به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، کنگره بین المللی مشاهیر کرد در روزهای ۱۱ و ۱۲ تیرماه امسال در دانشگاه کردستان برگزار و از آن به عنوان رویداد کلان فرهنگی یاد شد و طبق برنامه ریزی های صورت گرفته در قالب این کنگره از ۳۰ نفر افراد نامی کرد و کردشناسان در سطح بین المللی تجلیل به عمل آید، کنگره ای که حواشی زیادی را به دنبال داشت که به بخشی از آن خواهیم پرداخت.

کنگره ای که با ۶۵ روز تأخیر برگزار شد

۲۷ اسفند سال ۹۷ بود که استاندار کردستان خبر از برگزاری کنگره مشاهیر کرد در تاریخ ۶ اردیبهشت ماه امسال داد و این مصوبه استاندار نیز به سان غالب درخواست هایی که از سوی وی از دیگر مسئولان می شد، پشت گوش انداخته می شود، اقدامی که تأکید مرادنیا را در مورد برگزاری کنگره بر اساس زمان بندی تعیین شده مورد غفلت واقع ساخته و کنگره با تأخیری ۶۵ روزه در ۱۱ تیرماه برگزار شد. البته نباید از خاطر دور داشت که حجم وسیعی از اقدامات مرتبط با کنگره هم چون آماده سازی سالن مولوی دانشگاه کردستان، ساخت سردیس مشاهیر نامی و هماهنگی با مهمانان و مدعوین در هفته های پایانی مانده به کنگره اجرایی می شود.

هزینه برگزاری کنگره مشاهیر کرد کماکان اعلام نمی شود

به گفته استاندار کردستان، «با توجه به شرایط اقتصادی نامناسب کشور و دولت، هزینه برگزاری کنگره از طریق بخش خصوصی تأمین شده و این هزینه کرد به دور از اهداف سیاسی و انتخاباتی است، اما میزان و رقم هزینه کردها نامشخص است» پاسخ استاندار به اندازه ای شهبه برانگیز است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت، اینکه باور استاندار بر این حرف قائم باشد که میزان هزینه کردها برای کنگره ای با این اسم و رسم مشخص نیست.

یقینا کنگره باید بر اساس پرپوزال و برنامه ریزی های دقیقی که پیش از این نیز استاندار بر آن تأکید کرده بود، اجرایی می شد و با این گفته چندان عقلانی به نظر نمی آید که اطلاعی از هزینه کردهای آن وجود نداشته باشد. در حالی که شخص نخست استان از میزان هزینه های این کنگره اظهار بی اطلاعی می کند، آنچه دهان به دهان نقل محافل شده خبر از هزینه های میلیاردی برای کنگره داشته و چون منبع قابل استنادی برای اثبات این موضوع وجود ندارد، خبرگزاری تسنیم نیز اعلام هزینه های واقعی را هم چون مطالبه ای عمومی برعهده استاندار باقی می گذارد.

البته امید آن می رود که استاندار در ذکر این منابع گوشه چشمی هم به گفته نماینده مردم سنندج، دیواندره و کامیاران در مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه مراتب تشکر و قدردانی خود را از استاندار کردستان، وزارت ارشاد، سازمان برنامه و بودجه و هم چنین میراث فرهنگی به دلیل برگزاری کنگره مشاهیر ارائه داده بودند داشته باشند و پاسخگوی این پرسش باشند که اگر در این کنگره کمک های مالی دولت لحاظ نشده دلیل قدردانی از سازمان برنامه و بودجه استانداردی از سوی نماینده مردم چیست؟

آغاز با صله های شاهانه مدیرکل ارشاد کردستان

براساس شنیده ها پیش از آغاز کنگره، جلساتی با برخی از افراد به نام پیشکسوتان عرصه رسانه ای استان برگزار می شود تا در مورد نحوه پوشش خبری این کنگره هم اندیشی و تصمیماتی اتخاذ شود. کمیته ای ویژه تشکیل شده و با حضور کارکنان حوزه روابط عمومی و اطلاع رسانی اداره کل ارشاد و نمایندگانی از جانب رسانه های استان، نظرات به شور گذاشته می شود. ابتدای امر تصمیم بر انتخاب چند عکاس و خبرنگار به عنوان همکاران دبیرخانه ای جشنواره با درنظر گرفتن پیشینه فعالیت و توانایی افراد اتخاذ می شود که این پیشنهاد به دلایلی مسکوت می ماند و این اقدام منجر به اعتراض و کناره گیری برخی از نمایندگان اصحاب رسانه از کمیته می شود.

در نهایت اینکه تصمیم بر آن می شود که سه خبرگزاری «ایسنا»، «ایرنا» و «فارس» رسالت پوشش صفر تا صد مراسم را داشته و در قالب قراردادی نیز هزینه هایی این تلاش آنان جبران شود و مابقی رسانه ها نیز در صورت پوشش حداکثری رسانه ای در پایان کنگره تجلیل شوند.

در حالی که از سوی ماجد رموزی مسئول اطلاع رسانی کنگره بین المللی مشاهیر کرد اعلام می شود که «۱۲۰ خبرنگار و عکاس رسانه های داخلی و خارجی برای پوشش خبری مراسم افتتاحیه و اختتامیه نخستین کنگره بین المللی مشاهیر کرد در سنندج حضور دارند» گستره بخش بین المللی تنها به دو کشور عراق و جمهوری آذربایجان محدود می شود.

با این حال در ساعات ابتدایی کنگره با وجود اینکه امکانات خاصی برای خبرنگاران و اصحاب رسانه تعبیه نشده، پوشش رسانه ای به خوبی پیش رفته و تمامی موارد مرتبط با کنگره به زیبایی در رسانه ها انعکاس می یابد؛ جالب اینجاست که در روز اختتامیه ورق برمی گردد و آئین اختتامیه به عرصه بی احترامی به خبرنگاران و عکاسان خبری که برای پوشش کنگره حضور یافته بودند بدل می شود و در ادامه تعدادی از عکاسان خبری در اعتراض اینکه به محل برگزاری مراسم راه داده نشدند، عطایش را به لقایش بخشیده و مراسم را ترک کردند، بی مهری به خبرنگاران در مراسم اختتامیه ادامه داشت و در نیمه شب خبرنگاران حاضر در محل کنگره پس از پایان مراسم تنها گذاشته شدند.

امور شهر سنندج در ایام کنگره به دست تقدیر سپرده شد

پیش از کنگره سطح شهر پر از پوستر و بنرهای کنگره مشاهیر کرد می شود، تیزر برنامه نیز در تمام شبکه های مجازی و برخی از رسانه ها منتشر شده و موج خبری از برگزاری کنگره بین المللی مشاهیر کرد در شهر جریان می یابد، آنچه که بر روی این پوسترها نوشته شده است، خوانده می شود «برگزاری کنگره بین المللی مشاهیر کرد در کردستان» و آنچه که از آن برداشت می شود پیامی است که اعلام می دارد «شهر فرهنگی سنندج، پایتخت محرومیت ایران زمین، میزبان کنگره بزرگ مشاهیر کرد شده است».

و سکانس آخر این نمایش مسئولان در عکس های منتشر شده آنان در آئین افتتاحیه کنگره قابل مشاهده است، تصاویری که نشان از حضور پررنگ مدیران در صفوف اول کنگره داشته و جالب تر اینکه مشخص نیست در این گردهمایی جمعی، امور استان و شهر سنندج در این فاصله زمانی به دست کی سپرده شده است.

لازم به تذکر است که در این تلنگر، صحبت بر سر این نیست که مسئولان نسبت به چنین واقعه بزرگی بی تفاوت باشند اما سؤال این است که حضور تمامی این افراد در کنار استقبال شخصی استاندار از استاد آواز و خالی گذاشتن عرصه خدمت آن هم در برهه ای که استان کردستان گرانترین استان کشور و در عین حال جزو استان های توسعه نیافته است، معقول و قابل پذیرش است یا خیر؟ آیا امکان این وجود نداشت که دولتمردان به جای دست و پا شکستن برای نشستن در صندلی های نخست این همایش جایی را برای حضور مردم و جوانان فراهم می ساختند تا هدف غایی کنگره که همان معرفی گنجینه های معنوی به نسل جوان و مردم است محقق می شد و خود پی وظایف محوله را می گرفتند.

استقبال تبلیغاتی از مظهر خالقی همراه

نقطه اوج جشنواره اما اعلام خبر حضور مظهر خالقی (خواننده با سابقه کرد) در کنگره مشاهیر کرد بود. هنرمندی که عصر روز دوشنبه دهم تیرماه از مرز باشماق مریوان وارد ایران شد و مورد استقبال شخص استاندار کردستان قرار گرفت، استقبالی که اگر عنوان کنگره را از آن فاکتور بگیریم؛ برای هر بیننده ای این تصور را ایجاد می کند که این کنگره به احتمال قوی پاسداشتی خواهد بود از مظهر خالقی؛ چرا که در طول دو روز برگزاری کنگره چنین استقبال گرمی از هیچ کدام از میهمانان دیگر نشده و شاید بتوان «خالقی» را تنها مظهر تأمل برانگیز کنگره دانست.

جالب است بدانید که «هه وال ابوبکر» استاندار سلیمانیه نیز در این سفر به همراه مظهر خالقی وارد کردستان شد، اما وی چون چندان اسم و رسمی برای برآشفتن احساسات مردمی نداشتند، ترجیح بر آن شد که در حاشیه بمانند تا روز کنگره که بخواهند سخنرانی کنند معرفی شود غیر از این دو چهره نامدار و چند شخص دیگر که از اقلیم عراق و سایر استان های کشور به عنوان مدعوین مراسم مورد استقبال قرار گرفتند، نشانی از مشاهیر بین المللی و یا میهمانانی که عنوان بین المللی بودن جشنواره را برای اثبات این ادعای اداره کل ارشاد مبنی بر اینکه «شماری از هنرمندان و استادان شاخص کرد در حوزه های مختلف که در نقاط مختلف دنیا سکونت دارند و در زمینه فعالیتشان درخشیده اند، به این کنگره دعوت شدند تا علاوه بر اینکه بیشتر به مردم شناسانده شوند از آنان هم تجلیل به عمل آید» دیده نمی شود.

غیرضروری ترین برنامه جنبی کنگره بین المللی مشاهیر کرد، افتتاح باغ موزه مشاهیر کرد و نصب سردیس مشاهیر در پارک جنگی آبیدر در زمینی به مساحت ۳ هزار متر مربع بود. مراسمی که در آن از سردیس هایی که مشابه آن در خانه مردم شناسی کردستان (خانه کرد) موجود است، پرده برداری شد. اقدامی که نشان از نداشتن ایده جدید در شهری که مهد فرهنگ و هنر است و یا شاید هم حکومت سلیقه آقایان مسئول بر نحوه زیباسازی شهر است.

نمی شد هزینه ساخت و پرداخت این باغ موزه و سنگ فرش و پارک فضای سبزش را صرف چاله چوله های شهر و رسیدگی به وضعیت تأسف بار برخی از کوچه ها و معابری که امان مردم را در این گرانی ها بریده است بکنید و آن تندیس های نازنین را در همان موزه مردم شناسی که جانمایی درستی شده است، بگذارید تا هم از گزند خرابی در امان بمانند و هم از تیر رس آفتاب سوزان و برف و باران.

البته ناگفته نماند جناب شهردار سنندج در این کنگره سنگ تمام گذاشته و خود به شخصه به همراه معاونین و البته تیم عکاسان، هنرمند مظهر خالقی را همراهی کرده و از بالای آبیدر جزء به جزء تغییرات محسوس و نامحسوس شهر را برای ایشان شرح داده غافل از اینکه در آن سوی کوه آتش وسیعی به جان آبیدر افتاده و بی رحمانه رو به سمت حسن آباد گذاشته، اتفاق ناخوشایندی که بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود.

صدور دستور جدید جهت تکمیل تالار مرکزی سنندج پس از ۱۶ سال

در روزهای برگزاری کنگره وزیر ارشاد در بازدید از تالار مرکزی سنندج دستور داد که این تالار هر چه سریع تر تکمیل شود. باید دید تالاری که پس از گذشت ۱۶ سال تنها ۴۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته در شرایط کنونی و محدودیت منابع اعتباری و گستره وسیع پروژه های عمرانی استان، چند سال دیگر طول خواهد کشید تا ۵۳ درصد باقی مانده آن نیز تکمیل و تحویل داده شود، البته اگر تا آن زمان شانس بیاوریم و ۴۷ درصد ساخته شده به فرسودگی مبتلا نشود.

هنرمند نامی که گفتند کنسرتش رایگان است، بلیتش سر از بازار سیاه درآورد

از جمله برنامه های جنبی کنگره مشاهیر کرد برگزاری کنسرت های موسیقی هنرمندان «بیژن کامکار»، «عادل نادری»، «شهرام ناظری» و «سعدون کاکی» بود. هر چند در ابتدای برنامه های اعلام شده قرار بر برگزاری کنسرت در سالن ورزشی آزادی شهر سنندج بود اما بنا بر دلایلی که معلوم نیست محل کنسرت در تصمیمی خلق الساعه به عمارت خسروآباد این شهر تغییر کرد. کنسرت ها با استقبال پرشور مردمی روبه روه شد و در این بین عده ای از نبودن نظارت های درست و عدم آگاهی مردم سوءاستفاده کرده و بلیت هایی که به صورت رایگان به دست مردم می رسید را در بازار سیاه نرم افزارهایی همچون «دیوار» به فروش گذاشتند.

اقدام دیگر متولیان برگزاری برنامه های جنبی کنگره که در سایه بی توجهی و سهل انگاری نسبت به چیدمان درست برنامه رخ داد، کنسل کردن شب شعر و موسیقی بود که این برنامه هم با پیامی به تاریخ پیوست، پیامی که در آن اعلام شد: فرهیختگان و مردم شریف استان کردستان احتراما ضمن قدردانی از مشارکت و همکاری شما در استقبال از برنامه های جنبی کنگره مشاهیر کرد به اطلاع می رساند با توجه به عزیمت مشاهیر، مهمانان ویژه و تعدادی از مهمانان و شاعران، خصوصا شاعران اقلیم کردستان عراق، شب شعر و موسیقی پنجشنبه شب ۱۳ تیر ۹۸ عمارت خسروآباد سنندج در این تاریخ برگزار نمی شود.

پنل های علمی که صرفا مختص مدعوین بود

یکی دیگر از بخش های کنگره مشاهیر کرد که نقدهایی بر آن وارد است اجرای بخش علمی کنگره بود که به برگزاری سه پنل تخصصی «زبان و ادبیات کردی»، «هنر و موسیقی» و «دین و فرهنگ» اختصاص یافته بود.

پنل حوزه زبان و ادبیات کردی با مدیریت یکه تاز دانشگاه کردستان «بختیار سجادی» برگزار شد، فردی که به گفته دانشجویان این حوزه همواره پای ثابت بسیاری از مراسمات مرتبط با ادبیات کردی است و چندان تفاوتی ندارد که مخاطبینش از چه قشر و دسته ای هستند تنها موضوع مورد توجه وی صحبت کردن با لهجه ای متعلق به کتب صرف و نحو است که درک آن از حوصله شنونده عام خارج است.

اما مدیریت پنل هنر و موسیقی به «کیومرث ایراندوست» سپرده شده بود، فردی دارای مدرک دکترای تخصصی شهرسازی و شاید انتخاب ایشان به عنوان ریاست این پنل به دلیل سمت کنونی وی که همان ریاست دانشکده هنر و معماری دانشگاه کردستان است و در نهایت پنل دین و فرهنگ که مدیریت آن به «ابراهیم زارعی» سپرده شده بود. این پنل ها تنها برای مدعوین کنگره برگزار شده و جایی برای علاقه مندان و محققین و دیگر صاحبان اندیشه نداشت و کنگره همچون دیگر برنامه های دانشگاه کردستان در چنبره چند شخص مشخص ماند.

سخن پایانی

مسلما برگزاری چنین کنگره ای با اهدافی که نشان از پرداختن به فرهنگ و هنر و ارج نهادن به زحمتکشان این عرصه صورت می پذیرد، حرکتی ارزشمند و قابل تقدیر است اما باید پذیرفت زمانی که اعلام می شود کنگره بین المللی است انتظار حضور حداقل چندین کشور در آن فراهم شود نه اینکه مهمانان محدود به کشور عراق و آن هم صرفا اقلیم کردستان شود.

نکته دیگری که از سوی برخی صاحب نظران مطرح است این بوده که هر چند حضور چهره های مطرح در عرصه های مختلف و نیز سپردن بیشتر امور به نهادی همچون دانشگاه از نقاط قوت این کنگره به شمار می رفت، اما از آنجا که بیشتر چهره هایی که به عنوان مشاهیر حاضر بودند در حوزه فرهنگ و هنر فعالیت داشتند ظن این را به وجود می آورد که ممکن است به سایر حوزه ها بی توجهی شده باشد.

همچنین حضور کم رنگ زنان در میان مشاهیر و معرفی تنها یک زن نیز ممکن است یکی دیگر از نقاط ضعف این کنگره باشد. کم توجهی به چهره ها و مشاهیر شهرستان های استان و محوریت قرار دادن سنندج نیز می تواند یکی دیگر از نقاط ضعف کنگره باشد.

با سرچی ساده در اینترنت به راحتی می توان از میان تعاریف متعددی که برای فرهنگ عنوان شده، زیباترین و کامل ترین آن را در این تعریف مشاهده کرد که عنوان می دارد «فرهنگ مجموعه پیچیده ای است که در برگیرنده دانستنی ها، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین، عادات و هرگونه توانایی دیگری است که به وسیله انسان به عنوان عضو جامعه کسب شده و به وسیله اعضاء جامعه معینی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و میان افراد مشترک است» بر این اساس فرهنگی شدن افراد در سایه ایجاد هماهنگی و انطباق فرد با کلیه شرایط و خصوصیات فرهنگی محقق خواهد شد.

آنچه در این کنگره دیدیم تصویری زیبا از رویایی برای هدفی زیباتر بود اما متأسفانه به دلیل اعمال سلیقه، آشفتگی، نبود تعریف دقیق از نحوه انتخاب مشاهیر، فراهم نبودن زیرساخت ها و بسیاری کم و کاستی های دیگر که شمه ای از آنها در این مقال ذکر شد، نیل به آرمانی که در قالب آن بتوان فرهنگ را پاس داشت و الگوهای موفق آن را شناساند و در نهایت برای جوانان میراثی را به یادگار گذاشت، آرزوی خام بوده که با این رویه هرگز جامه عمل نخواهد پوشید.

انتهای پیام/ح