به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تیر ماه سال ۱۳۶۰ یکی از پر حادثه ترین ماه های انقلاب اسلامی است. در این سال منافقین و گروهک های تروریستی که با اخراج و عزل بنی صدر خود را در انزوا می دیدند، نقاب از چهره برداشتند و دست به جنایات هولناکی زدند؛ با این تصور که شجره نورسته انقلاب را تحت تأثیر قرار دهند.

در شبانگاه ۷ تیر ۱۳۶۰ آیت الله سیدمحمد حسینی بهشتی، رئیس وقت دیوان عالی کشور و بیش از۷۲ نفر از مقامات و چهره های برجسته سیاسی از جمله چهار وزیر، چند معاون وزیر، ۲۷ نماینده مجلس و جمعی از اعضای حزب جمهوری اسلامی که از بهترین یاران انقلاب بودند، در فاجعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در تهران به شهادت رسیدند.

این حادثه ۶ روز پس از عزل بنی صدر از ریاست جمهوری صورت گرفت. سه روز قبل از وقوع این حادثه، محمد جواد قدیری، عضو کادر مرکزی سازمان مجاهدین خلق و طراح اصلی انفجار مسجد ابوذر که در آن آیت الله خامنه ای، مورد سوءقصد قرار گرفت، به دوستان خود با اطمینان خبر داده بود که «روز هفتم تیر» کار یکسره خواهد شد.

آیت الله دکتر بهشتی که مهمترین شهید این فاجعه بود، از شخصیت های طراز اول و موثر انقلاب اسلامی بود. وی در جریان انقلاب و استقرار پایه های نظام جمهوری اسلامی در ایران، نقش مهمی داشت و از یاوران اصلی حضرت امام خمینی (ره) بود.

شهید بهشتی همچنین در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از نیرو های انقلابی، پایه گذاری دستگاه قضایی اسلامی، مقابله با نیرنگ های لیبرال ها و ایستادگی در برابر توطئه های آمریکا، در صف اول مبارزان جای داشت.

به تعبیر امام خمینی (ره) بهشتی همچون یک ملت بود و حتی شهادتش هم برای اسلام، انقلاب و ایران، برکات فراوانی داشت که مهمترین تاثیر آن افشای ماهیت واقعی و ضد مردمی منافقین و اثبات حقانیت پیروان خط امام (ره) بود.

حضرت امام خمینی (ره) پس از شهادت بهشتی، او را یک فرد مجتهد، متدین و علاقمند به اسلام و ملت توصیف کردند و یادآور شدند آنچه بیش از شهادت ایشان تأثرآور است، مظلومیت ایشان است.

امروز ۴۲ سال از شهادت شهید بهشتی و ۷۲ تن از یارانش می گذرد، در طول این ۴۲ سال آثار متعددی درباره شهید بهشتی، اندیشه ها، تفکرات و بیانات ایشان، ۷۲ شهید دیگر این حادثه و بررسی زوایای واقعه هفتم تیر، و … منتشر شده است، در این گزارش تلاش داریم تا به معرفی برخی از مهمترین آثار منتشر شده در این زمینه بپردازیم.

بخشی از کتاب ها به زندگی نامه شهید بهشتی پرداخته اند، برخی به بررسی زوایای مختلف واقعه هفتم تیر اشاره دارد و برخی به اندیشه ها و آراء شهید بهشتی. در این میان حجم زندگی نامه ها پرشمارتر از سایر موضوعات است.

مهمترین کتاب های منتشر شده درباره شهید بهشتی و واقعه هفتم تیر به شرح ذیل است:

بررسی مبانی فکری آیت الله شهید دکتر بهشتی، نشر بقعه، ۱۳۷۷

در اول و دوم دی ماه سال هزار و سیصد و هفتاد و شش گردهمایی علمی دو روزه ای با عنوان «سمینار تبیین اندیشه های شهید مظلوم آیت الله بهشتی، ره» به ابتکار مدیریت دانشگاه شیراز، نهاد نمایندگی رهبری، با همکاری بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله بهشتی، ره، در شیراز برگزار شد.

گردهمایی مذکور به منظور شناخت منزلت شخصیت شهید بهشتی تشکیل شده بود. مقصود این بود که این بار به ایشان از زاویه ای متفاوت نگریسته شود. این بار باید غبار مظلومیتی دیگر از این چهره آشنای ناشناخته زدوده و گامی در جهت معرفی اندیشه های گرانبار آن اندیشمند فرزانه برداشته شود.

این کتاب شامل گزیده ای از پیام ها، گفتارها، و نوشتارهای ارائه شده در این گردهمایی است.

شهید بهشتی و آموزش و پرورش، انتشارات مدرسه ، ۱۳۸۷

انتشارات مدرسه این کتاب را به سفارش بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله دکتر بهشتی و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در سال ۱۳۸۷ در ۳۶۴ صفحه منتشر کرده است.

یک از نقش های اساسی و ماندگار شهید دکتر بهشتی، که تا حد زیادی کمرنگ و یا حتی پنهان مانده و یا تحت الشعاع مسئولیت های کلان مزبور قرار گرفته است ولی با این حال حاکی از تیزبینی و نگرشی عمیق و راهگشا برای حل مشکلات اصلی جامعه است، حضور در عرصه آموزش و پرورش و بالاخص حضور در حوزه برنامه ریزی و تألیف کتب درسی است. قطعا ایفای چنین نقشی حساب شده و از سر آگاهی بوده و با قصد و هدف معین صورت گرفته است که بازخوانی و واکاوی آن در شرایط کنونی کشور اهمیت و برجستگی جایگاه نهاد آموزش و پرورش را در توسعه و اعتلای کشور نمایان تر خواهد ساخت و باعث جلب توجه بیشتر شخصیت های علمی، مسئولان سیاسی و اجرایی و نیز افکار عمومی به این نهاد بنیادین خواهد شد.

اسلام و مقتضیات زمان، صدیقه قاسمی، ۱۳۸۳

بررسی زندگی شهید آیت الله سید محمد بهشتی و ابعاد گسترده آن یا به عبارتی پرداختن به سیره عملی ایشان با رویکردهای مختلف، قابل تحقیق و تحلیل است. با توجه به عنوان این کتاب، مهم ترین محوری که در بررسی سیره عملی شهید بهشتی مد نظر قرار گرفته این است که وی در مباحث نظری دیدگاه هایی روشن و تعریف شده در پیوند بین سنت و تجدد مطرح نموده و در حیطه عمل نیز، تمامی اعمال و رفتار ایشان دربرگیرنده آن است.

در این کتاب زندگی شهید بهشتی در سه مرحله مورد توجه قرار گرفته است: از تولد تا قم، از قم تا هامبورگ، از هامبورگ تا انقلاب اسلامی.

این کتاب که ویرایش شده یک پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد است می کوشد نگاه شهید بهشتی را در عرصه چگونگی و ابعاد تعامل دین اسلام به عنوان مجموعه ای وحیانی و ثابت با یافته های دانش بشری به عنوان مجموعه ای دگرگون شونده بکاود. نظام اجتماعی برآمده از اندیشه های شهید بهشتی مبتنی بر پاسخی خاص به این پرسش بنیادی است.

بازگشت «از» بهشتی، بازگشت «به» بهشتی ، محمد سروش محلاتی، نشر نهادگرا ، ۱۳۹۶

این کتاب شامل سلسله مقالات حجت الاسلام محمد سروش محلاتی درباره شهید بهشتی و آراء و سنت های فکری و عملی ایشان در عرصه های گوناگون اسلام شناسی، وظایف، شئون و حریت صنفی روحانیت، قانون اساسی، مسائل قوه قضاییه و حکومت اسلامی است.

نویسنده با بررسی و ارزیابی اندیشه شهید بهشتی در قانون اساسی در صدد یافتن پاسخ این پرسش است که نسبت ما با آن اندیشه ها چیست؟ در کجا از آنها بازگشت کرده ایم و چگونه می توان به آنها بازگشت؟

آزادی مترقی در اندیشه شهید بهشتی، رحمت مهدوی ، نشر نهادگرا ، ۱۳۹۵

این کتاب به آرای شهید بهشتی در باب آزادی پرداخته است.

بنیان های اندیشه سیاسی شهید بهشتی در گفتمان انقلاب اسلامی، هادی ابراهیمی کیاپی ،سید محمد جواد قربی انتشارات سروش ، ۱۴۰۰

در معرفی این کتاب آمده است: «بازسازی اندیشه دینی یکی از مؤلفه های اساسی گفتمان دینی۔ سیاسی ایران معاصر به شمار می آید که در جهت تجدید حیات دینی و کارآمدتر کردن دین صورت پذیرفته است. این بازسازی متضمن اهدافی چون تعمیم اندیشه دینی برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی، همانند کردن آن با مقتضیات زمان و بهره گیری از توانمندی های دین برای مبارزه با استبداد داخلی و سلطه خارجی است. گسترش دامنه این بازشناسی در میان اندیشمندان شیعی ایران نقطه عطفی در تحولات فکری و عملی تاریخ معاصر ایران است. منظور از بازسازی فکر دینی، تلاش هایی است که برای کارآمدتر کردن دین و تجدید حیات آن صورت پذیرفته و آثار عمیقی برتفکرو شاکله روحانیت معاصر شیعه برجای گذاشته است.

اندیشه های مترقی متفکران اسلامی و علی الخصوص شهید بهشتی کهنه و منسوخ نمی شوند بلکه می توانند راهنما و چراغ راه آیندگان باشند و متفکران جدید بر اساس فهم جدید خویش، بر غنای آن ها بیفزایند، متفکران نسل های نو می توانند برداشت های نوین از منابع اصیل دینی ارائه دهند؛ اما این به معنای نفی اندیشه های متفکران گذشته نیست.»

او یک ملت بود: خاطراتی از شهید سیدمحمد حسینی بهشتی؛ محمدعلی صمدی، انتشارات یا زهرا(س)

این کتاب از سری مجموعه «یاران ناب است» که با گردآوری خاطرات دوستان و همراهان شهید بهشتی به شرایط سخت سال های آخر زندگی وی می پردازد. در این کتاب ۴۰ روایت از زندگی و شهادت ایشان ذکر شده است و کتاب دارای بخش هایی چون تولد، مبارزات و حضور ایشان در آلمان، تشکیل حزب جمهوری، ریاست دیوان عالی کشور، شورای انقلاب، عوامل و نحوه ترور و صیت نامه است.

جراید، مطبوعات، سخنرانی ها و خاطرات شفاهی از منابع مورد استفاده در کتاب هستند. در این بین مقدمه کتاب نیز خواندنی است، زیرا بخشی از اطلاعات در مقدمه پرداخته شده است.

تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر ۱۳۶۰، زهرا صادقی، مرکز اسناد انقلاب

این کتاب یکی از کتاب های مجموعه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی است که به یکی از بزرگترین اتفاقات تاریخ ایران می پردازد.

مر کز اسناد انقلاب اسلامی برای تبیین و تشریح بیشتر حوادث تاریخ انقلاب اسلامی انجام پژوهشی براساس خاطرات شفاهی تحت عنوان «تاریخ شفاهی حادثه ی هفتم تیر ۱۳۶۰ »را در دستور کار خود قرار داد .

زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی/ ۱۳۹۴

پیش گفتار این کتاب به قلم دکتر مهدی محقق است که مؤلف در آن به طور اجمال به شرح حال شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی و ویژگی های علمی و اخلاقی او پرداخته است. در ادامه مقالاتی از خود دکتر بهشتی، خانواده وی و پژوهشگرانی که به نوعی با او آشنا یا مرتبط بوده اند، آمده است.

«تابستان سوم» ، رحیم زریان ، انتشارات اطلاعات

کتاب «تابستان سوم» سرخ سروده های شاعران عصر انقلاب در سوگ شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی است.

در این دفتر ۶۸ شعر از ۵۳ شاعر (به شماره سال های زندگی کوتاه اما پر ثمر شهید بهشتی) آورده شده است، به همین دلیل تفاوت در زبان و فرم، امری کاملا طبیعی است؛ غزل، مثنوی، رباعی، چارپاره و قصیده، هر یک اقتضائات خود را دارد با ماهیتی متفاوت که به سبب تفاوت در سبک، امری است خواه ناخواه و اجتناب ناپذیر، بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله دکتر بهشتی، افتخار دارد با این یادداشت کوتاه از گردآورنده محترم که این مجموعه حاصل انتخاب و زحمات اوست و همچنین از ناشران گرامی این اثر قدردانی خود را اعلام دارد…

در این کتاب اشعاری از رضا اسماعیلی، قیصر امین پور، مهرداد اوستا، ساعد باقری، عباس خوش عمل، احد ده بزرگی، فاطمه راکعی، حمید سبزواری، احمد عزیزی، مشفق کاشانی، ثابت محمودی، نصرالله مردانی، سلمان هراتی، حمید هنرجو و… به چاپ رسیده است.

نگاهی دوباره (بازخوانی اندیشه های قرآنی شهید آیت الله دکتر بهشتی) ، دانشگاه مفید

در میان، آثار شهید بهشتی دو دوره درس گفتارهای تفسیر قرآن، یکی در دورة تصدی مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ (۱۳۴۹-۱۳۴۴) و دیگری پس از بازگشت و پیش از تعطیل شدن جلسات «مکتب قرآن» توسط ساواک در سال ۱۳۵۵، حائز اهمیت ویژه ای است. درس گفتارهای مربوط به دورة اقامت در آلمان، سوره های منتخب قرآن را در برمی گیرد و درس گفتارهای مربوط به «مکتب قرآن»، از ابتدای قرآن آغاز و به تفسیر آیات ۱۰۲ تا ۱۱۰ سوره آل عمران و بحث مبسوط امر به معروف و نهی از منکر خاتمه می یابد. افزون بر این، باید به درس گفتارهایی مراجعه کرد که در زمینه موضوعات خاص با محوریت قرآن ایراد شده است، مانند سلسله مباحث حق و باطل از دیدگاه قرآن. نوشتارها، گفتارها و گفت وگوهای متعدد دیگری نیز در این زمینه از شهید بهشتی باقی مانده است که با نمونه هایی از آن در این کتاب آشنا خواهید شد.

کتاب حاضر دارای دو بخش متمایز است. در بخش نخست، پنج اثر کوتاه از شهید بهشتی را مشاهده می کنید که به مباحث شهید بهشتی درباره موضوعات مرجعیت قرآن، روش برداشت از قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و کوششی نو در راه شناخت تحقیقی اسلام اختصاص دارد.

بخش دوم کتاب از هشت مقاله درباره «اندیشه قرآنی شهید بهشتی» است.

زندگی و مبارزات شهید آیت الله بهشتی، علی کردی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵

این کتاب با بهره گیری از انبوه منابع مختلف سیر زندگانی و مبارزات شهید بهشتی را تشریح کرده است. مباحث حول دو محور عمده تلاش شهید بهشتی برای ایجاد نظام اسلامی و کوشش ایشان برای تحکیم پایه های آن سازماندهی شده است. بخش نخست کتاب، زندگانی و فعالیت های ایشان را تا پیروزی انقلاب اسلامی در بر می گیرد: محیط پرورش و تحصیل، فعالیت های علمی فرهنگی و سیاسی و ویژگی های اخلاقی ایشان موضوعات عمده بحث هستند که به گونه ای در خور فهم ارائه شده اند.

بخش پایانی وقایع بعد از پیروزی انقلاب را در می گیرد: مدیریت سیاسی ایشان پس از پیروزی انقلاب در حزب جمهوری اسلامی، آغاز تضاد و درگیری ها با عناصر ضد انقلاب و تحلیل واقعه ۷ تیر ۱۳۶۰ و پیامد های آن برای انقلاب، محور های عمده ی بحث را تشکیل می دهند.

در طول ۴۲ سال گذشته پس از واقعه هفتم تیر سال ۱۳۶۰ کتاب های پرشماری درباره شهید بهشتی و این واقعه منتشر شده است که معرفی همه آن ها در این مقال نمی گنجد ، در ادامه به معرفی فهرست وار برخی دیگر از این کتاب ها می پردازیم.

خدا از من دفاع خواهد کرد: بررسی جریان های منجر به شهادت شهید بهشتی، سیدمحمدهاشم پوریزدان پرست، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

روایتی از زندگی و زمانه آیت الله سیدمحمد حسینی بهشتی، جعفر شیرعلی نیا، سایان، ۱۳۹۷

سخنرانی ها و مصاحبه های آیت الله شهید دکترسیدمحمد حسینی بهشتی (۱۳۵۹، ۱۳۴۰)، محمدرضا سرابندی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی۱۳۹۷.

سخنرانی ها و مصاحبه های آیت الله شهید دکترسیدمحمد حسینی بهشتی (از خرداد تا اسفند ۱۳۵۹) محمدرضا سرابندی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی۱۳۹۷

من محمد حسینی بهشتی هستم، جواد اژه ای، روزنه، ۱۳۹۷

هفت مقاله در شناخت اندیشه سیاسی شهید بهشتی، سیدعلیرضا بهشتی، نشر نهادگرا (وابسته به موسسه غیرانتفاعی مطالعات دین و اقتصاد)، ۱۳۹۷

تاریخ شفاهی زندگانی و مبارزات آیت الله شهید دکتر بهشتی، امامعلی شعبانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷

مبانی نظری قانون اساسی: آیت الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی، نشر بقعه، ۱۳۷۷،

اندیشه های حقوقی شهید بهشتی، فرج الله هدایت نیا، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، ۱۳۸۲.

آزادی سیاسی در اندیشه آیت الله مطهری و آیت الله بهشتی، شریف لک زایی، بوستان کتاب قم، ۱۳۸۲.

روی خط اندیشه: جستاری دوباره در اندیشه های شهید بهشتی و فاجعه هفتم تیر ، علی دارابی، نشر هماهنگ، ۱۳۸۳.

شناخت اندیشه ها ی اجتماعی شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، صدیقه قاسمی، نشر بقعه، ۱۳۸۴.

• آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، محمدحسین عباسی ولدی، نشر شاهد، ۱۳۸۵

• آزادی، هرج و مرج، زورمداری: آیت الله سیدمحمد حسینی بهشتی، حبیب الله پیمان، مهدی فتاح پور، نشر بقعه، ۱۳۸۶.

گزیده ای از دیدگاه های شهید بهشتی، حسن اردشیری لاجیمی، موسسه بوستان کتاب ۱۳۸۷.

الگوی حضور: نگاهی به سیره شهید بهشتی در عرصه تعلیم و تربیت، حسین رودسری، انتشارات مدرسه، ۱۳۹۰.

تعاون و اندیشه های اقتصادی شهید بهشتی، مهدی صوفیان، علی بزم آمون، انتشارات پاور ۱۳۹۲.

در کوچه های بهشت: سیره تربیتی شهید دکتر بهشتی، ابراهیم خداشناس، بوی شهر بهشت، ۱۳۹۲.

نقش شهید مظلوم آیت الله بهشتی در انقلاب اسلامی بضمیمه شهادت نامه، مسیح مهاجری، اوج، ۱۳۶۱،

یادنامه شهیدمظلوم آیه الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، سیدفرید قاسمی، ۱۳۶۱

شهید بهشتی (عقل ملکوتی)، علی علیزاده، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵.

شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ۱۳۷۷.

خاطرات ماندگار از زندگی آیت الله سید محمد حسینی بهشتی، مرتضی نظری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸.

بازشناسی یک اندیشه: یادنامه بیستمین سالگرد شهادت آیت الله دکتر بهشتی نشر بقعه، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان اصفهان، ۱۳۸۰.

شهید بهشتی، ناصر طاهرنیا، دفتر انتشارات کمک آموزشی، ۱۳۸۱.

شیفته خدمت؛ نگاهی به زندگی شهید بهشتی (ره)، مهناز میزبانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ۱۳۸۱.

شهید بهشتی معمار نظام نوین قضایی اسلامی: یادمان همایش «فرهنگ ایثارگری و قوه قضاییه»، قوه قضاییه ، مرکز مطبوعات و انتشارات، ۱۳۸۲.

زندگی سیدمحمد حسینی بهشتی، افسانه وفا، روایت فتح، ۱۳۸۵.

سیره شهید بهشتی، غلامعلی رجایی، نشر شاهد، ۱۳۸۶.

تاریخ شفاهی زندگانی و مبارزات آیت الله شهید دکتر بهشتی، امامعلی شعبانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷.

بهشتی در قاب گفت وگوهایی درباره سیدمحمد حسینی بهشتی، بهاره رنجبران، پیام آزادی ۱۳۸۷.

تصویر ماندگار: نگاهی به زندگی سید محمد حسینی بهشتی، هدی ملکی، پیام آزادی، ۱۳۸۷.

نسیمی از بهشت: خاطراتی کوتاه از آیت الله شهید دکتر بهشتی، غلامعلی رجایی، هم پا، ۱۳۸۷.

وقتی که ما نبودیم: داستان هایی درباره سید محمد حسینی بهشتی، رقیه رودسرایی سنبله، ۱۶۰ صفحه، رقعی ۱۳۸۷.

راهبران اندیشه انقلاب: گزیده ای در زندگانی، اندیشه و مبارزات حضرت امام خمینی، استاد علامه مطهری و آیت الله دکتر بهشتی، حسین زحمتکش، حمید طاهریان، آبگین رایان، ۱۳۸۹.

هم حسینی بود هم بهشتی: گلگشتی در زندگانی و خاطرات شهید دکتر آیت الله سید محمد حسینی بهشتی، مهدی آقایی،معارف، ۱۳۹۰.

سید محمد حسینی بهشتی: نگاهی به زندگی و مبارزات شهید دکتر بهشتی، امیر صادقی، میراث اهل قلم، ۱۳۹۱ .

بهشتی از زبان بهشتی خاطرات شهید آیت الله سید محمد حسینی بهشتی، فرامرز شعاع حسینی، مقدمه سید محمد حسینی، شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر، ۱۳۹۲.

داستان های شیرین (۴۲ داستان از آثار متفکر شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی)، مرتضی نظری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۲.

سرچشمه: داستانی درباره زندگی شهید بهشتی، یعقوب توکلی، نشر معارف ۱۳۹۳.

انتهای پیام/