آرزو فاتحی سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: آسیب های اجتماعی به مسائلی اطلاق می شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم، سلامت و رفاه جامعه را تحت تأثیر قرار می دهند و می توانند به نارضایتی، بی ثباتی و مشکلات متعدد منجر شوند. این آسیب ها می توانند از بیکاری و فقر گرفته تا اعتیاد و بزهکاری، انواع مختلفی داشته باشند و به طور گسترده بر ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تأثیر بگذارند.

او ادامه داد: یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی است که به نابرابری اقتصادی و اجتماعی منجر می شود، فقر است. افراد فقیر به دلیل عدم دسترسی به منابع مالی کافی، نمی توانند نیاز های اساسی خود را برآورده کنند و این مسئله می تواند به مشکلاتی، چون نداشتن مسکن مناسب، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی و تغذیه نامناسب منجر شود. فقر همچنین می تواند موجب افزایش آسیب پذیری در برابر مشکلات اجتماعی دیگر نظیر بزهکاری و اعتیاد شود.

فاتحی تصریح کرد:بیکاری نه تنها به کاهش درآمد خانوار ها منجر می شود، بلکه می تواند به ایجاد احساس بی ارزشی و کاهش اعتماد به نفس افراد نیز منجر شود. بیکاری طولانی مدت می تواند به مشکلات روانی نظیر اضطراب و افسردگی دامن بزند و به طور کلی بر وضعیت اجتماعی و اقتصادی جامعه تأثیرات منفی بگذارد.

او گفت: مواد مخدر و الکل یکی دیگر از آسیب های اجتماعی است که می تواند به مشکلات جدی در سطح فردی و اجتماعی منجر شود. اعتیاد به طور مستقیم به سلامت جسمی و روانی فرد آسیب می زند و می تواند به مشکلاتی مانند بیماری های مزمن، اختلالات روانی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. علاوه بر این، اعتیاد می تواند به بروز مشکلات خانوادگی و اجتماعی، افزایش بزهکاری و کاهش بهره وری اقتصادی منجر شود. این مسئله نیازمند توجه ویژه به درمان و پیشگیری است.

فاتحی بیان کرد: مجموعه ای از رفتار های غیرقانونی و ضد اجتماعی می تواند به امنیت و آرامش جامعه آسیب بزند. بزهکاری شامل جرایمی نظیر دزدی، خشونت، کلاهبرداری و قاچاق است. این مشکلات به طور مستقیم به کاهش امنیت اجتماعی و افزایش هزینه های مرتبط با سیستم قضائی و پلیس منجر می شود. عوامل متعددی نظیر فقر، بیکاری، عدم دسترسی به فرصت های آموزشی و خانوادگی ناپایدار می توانند به افزایش نرخ بزهکاری کمک کنند.

او ادامه داد: همچنین شامل تفاوت های عمده در دسترسی به منابع و فرصت ها بر اساس ویژگی هایی مانند جنسیت، نژاد، مذهب و طبقه اجتماعی است. این نابرابری ها می توانند به تبعیض، بی عدالتی و کاهش فرصت های زندگی منجر شوند. برای مثال، زنان و اقلیت های نژادی ممکن است با موانع بیشتری در دسترسی به اشتغال، آموزش و خدمات بهداشتی مواجه شوند. این مشکلات می توانند به تقویت چرخه فقر و نابرابری و در نهایت به بی ثباتی اجتماعی منجر شوند.

فاتحی تصریح کرد: خشونت خانگی، طلاق و اختلافات خانوادگی می تواند به آسیب های اجتماعی متعدد منجر شود. خشونت خانگی به ویژه، می تواند به آسیب های جسمی و روانی جدی برای اعضای خانواده، به ویژه زنان و کودکان، منجر شود. طلاق و جدایی های خانوادگی نیز می توانند به بحران های روانی و اجتماعی برای اعضای خانواده، به ویژه کودکان، منجر شوند. این مشکلات نیاز به مداخله و حمایت های اجتماعی و قانونی دارد.

او ادامه داد: فقر و بیکاری یکی از جنبه های حیاتی رفاه فردی و اجتماعی است. مشکلات روانی نظیر اضطراب، افسردگی و اختلالات روانی می توانند به کاهش کیفیت زندگی و عملکرد فردی منجر شوند و بر روابط خانوادگی و اجتماعی تأثیر بگذارند. بی توجهی به سلامت روان می تواند به عدم درمان به موقع و افزایش مشکلات روانی منجر شود. ایجاد دسترسی به خدمات روان شناسی و مشاوره، و کاهش تابو های اجتماعی مرتبط با مسائل روانی، برای مقابله با این مشکل ضروری است.

آسیب های ناشی از تغییرات اجتماعی و فرهنگی

فاتحی تصریح کرد: فقر و بیکاری می توانند به آسیب های مختلف اجتماعی منجر شوند. تغییرات سریع در ساختار خانواده، تغییرات در الگو های رفتاری و فرهنگی و ورود تکنولوژی های جدید می تواند به ایجاد فشار های اجتماعی و فرهنگی جدید منجر شود. این فشار ها می تواند به مشکلاتی نظیر انزوا اجتماعی، بحران هویت و کاهش تعاملات اجتماعی منجر شود.

راهکارهای مقابله با آسیب های اجتماعی

او گفت: آموزش عمومی درباره مشکلات اجتماعی و پیشگیری از آن ها می تواند به افزایش آگاهی و تغییر رفتارهای آسیب زا کمک کند. برنامه های آموزشی باید شامل اطلاع رسانی درباره سلامت روان، اعتیاد، و بزهکاری باشد. ایجاد و تقویت سیستم های حمایتی برای افرادی که با آسیب های اجتماعی مواجه هستند، از جمله خدمات مشاوره، درمان اعتیاد و حمایت های خانوادگی، می تواند به بهبود وضعیت افراد کمک کند.

فاتحی بیان کرد: توسعه و اجرای قوانین سخت گیرانه تر برای مقابله با جرایم و بزهکاری، و ایجاد برنامه های حمایتی برای کاهش نابرابری های اجتماعی، از جمله اقداماتی است که می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی کمک کند. فراهم کردن فرصت های شغلی، آموزشی و بهبود شرایط زندگی برای افراد کم برخوردار می تواند به کاهش فقر و بیکاری، و در نتیجه کاهش آسیب های اجتماعی منجر شود.ایجاد شبکه های حمایتی و خدمات اجتماعی برای حمایت از خانواده ها، به ویژه در مواقع بحران، می تواند به کاهش مشکلات خانوادگی و بهبود سلامت اجتماعی کمک کند.

او گفت: آسیب های اجتماعی مسائلی پیچیده و چندبعدی هستند که نیاز به توجه و اقدام جدی در سطوح فردی، اجتماعی و دولتی دارند. با شناسایی دقیق مشکلات، توسعه و اجرای برنامه های مؤثر و هماهنگ، و ایجاد یک محیط حمایتی و آموزشی، می توان به کاهش آسیب های اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی در جامعه کمک کرد. این اقدامات نه تنها به نفع افراد آسیب پذیر است، بلکه به بهبود کلی جامعه و ارتقاء رفاه عمومی نیز کمک می کند.

خبرنگار:عطیه رضایی