرا وکمالا»(۱۰)؛ (او وارث علم و فضل پدرش بود، و در میان برادرانش از قدر و کمال ویژه ای برخوردار بود).

۱۲ شیخ محمود شیخانی: «وکان محمد الجواد جلیل القدر عظیم المنزلة»(۱۱)؛ (محمد جواد(علیه السلام) جلیل القدر و عظیم المنزله بود).(۱۲)

پی نوشت:

(1). رسائل جاحظ، ص 106.

(2). مطالب السؤول، ج 2، ص 140 و 141.

(3). تذکرة الخواص، س 321.

(4). منهاج السنة، ج 4، ص 68.

(5). الفصول المهمة، ص 265.

(6). الاتحاف بحبّ الأشراف، ص 168.

(7). جامع کرامات الاولیاء، ج 1، ص 168 و 169.

(8). احسن القصص، ج 4، ص 295.

(9). الأعلام، ج 6، ص 271و272.

(10). جوهرة الکلام، ص 147.

(11). الصراط السویّ، ص 402.

(12). گردآوري از کتاب: اهل بیت از دیدگاه اهل سنت، علی اصغر رضوانی، مسجد مقدس جمکران، قم ، 1385 ه.ش، ص 167.

تاریخ انتشار: « ۱۳۹۳/۰۲/۲۵ »

کلیدواژگان

(۱). رسائل جاحظ، ص ۱۰۶.(۲). مطالب السؤول، ج ۲، ص ۱۴۰ و ۱۴۱.(۳). تذکرة الخواص، س ۳۲۱.(۴). منهاج السنة، ج ۴، ص ۶۸.(۵). الفصول المهمة، ص ۲۶۵.(۶). الاتحاف بحب الأشراف، ص ۱۶۸.(۷). جامع کرامات الاولیاء، ج ۱، ص ۱۶۸ و ۱۶۹.(۸). احسن القصص، ج ۴، ص ۲۹۵.(۹). الأعلام، ج ۶، ص ۲۷۱و۲۷۲.(۱۰). جوهرة الکلام، ص ۱۴۷.(۱۱). الصراط السوی، ص ۴۰۲.(۱۲). گردآوری از کتاب: اهل بیت از دیدگاه اهل سنت، علی اصغر رضوانی، مسجد مقدس جمکران، قم ، ۱۳۸۵ ه.ش، ص ۱۶۷.اهل سنتعابدامام جواد

شجاع

بنی هاشم

https://makarem.ir/main.aspx?lid=۰&typeinfo=۴۲&catid=۲۷۸۶۱&pageindex=۰&mid=۳۲۵۲۹۱