ایسنا/خراسان رضوی خردسالان به دلیل ویژگی های خاص ذهنی و شناختی دارای جایگاهی ویژه اند. ادبیات آنان نیز دارای خصوصیات منحصر به فردی است چراکه این گروه معمولا قادر به خواندن نیستند و با ادبیات به واسطه راوی و داستان ارتباط برقرار می کنند.

از طرف دیگر تغییر نسل و رشد سطح آگاهی کودکان، ما را وادار می کند تا بیشتر با این بخش آشنا شویم و لزوم پرداختن هرچه بهتر و بیشتر را به این بخش از ادبیات درک کنیم. این لزوم نه تنها در کشور ما بلکه در سراسر جهان وجود دارد و باعث شده که توجه های بیش از پیشی به این بخش شود.

کودکان آینه جامعه و طرح آینده ملت هستند. بنابراین جهت تعمیق ریشه های اخلاقی و تربیتی در آن ها باید به آن ها توجه ویژه ای بشود و برای ادبیاتشان برنامه ریزی شود. داستان کودک یکی از بهترین روش ها برای انتقال مفاهیم اخلاقی و تربیتی به کودکان به شمار می رود.

تعیین هدف ادبیات کودک و مفهوم کودکی

ما به دو طریق می توانیم به مفهوم کودکی و هدف ادبیات کودک دست یابیم. یکی از طریق تحلیل آثاری که در سالیان دراز به عنوان «ادبیات کودک» مورد استقبال مخاطبان خود قرار گرفته است، همچون افسانه ها و ادبیات کودک کلاسیک. دیگری نیز از طریق تحلیل نظریه های گوناگون روانشناختی، تربیتی و فلسفی در مورد مفهوم کودکی و کشف همگانی های این نظریات با محور قراردادن روش دوم و با گروه بندی نظریات مربوط به کودکی و نقد آن در یک همنگری می توان به مفهوم ادبیات کودک عینیت بخشید و سپس آن را برآن مبنا تعیین کرد.

شخصیت پردازی به عنوان بخش بسیار مهم در ادبیات کودک محسوب می شود

داستان های مربوط به گروه سنی کودکان از لحاظ کمی کوتاه و یا بسیار کوتاه است. برای همین ضرورت دارد که نویسنده برای جبران این امر کیفیت آثار خود را ارتقا بخشند. برای این منظور به کارگیری از شیوه ها و ابزارهای شخصیت پردازی مانند کنش، گفتار، وضعیت ظاهری، زمان و مکان، لحن و نام می تواند به نویسنده برای شخصیت سازی مناسب و در نتیجه موفقیت در ایجاد ارتباط با مخاطب کمک کند.

در پژوهشی که به مطالعه و بررسی شیوه و ابزارهای شخصیت پردازی و انواع شخصیت های داستانی در ۳۹ داستان از گروه سنی الف پرداخته شد، نشان داده شد که نویسندگان این حوزه در استفاده از برخی از ابزارها و شیوه ها مانند توصیف وضعیت ظاهری شخصیت، نام سازی و. .. به خوبی عمل نکرده اند و در مقابل از برخی از آن ها مانند توصیف کنش، گفتار شخصیت ها در امر شخصیت پردازی استفاده مناسب تری کرده اند.

نویسندگان شایسته است که شخصیت هایی جذاب و ماندگار خلق کنند چرا که ظرفیت های گسترده ای که در این ابزارها و شیوه ها وجود دارد این امر را با بهره گیری صحیح از آن ها ممکن می سازد.

مشکلات روانشناختی در ادبیات کودک ایران و اروپا

در پژوهشی دیگر که تحلیل محتوای داستان های کودکان در ۵۱ کتاب داستانی منتشر شده بین سال های ۷۵ تا ۸۵ که کانون پرورش فکری آن را منتشر کرده است و میزان پرداختن این کتاب ها را به مشکلات روانشناختی کودکان مانند پرخاشگری، کمبود اعتماد به نفس، ترس و اندوه مورد بررسی قرار داده است و این بحث را در بین کتاب های ایرانی و اروپایی مقایسه کرده است، نتایج کلی نشان داده که مشکل کمبود اعتماد به نفس بیشتر از سایر مشکلات روانشناختی مورد توجه نویسندگان اروپایی است و نویسندگان ایرانی بیشتر از همه موضوع اندوه کودکان را مورد توجه قرارداده اند.

منابع:

۱.خسرونژاد، مرتضی.(۱۳۸۴). مفهوم کودکی و هدف ادبیات کودک. علمی پژوهشی ( وزارت علوم) ، ۴۵ ، ۱۵۴-۱۶۸

۲- رشیدی، ص.، صفور اسادات و کیایی و& محمد. ( ۲۰۱۶). بررسی شخصیت پردازی در داستان های خردسالان با تمرکز بر ۳۹ اثر. مطالعات ادبیات کودک،۷(۱)،۶۵-۸۶

۳.اباذری، خسرو رشتخواری.(۲۰۱۱). بیان مشکلات روانشناختی کودکان در ادبیات ایرانی و اروپایی. فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، ۵(۱۸)، ۱۱-۳۲

انتهای پیام