به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، رفع نیاز و گرفتاری های همنوعان از دستورات مؤکد دین مبین اسلام است تا حدی که عدم اهتمام به این کار (در صورت توانایی) را مستوجب عذاب و غضب الهی معرفی کرده است. علاوه بر حقوق واجب از قبیل خمس و زکات، حقوقی هم بر عهده ثروتمندان و صاحبان قدرت قرار داده است و به آنها دستور می دهد پس از تأمین نیازهای ضروری و گاه نیمه ضروری، دست از مصرف گرایی و اسراف برداشته و بخشی از امکانات مالی خود را صرف فقرا و ضعفا کنند. در آیه هفتم سوره طلاق در این رابطه آمده است: «لینفق ذو سعة من سعته ومن قدر علیه رزقه فلینفق مما آتاه الله لا یکلف الله نفسا إلا ما آتاها سیجعل الله بعد عسر یسرا؛ بر توانگر است که از دارایی خود هزینه کند و هر که روزی او تنگ باشد باید از آنچه خدا به او داده خرج کند؛ خدا هیچ کس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تکلیف نمی کند خدا به زودی پس از دشواری آسانی فراهم می کند».

امام صادق علیه السلام در اهمیت برآوردن نیاز مؤمنین به یکی از یاران خود به نام رفاعه فرمود: «ای رفاعه، به خدا، پیامبر و علی ایمان نیاورده کسی که برادر مؤمنش برای رفع نیاز خود نزد او آید و او با روی گشاده از وی استقبال نکند؛ پس اگر نیازش به دست او برآورده می شود، در رفع آن شتاب کند و اگر خودش نمی تواند نیاز او را برآورد، بکوشد تا از طریق فردی دیگر نیاز او را تأمین کند. پس اگر جز این پیش آید، میان ما و او ولایتی نیست؛ یا رفاعة ما آمن بالله و لا بمحمد و لا بعلی ص من إذا أتاه أخوه المؤمن فی حاجة فلم یضحک فی وجهه فإن کانت حاجته عنده سارع إلی قضائها و إن لم یکن عنده تکلف من عند غیره حتی یقضیها له فإذا کان بخلاف ما وصفته فلا ولایة بیننا و بینه». (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۲، ص۴۳۴). و یا امام حسین علیه لسلام در دیگر روایت فرمود: «بدانید که نیازهای مردم به شما از نعمت های خدا بر شماست؛ از آنها ملول نشوید که گرفتار می شوید؛ اعلموا أن حوائج الناس إلیکم من نعم الله علیکم ، فلا تملوا النعم فتحور نقما.»

این روایات دلالت بر این دارند رابطه ای میان ایمان به خدا، پیامبر و ولایت اهل بیت(ع) با برآوردن نیاز همنوعان وجود دارد؛ به این معنا که یکی از ویژگی های مؤمنان، رسیدگی به امور ضعفا و فقرا و عدم بی تفاوتی نسبت به محیط پیرامونی است. در واقع دین مبین اسلام همواره افراد را از رفتارها و اخلاقیات خنثی پرهیز می دهد.

اما از آن سو، آفاتی برای برآورده کنندگان نیاز حاجتمندان وجود دارد. بسیارند کسانی که وقتی حاجت نیازمندی را برآورده کرده، آن را بزرگ می شمارند و همه جا عنوان می کنند و گاه برای انجام دادن آن امروز و فردا دارند، به گونه ای که شخص نیازمند خسته و شرمنده می شود. اینگونه ادای حاجت ارزشی ندارد; انجام خواسته های مردم در صورتی ارزش پیدا می کند که انسان آن را کوچک بشمارد؛ هنگامی که او در نظرها بزرگ شد کار او نیز بزرگ شمرده می شود. امیرالمؤمنین (ع) در این باره در روایتی فرمود: «برآوردن نیازها جز به سه چیز قوام نیابد: خرد شمردن آن تا در نزد خدا بزرگ آید، پنهان داشتن آن تا به هنگام پاداش آشکار شود و شتاب در انجام دادن آن تا گوارا شود؛ لا یستقیم قضاء الحوائج إلا بثلاث: باستصغارها لتعظم، و باستکتامها لتظهر، و بتعجیلها لتهنؤ.» (حکمت۹۷ نهج البلاغه (صبحی صالح)

همچنین بر اساس این روایت شریف، ادای حاجتی ارزشمند و گواراست که به سرعت انجام گیرد، زیرا در غیر این صورت نیازمند ناچار است بارها به در خانه کسی که به او نیاز دارد برود و هر بار رنج تازه ای را بر روح خود تحمیل کند. در این هنگام چنانچه حاجت او برآورده شد برایش گوارا نخواهد بود.

منبع:

پیام امام امیرالمؤمنین، آیت الله مکارم شیرازی (شرحی بر نهج البلاغه)

انتهای پیام/