به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، پس از رحلت رسول گرامی اسلام، جامعه اسلامی دچار چالش های ایمانی و رفتاری عمیقی شد و این چالش به دلیل رویگردانی عموم مردم از توصیه های نبوی نسبت به پاسداشت مقام عترت بود آنجا که در حدیث مشهور ثقلین فرمود «همانا من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم که اگر شما بر آن دو چنگ بزنید، هرگز بعد از من گمراه نخواهید شد: یکی کتاب خدا و دیگری عترتم است».

منع نقل و کتابت حدیث نبوی، تحریف برخی احکام شرعی اسلام، روی آوردن به نظام طبقاتی، گسترش تجمل گرایی و سهم خواهی سرداران و صحابه کبار اسلام تنها گوشه ای از افول از آموزه های اسلام بود؛ همان طور که اشاره شد، اینها همگی به دلیل خارج شدن مسیر بشریت از خط اصلی خود بود، مسیری که طبق دستور الهی، قافله سالار آن باید خاندان عترت می بود، اما با طغیان عمده سران اسلام این مسیر ناهموار شد. بر این اساس، جامعه اسلامی هر اندازه به سوی جلو پیش می رفت، بیشتر در گرداب جهالت فرو می رفت تا اینکه زمینه را برای حاکمیت امویان بر جهان اسلام فراهم کرد.

جالب است که خداوند پیش از رحلت رسول گرامی اسلام در قالب یک رؤیا، حقایق پس از فوت آن حضرت را به ایشان نمایانده بود و آن را در قالب آیه ای از قرآن یعنی آیه۶۰ سوره اسراء نازل کرد. ماجرا از این قرار بود که پیامبر شبی در خواب مشاهده کرد بوزینه گانی از منبر ایشان بالا می روند و پایین می آیند و مردم را به عقب (یعنی دوران جاهلیت) برمی گردانند. آن حضرت از این مسئله بسیار غمگین شد آنچنان که بعد از آن، کمتر می خندید. این روایت را علامه مجلسی در کتاب بحار خویش اینگونه نقل می کند: در خبر صحیفه شریفه سجادیه است از امام صادق علیه السلام بسندش از جدی علیه السلام که رسول خدا صلی الله علیه و اله را بر سر منبر چرتی گرفت و در خواب دید مردانی چون بوزینه بر منبرش می جهند و مردم را به عقب برمی گردانند. حضرت نشست و اندوه در رخسارش نمایان بود؛ سپس جبرئیل این آیه (۱۶۰ اسراء) را برایش آورد «و إذ قلنا لک إن ربک أحاط بالناس و ماجعلنا الرؤیا التی أریناک إلا فتنة للناس و الشجرة الملعونة فی القرآن و نخوفهم فمایزیدهم إلا طغیانا کبیرا؛ و [ یاد کن ] هنگامی را که به تو گفتیم یقینا پروردگارت [ از هر جهت ] به مردم احاطه کامل دارد و آن خوابی را که به تو نشان دادیم و نیز درخت لعنت شده در قرآن را [ که مصداقش درخت زقوم و بنی امیه و طاغیانند ] جز برای آزمایش مردم قرار ندادیم ؛ و ما آنان را [ از عاقبت شرک و کفر ] هشدار می دهیم، اما در آنان جز طغیانی بزرگ نمی افزاید».

خداوند در این آیه از قرآن، از فتنه ای گسترده برای مردم یاد می کند (فتنة للناس)، سپس از شجره ای از افراد صحبت می کند که در قرآن مورد لعن خداوند قرار گرفته اند. یک خصلت بارزی که خداوند در انتهای آیه به این عده از افراد نسبت می دهد، «طغیان کبیر» است، هرچند توسط رسول خویش از قبل به آنها هشدار داده بود؛ بنابراین جنس رفتار این شجره ملعونه به صورت طغیان کبیر بود، لذا فتنه آنها از همین جنس بود.

محمدحسن حیدری، محق و پژوهشگر دینی در گفت وگو با تسنیم با اشاره به فتنه ای که خداوند در آیه ۶۰ سوره اسراء مردم را نسبت به آن برحذر داشته، گفت: خداوند در سوره اسراء آیه ۶۰ موضوعی عجیب را مطرح میکند، از فتنه ای که برای عموم مردم است (فتنة للناس) و شدت آن به قدری زیاد است که با صفت طغیان کبیر از آن یاد می کند (طغیانا کبیرا). خداوند در این آیه از فتنهای صحبت میکند که این فتنه تنها برای منافقین، کافران یا ظالمان نیست بلکه در مورد تمام مردم است. و در ادامه میفرماید (و الشجرة الملعونة فی القرآن و نخوفهم فمایزیدهم إلا طغیانا کبیرا) و ما آنان را بیم می دهیم، اما جز بر طغیان بیشتر آنها نمی افزاید. بنابراین خداوند از یک فتنه و طغیان کبیر عمومی خبر میدهد.

این محقق آینده پژوه با اظهار تأسف نسبت به اینکه در تاریخ زندگی رسولالله و اهل بیت این آیات لحاظ نشده، تصریح کرد: این آیات حتما یک جریان تاریخی و بستری داشته که نازل شده است. اسباب نزول آیه چیست و بعد از نزول این آیه اتفاق خاصی رخ داده است؟ از جمله «الملعونة فی القرآن»؛ روشن است که این شجره در قرآن مورد لعن است، اما در قرآن از درخت ملعونه سخنی نیامده است؛ پس حتما مراد از شجره ملعونة یک نسل و خانواده مخصوص از بشر است، زیرا اطلاق شجره بر نسل و خانواده شایع و معمول است. در لسان العرب گوید: فلانی از شجره مبارکه است، یعنی از اصل مبارک است و در زبان رسول خدا صلی الله علیه و آله زیاد آمده «أنا و علی من شجرة واحدة».

وقتی استدلال قرآنی این محقق به همراه اسناد تاریخی را به روایات عرضه می کنیم، اتفاقا در می یابیم اهل بیت وحی مصداق این شجره ملعونه را بنی امیه معرفی کرده اند. در ادامه روایت قبل که علامه آن را از امام صادق و ایشان به نقل از امیرالمؤمنین نقل می کند، ذیل آیه۶۰ سوره اسراء فرمودند، مقصود همان بنی أمیة است؛ یعنی بنی أمیة. بنابراین با یک نگاه تاریخی به این آیه می توان اینطور نتیجه گرفت که در آغازین لحظات رحلت پیامبر گرامی اسلام، اصحاب سقیفه در محله بنی ساعده به دور هم جمع شده و تدارک طغیانی بسیار بزرگ را دیدند و خلافت را از امیرالمؤمنین به زور تحویل گرفتند و بعد در مرحله دوم فتنه، «طغیان کبیر» به وقوع پیوست و از این پس، به مدت نزدیک به هزار ماه، گروهی رهبری جامعه نوپای اسلامی را گرفتند که خداوند رابطه بین آنان را همچون شجره معرفی می کند.

تاریخ اسلام نشان می دهد هر کجا جوامع اسلامی در پی «اسلام منهای اهل بیت» بودند، آن جوامع به فرجام مناسبی دست نیافتند و همواره مورد ذلت واقع شدند؛ در واقع آنها اطاعت از خدا و رسول داشتند، اما وارد حیطه اولی الأمر نشدند و آیه۵۹ سوره نساء را نادیده گرفتند آنجا که فرمود: «یا أیها الذین آمنوا أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی الأمر منکم؛ ای اهل ایمان ! از خدا اطاعت کنید و [ نیز ] از پیامبر و صاحبان امر خودتان [ که امامان از اهل بیتند و چون پیامبر دارای مقام عصمت است] اطاعت کنید» بنابراین از ثمرات معنوی ولایت هم بی بهره ماندند.

انتهای پیام/