به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در سال ۲۰۲۴، تقاضا برای دلار در بازار مالی جمهوری آذربایجان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این افزایش تقاضا را می توان در فروش ارز توسط صندوق نفت دولتی جمهوری آذربایجان (SOFAZ) و همچنین بانک مرکزی این کشور مشاهده کرد.

صندوق نفت در دسامبر ۲۰۲۴، ۶۳۴٫۵ میلیون دلار ارز فروخته است که ۴۸۴٫۶ میلیون دلار (۴٫۲ برابر) بیشتر از دسامبر ۲۰۲۳ است. در مجموع، SOFAZ در سال ۲۰۲۴، ۷٫۱ میلیارد دلار ارز فروخته که ۲٫۶ برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ است.

به گفته اقتصاددانان، دلیل افزایش تقاضا برای دلار، بودجه دولت، پروژه ها، سرمایه گذاری ها و پرداخت بدهی ها است.

افزایش شدید تقاضا برای دلار در بازار مالی آذربایجان و کاهش ذخایر ارزی

در حالی که قرار بود در سال گذشته میلادی، ۱۲ میلیارد و ۷۸۱ میلیون منات از صندوق نفت به بودجه دولت واریز شود، اما در این مدت، درآمد حاصل از فروش ارز توسط صندوق، ۶۶۲٫۵۵ میلیون منات کمتر از این رقم، یعنی ۱۲ میلیارد و ۱۱۸٫۴۵ میلیون منات بوده است.

علاوه بر این، در سال ۲۰۲۴، فروش دلار توسط بانک مرکزی در بازار نیز افزایش یافته است.

به گفته سمیر علی اف، کارشناس اقتصادی، ذخایر ارزی بانک مرکزی ۶ درصد کاهش یافته و به ۱۰٫۹۶ میلیارد دلار رسیده است.

وی گفت: «این پایین ترین سطح از نوامبر ۲۰۲۳ است. کاهش ذخایر در ۴ ماه آخر سال گذشته مشاهده شده است. دلیل اصلی این کاهش، فروش دلار توسط بانک مرکزی در بازار است.»

افزایش تقاضا برای دلار در آذربایجان در سال ۲۰۲۴

در سال ۲۰۲۴، تقاضا برای دلار در جمهوری آذربایجان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. آخرین باری که چنین افزایش تقاضایی در آذربایجان مشاهده شد، در سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بود که کاهش شدید قیمت نفت باعث افزایش فشار بر منات شد.

بانک مرکزی آذربایجان برای جلوگیری از کاهش ارزش منات، مجبور شد بخش زیادی از ذخایر ارزی خود را هزینه کند؛ اما بحران ایجاد شده باعث شد که کاهش ارزش منات اجتناب ناپذیر شود.

دلایل افزایش تقاضا برای دلار در سال ۲۰۲۴ عبارتند از:

افزایش بودجه دولت: دولت آذربایجان در سال ۲۰۲۴ بودجه خود را افزایش داده است و این موضوع باعث افزایش تقاضا برای دلار شده است.

افزایش پروژه ها و سرمایه گذاری ها: در سال ۲۰۲۴، پروژه ها و سرمایه گذاری های زیادی در آذربایجان انجام شده و این موضوع نیز باعث افزایش تقاضا برای دلار شده است.

پرداخت بدهی های خارجی: آذربایجان در سال ۲۰۲۴ بدهی های خارجی زیادی را پرداخت کرده و این موضوع نیز باعث افزایش تقاضا برای دلار شده است.

افزایش تقاضا برای دلار و خطر کاهش ارزش منات

کارشناسان اقتصادی در مورد افزایش تقاضا برای دلار در سال ۲۰۲۴ و خطر کاهش ارزش منات هشدار می دهند.

خالد کریملی، کارشناس اقتصادی، در گفتگو با «میدان تی وی» گفت که صندوق نفت برای انجام تعهدات خود در قبال بودجه دولت، فروش دلار را افزایش داده است.

وی گفت: «اما می بینیم که واریز پیش بینی شده صندوق نفت به بودجه دولت، ۶۶۲ میلیون منات کمتر از رقم مورد انتظار بوده است. بخش قابل توجهی از منابع صندوق، به ویژه بخش نقدینگی، به دلار است. این نهاد بدون برنامه و هدف، دلار نفروخته است، بلکه این کار را برای انجام تعهدات خود در قبال بودجه انجام داده است.»

کریملی افزود: «در ژوئن ۲۰۲۴، بودجه ۳ میلیارد منات افزایش یافت. بودجه سال ۲۰۲۳ نیز نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۳ میلیارد منات افزایش یافته بود. در بودجه سال ۲۰۲۵ نیز افزایش ۱٫۷ میلیارد مناتی پیش بینی می شود. صندوق نفت دولتی باید در سال ۲۰۲۴، ۱۲٫۷ میلیارد منات به بودجه دولت واریز کند. برای این واریز، باید دلار فروخته شود.»

دلایل افزایش تقاضا برای دلار در آذربایجان و عدم وجود خطر برای منات

به گفته کارشناسان اقتصادی، افزایش تقاضا برای دلار در آذربایجان در سال ۲۰۲۴ عمدتا ناشی از افزایش هزینه های سرمایه گذاری، بازپرداخت بدهی ها و افزایش انتقال سود در بخش نفت و گاز بوده است.

خالد کریملی، کارشناس اقتصادی، می گوید: «با نگاه به تراز پرداخت ها در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴، می بینیم که واردات در بخش غیرنفتی - گازی ۱٫۴ میلیارد دلار افزایش یافته است؛ اما با بررسی ساختار این ۱٫۴ میلیارد دلار، می بینیم که واردات کالاهای مصرفی تنها ۲۰۰ میلیون دلار بوده است. در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴، واردات مواد غذایی و سایر کالاهای مصرفی تنها ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون دلار افزایش یافته است. همانطور که می بینید، افزایش تقاضا برای دلار ناشی از مصرف بیشتر مواد غذایی یا پوشاک توسط مردم نیست، بلکه عمدتا ناشی از تقاضای دولت است. در ۹ ماه اول سال، مردم ۱۳۰ میلیون دلار بیشتر از سال های قبل هزینه کرده اند. در اینجا بیشتر صحبت از هزینه های سرمایه گذاری است.»

وی افزود: «در ابتدای سال، ۴ میلیارد منات برای قره باغ و زنگه زور شرقی پیش بینی شده بود که در اواسط سال به ۵ میلیارد منات افزایش یافت. همچنین، هزینه های دفاعی نیز حدود ۱ میلیارد منات افزایش یافت. انتقال سود در بخش نفت و گاز، یعنی آغاز بازگشت سرمایه کنسرسیومی که در پروژه کریدور گاز جنوبی سرمایه گذاری کرده است، بازسازی قره باغ و زنگه زور شرقی، افزایش هزینه های دفاعی و همچنین هزینه های زیاد مربوط به COP باعث افزایش تقاضا برای دلار شده است. زمانی که پول خرج می شود، به دلار خرج می شود. به طور خلاصه، دلیل اصلی افزایش فروش دلار توسط صندوق نفت برای انجام تعهدات خود در قبال بودجه و همچنین کاهش ذخایر بانک مرکزی، بودجه دولت، پروژه ها، سرمایه گذاری ها، انتقال سود در بخش نفت و گاز و پرداخت بدهی ها است.»

با این حال، کریملی معتقد است: «فشار زیادی برای کاهش ارزش منات وجود ندارد؛ زیرا تراز پرداخت ها مثبت است. قیمت نفت در ۹ ماه اول سال ۸۶ دلار در هر بشکه بوده است. دلیل کاهش درآمد بخش نفت، کاهش قیمت نبوده، بلکه کاهش تولید بوده است. درآمدهای گاز نیز باثبات هستند؛ بنابراین، فشار چندان زیادی بر منات وجود ندارد.»

انتهای پیام/