نقش محتواسازی در قوام گردشگری داراب / رویکرد نوین با گردشگری تجربه محور
به گزارش خبرگزاری فارس از داراب، گردشگری به مثابه پلی از گذشته به آینده، نسل امروز را با ارزشهای یک زادبوم آشنا می سازد. میراث فرهنگی یا معنوی ما از گذشته می آید و ضامن رونق اقتصادی و اعتلای فرهنگی حال و آینده است. تفرجگاه های طبیعی نیز که تجلی زیباترین مواهب خدادادی هستند بخش دیگری از این رونق را رقم می زنند.
آنچه مسلم است رونق صنعت گردشگری منوط به شاخص هایی است که آن را پایدار می سازد و در نظر گرفتن شاخص های کارآمد و توسعه مدار بیش از هر چیز به گردشگری پایدار کمک می کند.
شهرستان داراب گونه های متعدد و متنوعی از ظرفیت ها و جاذبه های گردشگری را در خود جای داده که برخی از آنها منحصر به فرد و متفاوت است و در مواردی آن طور که شایسته پیشینه و قدمت آنها است دیده نشده است.
برخورداری از زیرساختهای لازم جهت توسعه گردشگری در این شهر کمترین حقی است که احقاق آن یاری و همدلی مردم، مسؤولان، فعالان گردشگری و سازمانهای مردم نهاد را می طلبد. جاذبه های گردشگری داراب زمانی جایگاه اصلی خود را می یابند که به عنوان دغدغه ای عمومی و با نگرشی فراسازمانی مورد توجه قرار گیرند.
خبرگزاری فارس به منظور بررسی وضعیت گردشگری شهرستان داراب، میزگردی با حضور داوود مرادی(رئیس اداره میراث فرهنگی داراب)، جمال صفری(رئیس سازمان بسیج مهندسین داراب، کارشناس ارشد گردشگری) غلامحسین مهرابی(مدرس تاریخ)، سعید کشمیری(فعال عرصه گردشگری) و نوشین کشتکار(راهنمای گردشگری) تشکیل داد و در این هم اندیشی پیرامون فرصت ها، ظرفیت های نهفته یا گویا و چالش های گردشگری در شهرستان داراب تبادل نظر شد.
فارس: با توجه به تنوع و تکثر گردشگری، درآمدزایی حاصل از این صنعت تابع چه شاخص هایی است؟
مرادی: در حیطه گردشگری طبیعی و تاریخی، سیستم جامعی برای اداره میراث فرهنگی تعریف نشده و ارتقاء زیرساختهای گردشگری رویکرد نهایی است اما درآمد حاصل از این اماکن و جاذبه ها به چرخه مجموعه اداری بازنمی گردد چراکه از سوی بخش فنی اداره کل جاذبه های گردشگری و تفرجگاه های طبیعی به شهرداری یا دهیاری که در مجاورت این اماکن وجود دارد، سپرده می شود تا تعهدات بعدی آن بر عهده اداره میراث فرهنگی نباشد.
طی یک سال اخیر زیرساختها و تجهیزات در آبشار فدامی، غار سهلک، تنگه رغز و چشمه گلابی ایجاد شده اما از آنجا که بدنه میراث فرهنگی در شهرستانها فاقد قوام و قدرت لازم است، درآمد خاصی از این اماکن به مجموعه برنمی گردد.
از دیگر ضعف های موجود نگرش عمومی نسبت به ظرفیتهای شهرستان است. داراب جاذبه های گردشگری و محصولات کشاورزی مرغوبی نظیر انجیر نوایگان و مروارید، دشت گل محمدی لایزنگان، انار، خرما، مرکبات و … دارد اما انجیر داراب برندسازی نشده و در نقاط دیگربه عنوان انجیراستهبان شناخته می شود یا گل محمدی و عرقیات لایزنگان به اندازه گل محمدی میمند شناخته شده نیست. در داراب به جای شناسایی پتانسیل ها و به فعل درآوردن آنها منتظر تلنگری از شهرهای دیگر هستیم.
طی سالهای اخیر فقط تنگه رغز شهرت کشوری یافته و مرکبات داراب نیز که از دیرباز شناخته شده بود و … بنابراین شناسایی ظرفیتها، اولویت بندی و برندسازی آنها در دسترسی به موفقیت تاثیر ویژه ای دارد.
فارس: نبود برندسازی برای جاذبه های گردشگری یا محصولات کشاورزی مرغوب و گاه منحصر به فرد در داراب ناشی از چیست؟ اینکه برخی از این محصولات حتی در سطح استان فارس نیز شناخته شده نیستند.
مرادی: برای برندسازی و معرفی باید یک نقطه آغاز در نظر گرفت و به افراد تاثیرگذار و پویا در این عرصه اعتماد کرد. دو روستای هدف گردشگری شهرستان را در نظر بگیرید، در نوایگان و لایزنگان افراد تاثیرگذاری جهت توسعه تجاری و گردشگری فعالیت دارند اما این افراد در روستای نوایگان بیشتر به جنبه تجاری اهمیت می دهند و برای برندسازی اقدام خاصی انجام نداده اند اما در لایزنگان انار اشکفتو برندسازی شده است. این انگیزه باید یا از سوی مردم آغاز شود یا فرماندار و بخشدار .
گردشگری تجربه محور، رویکردی نوین با بازخورد کارآمد
مهرابی: گردشگری در دوره کنونی تنوع متعددی یافته و شکل خاص آن از بین رفته است وقتی متنوع شده، برنامه ریزان این حوزه باید ابعاد مختلف گردشگری را در نظر گرفته و در عرصه اجرا به آن توجه داشته باشند. از آنجا که صنعت گردشگری با رویکرد درآمدزایی به پیش می رود با تنوع گردشگری، درآمدزایی حداکثری نیز حاصل می شود.
گردشگری اکوتوریسم، گردشگری غذا، هنری، علمی و در کنار آنان گردشگری تاریخی را نیز داشته باشیم و شهر داراب باید از هر لحاظ در این عرصه جلوه گر باشد.
در حال حاضر بیش از ۴۰ نوع گردشگری در دنیا شناخته شده که در شهرستان ما فقط دو نوع آن مورد توجه است که همان نیز به درستی اجرا نمی شود چرا که در تنگه رغز و دره آکواریم که بیشترین گردشگران را دارد در کنار گردشگری به حفاظت از محیط زیست توجه نمی شود این در حالی است که در صنعت گردشگری علاوه بر زمینه اقتصادی، بعد فرهنگی نیز اهمیت دارد.
یکی از راه های رونق گردشگری این است که افراد یا شرکت های گردشگری که درآمد مستقیمی از این راه دارند بخشی از درآمد خود را به برنامه های جاذب این عرصه اختصاص دهند.
از آنجا که گردشگری سودآوری چندانی برای اداره میراث فرهنگی ندارد باید مجموعه ادارات دیگر را پای کار بیاوریم چرا که درآمد وقتی حاصل می شود که همه مجموعه های اداری در این میدان با اداره میراث فرهنگی همراهی و تعامل داشته باشند به عنوان مثال برگزاری جشنواره ای هنری از سوی فرهنگ و ارشاد یا شهرداری، حضور هنرمندان را از شهرهای دیگر به داراب به دنبال دارد و به این وسیله می توان گردشگری هنری را پررونق نمود.
این افراد به واسطه حضور در جشنواره با غذاهای بومی و آثار تاریخی این شهرستان نیز آشنا می شوند همچنین برگزاری جشنواره رخدادهای شرق فارس با اولویت گردشگری یا همایش های علمی از دیگر برنامه هایی است که رونق بخش گردشگری تلفیقی است.
امروزه گردشگری تجربه محور شده و گردشگرانی هستند که برای کشاورزی به منطقه ای سفر می کنند و برای داراب که ۹۷ درصد پنبه استان فارس را تولید می کند و تنوع محصولات کشاورزی دیگر نیز در این شهر زیاد است، این نوع گردشگری فرصت مناسبی است که به دلیل نبود تعامل بین سازمانی، از آن بهره مناسبی حاصل نشده است.
در کنار مجموعه های اداری، سازمانهای مردم نهاد، رسانه ها و راهنمایان گردشگری می توانند با تشکیل کمیته گردشگری به رونق این صنعت کمک کنند.
فارس: خروج گردشگری از فرم تک بعدی و پرداختن به گردشگری تلفیقی، نیازمند شناسایی و توانمندسازی زیرشاخه های متعدد است، برای شناسایی و رشد این زیرشاخه ها چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
مهرابی: برای این امر باید برنامه ریزی جامعی وجود داشته باشد و با الگوبرداری از کشوری نظیر فرانسه که مهد گردشگری جهان است، می توان به جذب گردشگران از شهرها و استانهای همسایه پرداخت. قراردادهای خواهرخواندگی با شهرها یا کشورهای دیگر نیز می تواند کارآمد باشد و شهرهای دیگر کشور تجربه های مفیدی در این زمینه کسب کرده اند.
باید داراب را به عنوان قطب گردشگری منطقه تعریف کنیم آن هم نه با تئوری و شعار «استان دارابگرد» بلکه در عمل این موضوع را به اثبات برسانیم.
محتواسازی جاذبه های گردشگری به قوام این صنعت کمک می کند
صفری: در هر مقوله ای با چهار شاخص آموزش، نیروی انسانی، تجهیزات و معلومات مواجه هستیم که در سطح بین المللی به عنوان مولفه های قدرت مطرح هستند. ما باید این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که در حیطه گردشگری در کدام مولفه قوی و در کدام یک ضعیف هستیم.
در زمینه نیروی انسانی، داراب تحت الشعاع شرایط سیاسی و جناحی موجود است و عدم پیشرفت در حیطه گردشگری ناشی از نگرش جناحی است که به همه ابعاد تسری یافته است.
آنچه بدیهی است با تغییر دولت ها، سیاستهای جدیدی در مقوله های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … شکل می گیرد و بهترین راهکار برای اینکه گردشگری و میراث فرهنگی شهرستان کمتر دستخوش این تغییرات شود، تشکیل سمن در حوزه گردشگری است. تشکیل سمن ها با حمایت اداره میراث فرهنگی و شناسایی ظرفیتها، موفقیت را تضمین می کند.
در عرصه تولید و توزیع با زنجیره تامین مواجه هستیم و از این رویکرد می توان در گردشگری نیز استفاده کرد. در داراب علاوه بر بناهای تاریخی، بقاع متبرک و جاذبه های طبیعی؛ تنوع قومیت ها، تنوع اقلیم، همچنین آداب و سنن نیز می تواند به عنوان منابع درآمدزا در گردشگری مطرح شود.
چنان چه برای ظرفیتهای و جاذبه های گردشگری شهرستان محتواسازی شکل بگیرد می توان به رونق این صنعت امیدوار بود. همان گونه که در سیستم آموزشی برای القا مفاهیم کتب درسی به تصویر و نمایش اتکا می شود در عرصه گردشگری نیز می توان از مشابه سازی بهره برد به عنوان مثال در دارابگرد راه اندازی کارگاه ضرب سکه های دوران باستان برای گردشگرانی که به دارابگرد سفر کرده اند، عینیت بخشیدن به اجزا و عناصر تاریخی موجود در این بنای عظیم است که در ذهن گردشگران بیشتر ماندگار می شود.
داراب در عرصه گردشگری بی رقیب و پرفرصت است
کشمیری: گردشگری در داراب مانند سفره خان است و بسیار متنوع به همین جهت به هر کدام از انواع گردشگری یا جاذبه های موجود در شهرستان نصفه و نیمه پرداخته شده است.
به عنوان مثال در گلپایگان کمبود جاذبه های گردشگری را با موزه سنگ نگاره جبران کردند و از این راه درآمدزایی می کنند با وجود اینکه سنگ نگاره مقوله ای تخصصی است و بیشتر کارشناسان و متخصصان از چنین موزه هایی استقبال می کنند.
اما در داراب پتانسیل های گردشگری به قدری متنوع و متعدد است که در برندسازی و اولویت بندی روند کارآمدی شکل نگرفته این در حالی است که برخی از جاذبه های داراب با اندک هزینه ای می تواند طیف زیادی از گردشگران را جذب کند در اصل جاذبه های داراب نظیر ارتفاعی است که برای آنها پلکانی نصب نشده است.
داراب در حیطه گردشگری بی رقیب و پرفرصت است. در حال حاضر عموم مردم به دنبال گردشگری طبیعی، آبشار، چشمه و … هستند و برای بازدید از بناهای تاریخی بیشتر افراد متخصص و دانشگاهی حضور می یابند. جهت جذب بیشتر گردشگران بهتر است با همکاری اداره میراث فرهنگی و فرمانداری پکیجی با عنوان فرصت های سرمایه گذاری گردشگری تنظیم شود و در ادامه کار با حضور سرمایه گذاران و تشکیل کمیته سرمایه گذاری، بتوان داراب را در ابعاد بین المللی معرفی کرد.
جهت درآمدزایی از آثار تاریخی شاخص بهتر است هر منطقه ای خودمعرف باشد و در روستاهایی که آثار تاریخی یا طبیعی شاخصی دارند، یک نفر به عنوان نماینده گردشگری روستا و راهنمای گردشگری حضور داشته باشد. کشف چنین افرادی با راه اندازی انجمن خیریه گردشگری میسر است و می تواند جوابگوی کمبود نیرو در مجموعه اداری میراث فرهنگی باشد.
کشتکار: در زمینه معرفی ظرفیتها و جاذبه های گردشگری شهرستان داراب ضعیف کار کردیم و به تنهایی نیز نمی توان عملکرد موثری ارائه داد بنابراین حضور باانگیزه ارگانهای دیگر می تواند رشد و پیشرفت گردشگری را به دنبال داشته باشد.
داراب به وسیله گردشگری ترکیبی می تواند به شاخص های استاندارد این صنعت نزدیک شود و انواع گردشگری نظیر گردشگری مذهبی، هنری، طبیعی، تاریخی، غذا و … می توانند گردشگران را در این شهر جذب کنند.
چند ماه دیگر جشنواره بین المللی گردشگری در تهران برگزار می شود و می توانیم در این نمایشگاه حضور یابیم و به معرفی ظرفیتهای متعدد گردشگری داراب بپردازیم اما سرمایه گذار نداریم و بدون حضور سرمایه گذار نمی توان هزینه را تامین کرد این در حالی است که معرفی داراب در این جشنواره می تواند رونق بخش گردشگری مذهبی، تاریخی، طبیعی و غذاهای بومی این شهرستان باشد.
فارس: در داراب حضور سرمایه گذاران با موانعی همراه است و بروکراسی اداری که البته در نقاط دیگر نیز وجود دارد، سرمایه گذاران را چندان که شایسته ظرفیتهای داراب است، جذب نمی کند.
مرادی: هم اکنون ۱۰ مجوز سرمایه گذاری میلیاردی به همراه افراد باانگیزه آماده اجرا است اما بروکراسی اداری به قدری آزاردهنده هست که گاه خود ما خسته می شویم چه برسد به سرمایه گذاران.
از آنجا که در سطح شهرستان اختیارات کامل وجود ندارد و اقدامات نهایی باید در سطح استان پیگیری شود روند اجرای طرحها با مشکلات مضاعفی همراه شده که متاسفانه در این موانع، برخی از ظرفیتهای سرمایه گذاری کمرنگ می شود.
تنها مجوزی که نیاز به نظارت دیگر سازمانها ندارد و در مجموعه میراث فرهنگی ارائه می شود مجوز بوم گردی است و تلاش ما بر توسعه و رونق اقامتگاه های بوم گردی متمرکز شده که طرحهای خوبی نیز در این زمینه اجرا شده است.
فارس: ظرفیت ها و فرصت های گردشگری داراب در کدام شکل توریسم (طبیعی، تاریخی و مذهبی) منحصر به فرد است که می تواند تضمین کننده ارتقا این صنعت باشد؟
مرادی: داراب در حیطه های مختلف جاذبه های ویژه ای دارد و بستگی دارد در کدام حیطه بیشتر کار شود. به عنوان مثال در زمینه دارابگرد که از افتخارات تاریخی شهرستان است برندسازی شکل گرفته اما به دلیل عظمت و پیشینه مجموعه، کارشناسان برای کاوش های باستانی مردد هستند و قدم اول را بر نمی دارند چرا که کاوش در دارابگرد، نیازمند طرح موضوع و پژوهش های خاصی است که با حضور کارشناسان متخصص در این منطقه میسر می شود.
قلعه بهمنی فورگ و قصر آیینه رستاق نیز از آثار منحصر به فرد و باشکوه شهرستان است و به گفته کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی، قصر آیینه بکرترین چهارطاقی ایران است و از بناهای شاخص شهرستان به شمار می رود.
پتانسیل های شهرستان داراب در حیطه گردشگری طبیعی و تاریخی بسیار زیاد است و ارتقا این صنعت، عزم جدی و جمعی را می طلبد. از آنجا که در سطح ملی شخصیتهای تاثیرگذار نداریم این موضوع باعث شده که بناهای تاریخی ما مغفول بماند و در حق داراب تبعیض و اجحاف به وجود بیاید.
تنظیم اساسنامه شهر و روستا از برنامه های توسعه محور گردشگری بوده که ماهیت آنها با سمن ها متفاوت است و روستاهایی که در حیطه گردشگری مطرح هستند، می توانند با محوریت دهیار روستا به فعالیت بپردازند. پیش از این کارتهایی از سوی اداره کل به این افراد ارائه می شد که باید این برنامه را دوباره احیا کنیم. همچنین تشکیل شورای گردشگری نیز از دیگر برنامه هایی است که به وسیله آن می توان قوی تر در عرصه گردشگری ظاهر شد.
مهرابی: به دلیل تنوع جاذبه ها، رونق گردشگری را نباید بر یک محور متمرکز کرد اما با تقسیم بندی و اولویت بندی می توان به همه جاذبه ها پرداخت. به این منظور می شود برای هر سال یک یا دو جاذبه تاریخی، طبیعی یا مذهبی را در نظر گرفت و متناسب با آن شعار ویژه ای را ارائه کرد که در میدان عمل نیز به این جاذبه ها رسیدگی ویژه شود.
گردشگری برای مردم و مسؤولان داراب اولویت نیست
فارس: در تبدیل منابع موجود در شهرستان به جاذبه گردشگری رویکرد توانمندی وجود نداشته برای تقویت این بخش چه راهکارهایی وجود دارد؟
مهرابی: تبدیل منابع موجود به جاذبه نیازمند زیرساخت است و تامین زیرساخت نیز باید با مشارکت سرمایه گذاران خصوصی در کنار مجموعه دولتی صورت گیرد با همین رویکرد احداث هتل، رستوران، اقامتگاه بوم گردی و … توسط بخش خصوصی همچنین عمران و راهسازی نیز توسط دولت به جذب گردشگر کمک می کند ضمن اینکه تامین روساخت نیز در قالب تبلیغات، معرفی و … جهت دهنده و پشتوانه ای برای منابع موجود است.
گردشگری باید برای مردم و مسؤولان اولویت باشد اما در داراب این گونه نیست. به عنوان مثال برای جشنواره گلاب لایزنگان، عالی ترین مقام جهاد کشاورزی جز مدعوین است اما مدیرکل میراث فرهنگی استان نیست. در چنین جشنواره هایی اولویت با کشاورزی است و گردشگری را در نظر نمی گیرند و این یک ضعف بزرگ است که باید جبران شود.
کشمیری: عموم منابع موجود در شهرستان، جاذبه هستند اما شکل و نحوه گردشگرپذیری در این جاذبه ها اهمیت دارد. در حال حاضر شهرهای استان فارس داراب را به عنوان شهر شاخص گردشگری پذیرفته اند جشنواره گلاب لایزنگان الگوی شهرهای دیگر شده است. بخشی از این الگوپذیری را مدیون فضای مجازی هستیم که می توان با راه اندازی پویش جذب گردشگر در شبکه های مجازی شهرمان را بیش از پیش به سایر هموطنان معرفی کنیم. در حال حاضر نسبت به آرمان خود تشکیل «استان دارابگرد» عقب هستیم اما در حال حرکتیم.
برای تحقق رونق گردشگری نیازمند الحاق داراب به محور ساسانی هستیم. سال گذشته داراب از محور ساسانی کنار گذاشته شد در حالی که ملحق شدن به این محور می توانست به آثار تاریخی داراب بودجه تزریق کند، به ورود گردشگران خارجی کمک کند و این شهر را در پکیچ های مطرح قرار دهد.
ثبت جهانی دارابگرد مطالبه جدی ما است
مرادی: برای پیوستن داراب به محور ساسانی پیگیری بسیاری صورت گرفت و دلائلی که برای قرار نگرفتن داراب در این محور ارائه شد بعد مسافت، نبود پژوهشگاه میراث فرهنگی و تحقیقات مدون و … در این زمینه بود که تعدادی از آنها را نپذیرفتیم. اما منابع و رفرنس علمی مورد نیاز پیرامون آثار ساسانی داراب به آن میزان که شایسته است وجود ندارد.
در حال حاضر ثبت جهانی دارابگرد مطالبه جدی ما است. البته آثار داراب قابلیت این را دارد که در یک پرونده مستقل قرار بگیرد و جدای از اینکه به پرونده محور ساسانی الحاق شود می توان آثار شاخص داراب نظیر مسجد سنگی، نقش شاپور و دارابگرد را در یک مجموعه جداگانه ثبت کرد که پیش زمینه آن تاسیس پژوهشگاه است.
فارس: برای شناسایی و ارتقا ظرفیت های گردشگری که مغفول مانده اند، چه باید کرد؟
صفری: گردشگر با هدف سفر می کند و ما باید ذائقه و هدف گردشگر را شناسایی کرده و ذائقه پروری کنیم. البته عده ای نیز فقط برای تفریح و تفرج سفر می کنند و رویکرد خاصی در گردشگری ندارند.
گردشگری خلاق، گردشگری رویداد، گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی و گردشگری طبیعی انواع گردشگرپذیر هستند و بستگی به محتوا و شیوه ارائه این محتوا دارد. نبود برنامه ریزی و اجرای مناسب طرح ها به جای جاذبه، دافعه ایجاد می کند.
کشمیری: داراب با بقاع موجود به ویژه آرامگاه دحیه انصاری که از صحابه پیامبر(ص) و نماینده امام حسن مجتبی(ع) در داراب است، می تواند به یکی از قطب های کشور در زمینه گردشگری مذهبی تبدیل شود اما در این حیطه کمکاری شده و به این ظرفیت بزرگ نادیده گرفته شده است.
کشتکار: یکی از دغدغه های موجود پررنگ شدن تنگه رغز است. شهرت این جاذبه برای راهنمایان گردشگری هم فرصت است و هم چالش چرا که تعداد زیادی از گردشگران به خاطر تنگه رغز به داراب سفر می کنند و لیدرهای دره نوردی با ما که راهنمای فرهنگی و تاریخی هستیم تعامل مناسبی جهت معرفی گردشگران حاضر در داراب ندارند این در حالی است که مسافران می توانند در کنار استفاده از آبشارهای رغز به بازدید بناهای تاریخی ارزنده شهرستان نیز بپردازند.
مرادی: تعدادی از راهنمایان تخصص و تجربه کافی ندارند این در حالی است که لیدرهای تنگه رغز باید تخصص و مهارت لازم را داشته باشند بنابراین شناسایی اقامتگاه ها، وضعیت فرهنگی گردشگران و راهنمایان، نیازمند نظارت و ابزار قانونی هستند که طی سال جاری دادستان به این موضوع ورود کرده تا امنیت بیش از پیش تامین شود.
فارس: با توجه به تنوع غذا، قومیت ها، لباسهای محلی و … در سطح شهرستان، برای بومی سازی ظرفیت های موجود و پرداختن به جوامع محلی چه برنامه هایی اجرا شده یا می توان در آینده برگزار کرد.
مرادی: برای برپایی جشنواره های محلی نظیر جشنواره عشایر نیاز به تامین اعتبار و همراهی بین سازمانی است که در برخی موارد عدم استقبال و همکاری، دلسردی ایجاد کرده است.
چنان چه برنامه های بومی به اهالی منطقه سپرده شود و اداره میراث فرهنگی بیشتر نقش نظارتی داشته باشد، بهتر است و بیشتر می توان به استمرار این برنامه ها امیدوار بود.
پیش از این جشنواره بازی های بومی و محلی در رستاق و جشنواره خرما در فورگ طی چند دوره برگزار شد که جشنواره رستاق با رعایت شاخص های بومی، جذابیت خاصی داشت.
فارس: چرا این جشنواره ها با وجود استقبال مردمی، استمرار نیافت؟
مرادی: اجرای آنان بر حسب شرایط موجود متوقف شد که از مهمترین آن نبود متولی برای تامین هزینه ها بود به همین جهت تاکید ما این است که این برنامه ها خودجوش و مردمی باشد.
صفری: پرسشی که پیرامون جوامع محلی و بومی سازی مطرح کردید، یک موضوع اساسی است. در این زمینه سه روند متفاوت تعریف می شود: کار برای مردم که در آن طرح و اجرا از سوی دولت شکل می گیرد و مردم دخالتی ندارند. سرفصل بعدی مشارکت دولت و مردم است که در آن طرح و نظارت توسط دولت انجام می شود و در روند اجرا مردم نیز مشارکت می کنند و نوع سوم مردم برای مردم است که پایدارترین شیوه کار است چرا که برای شرکت کنندگان نقش معینی تعریف شده و میزان سود نیز مشخص است.
مهرابی: مردم داراب در روند برنامه های بومی بیشتر متکی به مجموعه های دولتی هستند و از آنجا که ادارات در زمینه نیروی انسانی و تامین بودجه محدودیت دارند، نمی توان انتظار زیادی از آنها داشت بنابراین همایش ها و جشنواره های بومی باید با هم افزایی مردم و دولت با یکدیگر برگزار شود.
گردهمایی خاندان های دارابی که براساس مدارک و مستندات متقن تاریخی، می توانند اصالت دارابی را در سطح ملی مطرح کنند نیز در این زمینه ارزشمند است به عنوان مثال خاندان جابر ابن عبدالله انصاری از یاران پیامبر اکرم(ص)، این خاندان در روستای نوایگان داراب، نورآباد، شیراز، خرامه، اصفهان و قم ساکن هستند.
همایش خاندان انصاری، خاندان بهارلو، خاندان کشفی، ایلات خمسه و … تعداد زیادی از افراد را از نقاط مختلف کشور در داراب جمع می کند و برای تامین هزینه این گردهمایی ها نیز منتظر کمک دولت نیستند.
کشمیری: در زمینه معرفی علمای شاخص داراب کم کاری شده است. ملاصادق دارابی(معروف به حاج آخوند) که علامه دوره خود بود، سید جعفر دارابی، آیت الله یحیی انصاری و آیت الله فلسفی دارابی از علمای برجسته و صاحب گنجینه ای از تالیفات ارزشمند هستند که شایسته است مشخصات این علما و کتب آنها در مجموعه ای مدون معرفی شود.
به گزارش فارس، تشکیل شورای عالی گردشگری داراب در قالب سمن و اجرای طرح روستامحور(انتخاب راهنمایان گردشگری در روستاها) کلیدی ترین پیشنهادات مطرح شده در این هم اندیشی بود که پیوست اجرایی آن در آینده نزدیک تنظیم می شود.
تهیه و تنظیم: سمیه انصاری فرد
انتهای پیام/۷۶۰۲۰/ر
آنچه مسلم است رونق صنعت گردشگری منوط به شاخص هایی است که آن را پایدار می سازد و در نظر گرفتن شاخص های کارآمد و توسعه مدار بیش از هر چیز به گردشگری پایدار کمک می کند.
شهرستان داراب گونه های متعدد و متنوعی از ظرفیت ها و جاذبه های گردشگری را در خود جای داده که برخی از آنها منحصر به فرد و متفاوت است و در مواردی آن طور که شایسته پیشینه و قدمت آنها است دیده نشده است.
برخورداری از زیرساختهای لازم جهت توسعه گردشگری در این شهر کمترین حقی است که احقاق آن یاری و همدلی مردم، مسؤولان، فعالان گردشگری و سازمانهای مردم نهاد را می طلبد. جاذبه های گردشگری داراب زمانی جایگاه اصلی خود را می یابند که به عنوان دغدغه ای عمومی و با نگرشی فراسازمانی مورد توجه قرار گیرند.
خبرگزاری فارس به منظور بررسی وضعیت گردشگری شهرستان داراب، میزگردی با حضور داوود مرادی(رئیس اداره میراث فرهنگی داراب)، جمال صفری(رئیس سازمان بسیج مهندسین داراب، کارشناس ارشد گردشگری) غلامحسین مهرابی(مدرس تاریخ)، سعید کشمیری(فعال عرصه گردشگری) و نوشین کشتکار(راهنمای گردشگری) تشکیل داد و در این هم اندیشی پیرامون فرصت ها، ظرفیت های نهفته یا گویا و چالش های گردشگری در شهرستان داراب تبادل نظر شد.
فارس: با توجه به تنوع و تکثر گردشگری، درآمدزایی حاصل از این صنعت تابع چه شاخص هایی است؟
مرادی: در حیطه گردشگری طبیعی و تاریخی، سیستم جامعی برای اداره میراث فرهنگی تعریف نشده و ارتقاء زیرساختهای گردشگری رویکرد نهایی است اما درآمد حاصل از این اماکن و جاذبه ها به چرخه مجموعه اداری بازنمی گردد چراکه از سوی بخش فنی اداره کل جاذبه های گردشگری و تفرجگاه های طبیعی به شهرداری یا دهیاری که در مجاورت این اماکن وجود دارد، سپرده می شود تا تعهدات بعدی آن بر عهده اداره میراث فرهنگی نباشد.
طی یک سال اخیر زیرساختها و تجهیزات در آبشار فدامی، غار سهلک، تنگه رغز و چشمه گلابی ایجاد شده اما از آنجا که بدنه میراث فرهنگی در شهرستانها فاقد قوام و قدرت لازم است، درآمد خاصی از این اماکن به مجموعه برنمی گردد.
از دیگر ضعف های موجود نگرش عمومی نسبت به ظرفیتهای شهرستان است. داراب جاذبه های گردشگری و محصولات کشاورزی مرغوبی نظیر انجیر نوایگان و مروارید، دشت گل محمدی لایزنگان، انار، خرما، مرکبات و … دارد اما انجیر داراب برندسازی نشده و در نقاط دیگربه عنوان انجیراستهبان شناخته می شود یا گل محمدی و عرقیات لایزنگان به اندازه گل محمدی میمند شناخته شده نیست. در داراب به جای شناسایی پتانسیل ها و به فعل درآوردن آنها منتظر تلنگری از شهرهای دیگر هستیم.
طی سالهای اخیر فقط تنگه رغز شهرت کشوری یافته و مرکبات داراب نیز که از دیرباز شناخته شده بود و … بنابراین شناسایی ظرفیتها، اولویت بندی و برندسازی آنها در دسترسی به موفقیت تاثیر ویژه ای دارد.
فارس: نبود برندسازی برای جاذبه های گردشگری یا محصولات کشاورزی مرغوب و گاه منحصر به فرد در داراب ناشی از چیست؟ اینکه برخی از این محصولات حتی در سطح استان فارس نیز شناخته شده نیستند.
مرادی: برای برندسازی و معرفی باید یک نقطه آغاز در نظر گرفت و به افراد تاثیرگذار و پویا در این عرصه اعتماد کرد. دو روستای هدف گردشگری شهرستان را در نظر بگیرید، در نوایگان و لایزنگان افراد تاثیرگذاری جهت توسعه تجاری و گردشگری فعالیت دارند اما این افراد در روستای نوایگان بیشتر به جنبه تجاری اهمیت می دهند و برای برندسازی اقدام خاصی انجام نداده اند اما در لایزنگان انار اشکفتو برندسازی شده است. این انگیزه باید یا از سوی مردم آغاز شود یا فرماندار و بخشدار .
گردشگری تجربه محور، رویکردی نوین با بازخورد کارآمد
مهرابی: گردشگری در دوره کنونی تنوع متعددی یافته و شکل خاص آن از بین رفته است وقتی متنوع شده، برنامه ریزان این حوزه باید ابعاد مختلف گردشگری را در نظر گرفته و در عرصه اجرا به آن توجه داشته باشند. از آنجا که صنعت گردشگری با رویکرد درآمدزایی به پیش می رود با تنوع گردشگری، درآمدزایی حداکثری نیز حاصل می شود.
گردشگری اکوتوریسم، گردشگری غذا، هنری، علمی و در کنار آنان گردشگری تاریخی را نیز داشته باشیم و شهر داراب باید از هر لحاظ در این عرصه جلوه گر باشد.
در حال حاضر بیش از ۴۰ نوع گردشگری در دنیا شناخته شده که در شهرستان ما فقط دو نوع آن مورد توجه است که همان نیز به درستی اجرا نمی شود چرا که در تنگه رغز و دره آکواریم که بیشترین گردشگران را دارد در کنار گردشگری به حفاظت از محیط زیست توجه نمی شود این در حالی است که در صنعت گردشگری علاوه بر زمینه اقتصادی، بعد فرهنگی نیز اهمیت دارد.
یکی از راه های رونق گردشگری این است که افراد یا شرکت های گردشگری که درآمد مستقیمی از این راه دارند بخشی از درآمد خود را به برنامه های جاذب این عرصه اختصاص دهند.
از آنجا که گردشگری سودآوری چندانی برای اداره میراث فرهنگی ندارد باید مجموعه ادارات دیگر را پای کار بیاوریم چرا که درآمد وقتی حاصل می شود که همه مجموعه های اداری در این میدان با اداره میراث فرهنگی همراهی و تعامل داشته باشند به عنوان مثال برگزاری جشنواره ای هنری از سوی فرهنگ و ارشاد یا شهرداری، حضور هنرمندان را از شهرهای دیگر به داراب به دنبال دارد و به این وسیله می توان گردشگری هنری را پررونق نمود.
این افراد به واسطه حضور در جشنواره با غذاهای بومی و آثار تاریخی این شهرستان نیز آشنا می شوند همچنین برگزاری جشنواره رخدادهای شرق فارس با اولویت گردشگری یا همایش های علمی از دیگر برنامه هایی است که رونق بخش گردشگری تلفیقی است.
امروزه گردشگری تجربه محور شده و گردشگرانی هستند که برای کشاورزی به منطقه ای سفر می کنند و برای داراب که ۹۷ درصد پنبه استان فارس را تولید می کند و تنوع محصولات کشاورزی دیگر نیز در این شهر زیاد است، این نوع گردشگری فرصت مناسبی است که به دلیل نبود تعامل بین سازمانی، از آن بهره مناسبی حاصل نشده است.
در کنار مجموعه های اداری، سازمانهای مردم نهاد، رسانه ها و راهنمایان گردشگری می توانند با تشکیل کمیته گردشگری به رونق این صنعت کمک کنند.
فارس: خروج گردشگری از فرم تک بعدی و پرداختن به گردشگری تلفیقی، نیازمند شناسایی و توانمندسازی زیرشاخه های متعدد است، برای شناسایی و رشد این زیرشاخه ها چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
مهرابی: برای این امر باید برنامه ریزی جامعی وجود داشته باشد و با الگوبرداری از کشوری نظیر فرانسه که مهد گردشگری جهان است، می توان به جذب گردشگران از شهرها و استانهای همسایه پرداخت. قراردادهای خواهرخواندگی با شهرها یا کشورهای دیگر نیز می تواند کارآمد باشد و شهرهای دیگر کشور تجربه های مفیدی در این زمینه کسب کرده اند.
باید داراب را به عنوان قطب گردشگری منطقه تعریف کنیم آن هم نه با تئوری و شعار «استان دارابگرد» بلکه در عمل این موضوع را به اثبات برسانیم.
محتواسازی جاذبه های گردشگری به قوام این صنعت کمک می کند
صفری: در هر مقوله ای با چهار شاخص آموزش، نیروی انسانی، تجهیزات و معلومات مواجه هستیم که در سطح بین المللی به عنوان مولفه های قدرت مطرح هستند. ما باید این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که در حیطه گردشگری در کدام مولفه قوی و در کدام یک ضعیف هستیم.
در زمینه نیروی انسانی، داراب تحت الشعاع شرایط سیاسی و جناحی موجود است و عدم پیشرفت در حیطه گردشگری ناشی از نگرش جناحی است که به همه ابعاد تسری یافته است.
آنچه بدیهی است با تغییر دولت ها، سیاستهای جدیدی در مقوله های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … شکل می گیرد و بهترین راهکار برای اینکه گردشگری و میراث فرهنگی شهرستان کمتر دستخوش این تغییرات شود، تشکیل سمن در حوزه گردشگری است. تشکیل سمن ها با حمایت اداره میراث فرهنگی و شناسایی ظرفیتها، موفقیت را تضمین می کند.
در عرصه تولید و توزیع با زنجیره تامین مواجه هستیم و از این رویکرد می توان در گردشگری نیز استفاده کرد. در داراب علاوه بر بناهای تاریخی، بقاع متبرک و جاذبه های طبیعی؛ تنوع قومیت ها، تنوع اقلیم، همچنین آداب و سنن نیز می تواند به عنوان منابع درآمدزا در گردشگری مطرح شود.
چنان چه برای ظرفیتهای و جاذبه های گردشگری شهرستان محتواسازی شکل بگیرد می توان به رونق این صنعت امیدوار بود. همان گونه که در سیستم آموزشی برای القا مفاهیم کتب درسی به تصویر و نمایش اتکا می شود در عرصه گردشگری نیز می توان از مشابه سازی بهره برد به عنوان مثال در دارابگرد راه اندازی کارگاه ضرب سکه های دوران باستان برای گردشگرانی که به دارابگرد سفر کرده اند، عینیت بخشیدن به اجزا و عناصر تاریخی موجود در این بنای عظیم است که در ذهن گردشگران بیشتر ماندگار می شود.
داراب در عرصه گردشگری بی رقیب و پرفرصت است
کشمیری: گردشگری در داراب مانند سفره خان است و بسیار متنوع به همین جهت به هر کدام از انواع گردشگری یا جاذبه های موجود در شهرستان نصفه و نیمه پرداخته شده است.
به عنوان مثال در گلپایگان کمبود جاذبه های گردشگری را با موزه سنگ نگاره جبران کردند و از این راه درآمدزایی می کنند با وجود اینکه سنگ نگاره مقوله ای تخصصی است و بیشتر کارشناسان و متخصصان از چنین موزه هایی استقبال می کنند.
اما در داراب پتانسیل های گردشگری به قدری متنوع و متعدد است که در برندسازی و اولویت بندی روند کارآمدی شکل نگرفته این در حالی است که برخی از جاذبه های داراب با اندک هزینه ای می تواند طیف زیادی از گردشگران را جذب کند در اصل جاذبه های داراب نظیر ارتفاعی است که برای آنها پلکانی نصب نشده است.
داراب در حیطه گردشگری بی رقیب و پرفرصت است. در حال حاضر عموم مردم به دنبال گردشگری طبیعی، آبشار، چشمه و … هستند و برای بازدید از بناهای تاریخی بیشتر افراد متخصص و دانشگاهی حضور می یابند. جهت جذب بیشتر گردشگران بهتر است با همکاری اداره میراث فرهنگی و فرمانداری پکیجی با عنوان فرصت های سرمایه گذاری گردشگری تنظیم شود و در ادامه کار با حضور سرمایه گذاران و تشکیل کمیته سرمایه گذاری، بتوان داراب را در ابعاد بین المللی معرفی کرد.
جهت درآمدزایی از آثار تاریخی شاخص بهتر است هر منطقه ای خودمعرف باشد و در روستاهایی که آثار تاریخی یا طبیعی شاخصی دارند، یک نفر به عنوان نماینده گردشگری روستا و راهنمای گردشگری حضور داشته باشد. کشف چنین افرادی با راه اندازی انجمن خیریه گردشگری میسر است و می تواند جوابگوی کمبود نیرو در مجموعه اداری میراث فرهنگی باشد.
کشتکار: در زمینه معرفی ظرفیتها و جاذبه های گردشگری شهرستان داراب ضعیف کار کردیم و به تنهایی نیز نمی توان عملکرد موثری ارائه داد بنابراین حضور باانگیزه ارگانهای دیگر می تواند رشد و پیشرفت گردشگری را به دنبال داشته باشد.
داراب به وسیله گردشگری ترکیبی می تواند به شاخص های استاندارد این صنعت نزدیک شود و انواع گردشگری نظیر گردشگری مذهبی، هنری، طبیعی، تاریخی، غذا و … می توانند گردشگران را در این شهر جذب کنند.
چند ماه دیگر جشنواره بین المللی گردشگری در تهران برگزار می شود و می توانیم در این نمایشگاه حضور یابیم و به معرفی ظرفیتهای متعدد گردشگری داراب بپردازیم اما سرمایه گذار نداریم و بدون حضور سرمایه گذار نمی توان هزینه را تامین کرد این در حالی است که معرفی داراب در این جشنواره می تواند رونق بخش گردشگری مذهبی، تاریخی، طبیعی و غذاهای بومی این شهرستان باشد.
فارس: در داراب حضور سرمایه گذاران با موانعی همراه است و بروکراسی اداری که البته در نقاط دیگر نیز وجود دارد، سرمایه گذاران را چندان که شایسته ظرفیتهای داراب است، جذب نمی کند.
مرادی: هم اکنون ۱۰ مجوز سرمایه گذاری میلیاردی به همراه افراد باانگیزه آماده اجرا است اما بروکراسی اداری به قدری آزاردهنده هست که گاه خود ما خسته می شویم چه برسد به سرمایه گذاران.
از آنجا که در سطح شهرستان اختیارات کامل وجود ندارد و اقدامات نهایی باید در سطح استان پیگیری شود روند اجرای طرحها با مشکلات مضاعفی همراه شده که متاسفانه در این موانع، برخی از ظرفیتهای سرمایه گذاری کمرنگ می شود.
تنها مجوزی که نیاز به نظارت دیگر سازمانها ندارد و در مجموعه میراث فرهنگی ارائه می شود مجوز بوم گردی است و تلاش ما بر توسعه و رونق اقامتگاه های بوم گردی متمرکز شده که طرحهای خوبی نیز در این زمینه اجرا شده است.
فارس: ظرفیت ها و فرصت های گردشگری داراب در کدام شکل توریسم (طبیعی، تاریخی و مذهبی) منحصر به فرد است که می تواند تضمین کننده ارتقا این صنعت باشد؟
مرادی: داراب در حیطه های مختلف جاذبه های ویژه ای دارد و بستگی دارد در کدام حیطه بیشتر کار شود. به عنوان مثال در زمینه دارابگرد که از افتخارات تاریخی شهرستان است برندسازی شکل گرفته اما به دلیل عظمت و پیشینه مجموعه، کارشناسان برای کاوش های باستانی مردد هستند و قدم اول را بر نمی دارند چرا که کاوش در دارابگرد، نیازمند طرح موضوع و پژوهش های خاصی است که با حضور کارشناسان متخصص در این منطقه میسر می شود.
قلعه بهمنی فورگ و قصر آیینه رستاق نیز از آثار منحصر به فرد و باشکوه شهرستان است و به گفته کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی، قصر آیینه بکرترین چهارطاقی ایران است و از بناهای شاخص شهرستان به شمار می رود.
پتانسیل های شهرستان داراب در حیطه گردشگری طبیعی و تاریخی بسیار زیاد است و ارتقا این صنعت، عزم جدی و جمعی را می طلبد. از آنجا که در سطح ملی شخصیتهای تاثیرگذار نداریم این موضوع باعث شده که بناهای تاریخی ما مغفول بماند و در حق داراب تبعیض و اجحاف به وجود بیاید.
تنظیم اساسنامه شهر و روستا از برنامه های توسعه محور گردشگری بوده که ماهیت آنها با سمن ها متفاوت است و روستاهایی که در حیطه گردشگری مطرح هستند، می توانند با محوریت دهیار روستا به فعالیت بپردازند. پیش از این کارتهایی از سوی اداره کل به این افراد ارائه می شد که باید این برنامه را دوباره احیا کنیم. همچنین تشکیل شورای گردشگری نیز از دیگر برنامه هایی است که به وسیله آن می توان قوی تر در عرصه گردشگری ظاهر شد.
مهرابی: به دلیل تنوع جاذبه ها، رونق گردشگری را نباید بر یک محور متمرکز کرد اما با تقسیم بندی و اولویت بندی می توان به همه جاذبه ها پرداخت. به این منظور می شود برای هر سال یک یا دو جاذبه تاریخی، طبیعی یا مذهبی را در نظر گرفت و متناسب با آن شعار ویژه ای را ارائه کرد که در میدان عمل نیز به این جاذبه ها رسیدگی ویژه شود.
گردشگری برای مردم و مسؤولان داراب اولویت نیست
فارس: در تبدیل منابع موجود در شهرستان به جاذبه گردشگری رویکرد توانمندی وجود نداشته برای تقویت این بخش چه راهکارهایی وجود دارد؟
مهرابی: تبدیل منابع موجود به جاذبه نیازمند زیرساخت است و تامین زیرساخت نیز باید با مشارکت سرمایه گذاران خصوصی در کنار مجموعه دولتی صورت گیرد با همین رویکرد احداث هتل، رستوران، اقامتگاه بوم گردی و … توسط بخش خصوصی همچنین عمران و راهسازی نیز توسط دولت به جذب گردشگر کمک می کند ضمن اینکه تامین روساخت نیز در قالب تبلیغات، معرفی و … جهت دهنده و پشتوانه ای برای منابع موجود است.
گردشگری باید برای مردم و مسؤولان اولویت باشد اما در داراب این گونه نیست. به عنوان مثال برای جشنواره گلاب لایزنگان، عالی ترین مقام جهاد کشاورزی جز مدعوین است اما مدیرکل میراث فرهنگی استان نیست. در چنین جشنواره هایی اولویت با کشاورزی است و گردشگری را در نظر نمی گیرند و این یک ضعف بزرگ است که باید جبران شود.
کشمیری: عموم منابع موجود در شهرستان، جاذبه هستند اما شکل و نحوه گردشگرپذیری در این جاذبه ها اهمیت دارد. در حال حاضر شهرهای استان فارس داراب را به عنوان شهر شاخص گردشگری پذیرفته اند جشنواره گلاب لایزنگان الگوی شهرهای دیگر شده است. بخشی از این الگوپذیری را مدیون فضای مجازی هستیم که می توان با راه اندازی پویش جذب گردشگر در شبکه های مجازی شهرمان را بیش از پیش به سایر هموطنان معرفی کنیم. در حال حاضر نسبت به آرمان خود تشکیل «استان دارابگرد» عقب هستیم اما در حال حرکتیم.
برای تحقق رونق گردشگری نیازمند الحاق داراب به محور ساسانی هستیم. سال گذشته داراب از محور ساسانی کنار گذاشته شد در حالی که ملحق شدن به این محور می توانست به آثار تاریخی داراب بودجه تزریق کند، به ورود گردشگران خارجی کمک کند و این شهر را در پکیچ های مطرح قرار دهد.
ثبت جهانی دارابگرد مطالبه جدی ما است
مرادی: برای پیوستن داراب به محور ساسانی پیگیری بسیاری صورت گرفت و دلائلی که برای قرار نگرفتن داراب در این محور ارائه شد بعد مسافت، نبود پژوهشگاه میراث فرهنگی و تحقیقات مدون و … در این زمینه بود که تعدادی از آنها را نپذیرفتیم. اما منابع و رفرنس علمی مورد نیاز پیرامون آثار ساسانی داراب به آن میزان که شایسته است وجود ندارد.
در حال حاضر ثبت جهانی دارابگرد مطالبه جدی ما است. البته آثار داراب قابلیت این را دارد که در یک پرونده مستقل قرار بگیرد و جدای از اینکه به پرونده محور ساسانی الحاق شود می توان آثار شاخص داراب نظیر مسجد سنگی، نقش شاپور و دارابگرد را در یک مجموعه جداگانه ثبت کرد که پیش زمینه آن تاسیس پژوهشگاه است.
فارس: برای شناسایی و ارتقا ظرفیت های گردشگری که مغفول مانده اند، چه باید کرد؟
صفری: گردشگر با هدف سفر می کند و ما باید ذائقه و هدف گردشگر را شناسایی کرده و ذائقه پروری کنیم. البته عده ای نیز فقط برای تفریح و تفرج سفر می کنند و رویکرد خاصی در گردشگری ندارند.
گردشگری خلاق، گردشگری رویداد، گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی و گردشگری طبیعی انواع گردشگرپذیر هستند و بستگی به محتوا و شیوه ارائه این محتوا دارد. نبود برنامه ریزی و اجرای مناسب طرح ها به جای جاذبه، دافعه ایجاد می کند.
کشمیری: داراب با بقاع موجود به ویژه آرامگاه دحیه انصاری که از صحابه پیامبر(ص) و نماینده امام حسن مجتبی(ع) در داراب است، می تواند به یکی از قطب های کشور در زمینه گردشگری مذهبی تبدیل شود اما در این حیطه کمکاری شده و به این ظرفیت بزرگ نادیده گرفته شده است.
کشتکار: یکی از دغدغه های موجود پررنگ شدن تنگه رغز است. شهرت این جاذبه برای راهنمایان گردشگری هم فرصت است و هم چالش چرا که تعداد زیادی از گردشگران به خاطر تنگه رغز به داراب سفر می کنند و لیدرهای دره نوردی با ما که راهنمای فرهنگی و تاریخی هستیم تعامل مناسبی جهت معرفی گردشگران حاضر در داراب ندارند این در حالی است که مسافران می توانند در کنار استفاده از آبشارهای رغز به بازدید بناهای تاریخی ارزنده شهرستان نیز بپردازند.
مرادی: تعدادی از راهنمایان تخصص و تجربه کافی ندارند این در حالی است که لیدرهای تنگه رغز باید تخصص و مهارت لازم را داشته باشند بنابراین شناسایی اقامتگاه ها، وضعیت فرهنگی گردشگران و راهنمایان، نیازمند نظارت و ابزار قانونی هستند که طی سال جاری دادستان به این موضوع ورود کرده تا امنیت بیش از پیش تامین شود.
فارس: با توجه به تنوع غذا، قومیت ها، لباسهای محلی و … در سطح شهرستان، برای بومی سازی ظرفیت های موجود و پرداختن به جوامع محلی چه برنامه هایی اجرا شده یا می توان در آینده برگزار کرد.
مرادی: برای برپایی جشنواره های محلی نظیر جشنواره عشایر نیاز به تامین اعتبار و همراهی بین سازمانی است که در برخی موارد عدم استقبال و همکاری، دلسردی ایجاد کرده است.
چنان چه برنامه های بومی به اهالی منطقه سپرده شود و اداره میراث فرهنگی بیشتر نقش نظارتی داشته باشد، بهتر است و بیشتر می توان به استمرار این برنامه ها امیدوار بود.
پیش از این جشنواره بازی های بومی و محلی در رستاق و جشنواره خرما در فورگ طی چند دوره برگزار شد که جشنواره رستاق با رعایت شاخص های بومی، جذابیت خاصی داشت.
فارس: چرا این جشنواره ها با وجود استقبال مردمی، استمرار نیافت؟
مرادی: اجرای آنان بر حسب شرایط موجود متوقف شد که از مهمترین آن نبود متولی برای تامین هزینه ها بود به همین جهت تاکید ما این است که این برنامه ها خودجوش و مردمی باشد.
صفری: پرسشی که پیرامون جوامع محلی و بومی سازی مطرح کردید، یک موضوع اساسی است. در این زمینه سه روند متفاوت تعریف می شود: کار برای مردم که در آن طرح و اجرا از سوی دولت شکل می گیرد و مردم دخالتی ندارند. سرفصل بعدی مشارکت دولت و مردم است که در آن طرح و نظارت توسط دولت انجام می شود و در روند اجرا مردم نیز مشارکت می کنند و نوع سوم مردم برای مردم است که پایدارترین شیوه کار است چرا که برای شرکت کنندگان نقش معینی تعریف شده و میزان سود نیز مشخص است.
مهرابی: مردم داراب در روند برنامه های بومی بیشتر متکی به مجموعه های دولتی هستند و از آنجا که ادارات در زمینه نیروی انسانی و تامین بودجه محدودیت دارند، نمی توان انتظار زیادی از آنها داشت بنابراین همایش ها و جشنواره های بومی باید با هم افزایی مردم و دولت با یکدیگر برگزار شود.
گردهمایی خاندان های دارابی که براساس مدارک و مستندات متقن تاریخی، می توانند اصالت دارابی را در سطح ملی مطرح کنند نیز در این زمینه ارزشمند است به عنوان مثال خاندان جابر ابن عبدالله انصاری از یاران پیامبر اکرم(ص)، این خاندان در روستای نوایگان داراب، نورآباد، شیراز، خرامه، اصفهان و قم ساکن هستند.
همایش خاندان انصاری، خاندان بهارلو، خاندان کشفی، ایلات خمسه و … تعداد زیادی از افراد را از نقاط مختلف کشور در داراب جمع می کند و برای تامین هزینه این گردهمایی ها نیز منتظر کمک دولت نیستند.
کشمیری: در زمینه معرفی علمای شاخص داراب کم کاری شده است. ملاصادق دارابی(معروف به حاج آخوند) که علامه دوره خود بود، سید جعفر دارابی، آیت الله یحیی انصاری و آیت الله فلسفی دارابی از علمای برجسته و صاحب گنجینه ای از تالیفات ارزشمند هستند که شایسته است مشخصات این علما و کتب آنها در مجموعه ای مدون معرفی شود.
به گزارش فارس، تشکیل شورای عالی گردشگری داراب در قالب سمن و اجرای طرح روستامحور(انتخاب راهنمایان گردشگری در روستاها) کلیدی ترین پیشنهادات مطرح شده در این هم اندیشی بود که پیوست اجرایی آن در آینده نزدیک تنظیم می شود.
تهیه و تنظیم: سمیه انصاری فرد
انتهای پیام/۷۶۰۲۰/ر
پرسش و پاسخ در
نقش محتواسازی در قوام گردشگری داراب / رویکرد نوین با گردشگری تجربه محور
گفتگو با هوش مصنوعی