قزوین آئینۀ تاریخ ایران است و هرگوشۀ آن ماجرایی از یک دورۀ تاریخی نهفته است، بدون شک حضور در مجموعۀ تاریخی و تجاری سعدالسلطنه به عنوان بزرگ ترین کاروانسرای درون شهری کشور و نیز قدم زدن در نخستین خیابان ایران تجربۀ شیرینی خواهد بود.

به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، قزوین آئینۀ تاریخ ایران است. این منطقه در طول تاریخ به دلیل اهمییت استراتژیک و ارتباطی آن، به ویژه قرارگیری در مسیر جادۀ ابریشم، سهل الوصول ترین مسیر به سمت گیلان و دشتی حاصل خیز هواره مورد توجه حکومت ها قرار داشته است. از این جهت بنای تأسیس شهر قزوین در موقعیت کنونی را گذشته از آثار تمدنی چندهزار ساله، به پادگان نظامی در زمان شاهپور ساسانی نسبت می دهند. این موضوع یعنی باید در قزوین به دیدار با تاریخ برویم.

یکی از قدیمی ترین آثار قزوین بنای میمون قلعه در جنوب شهر است. این بنا در واقع بقایای ویرانۀ یک قلعه نظامی است که اصل بنا را به دورۀ ساسانیان نسبت می دهند، اما کشف آثار تاریخی همچون سفالینه های باستانی، ثابت کرده که این مکان در دورۀ آل بویه به عنوان یک قلعۀ نظامی در دوطبقه مورد استفاده قرار می گرفته است و پژوهش ها در زمینۀ استفاده از این قلعه پیش از این دوره ادامه دارد.

موزه های قزوین

مهم ترین موزۀ قزوین «موزه مرکزی» واقع در خیابان هلال احمر است که در آن آثار تاریخی مربوط به قزوین از شمشیر پادشاه صفویه تا قفل ها، مهرها، سفالینه ها و انواع آثاری که روایت گر دوره های تاریخی قزوین هستند به نمایش گذاشته شده است؛ همچنین موزۀ خوشنویسی نیز در محل عمارت کلاه فرنگی، علاوه بر نمایش هنر و زیبایی خط پارسی، شما را به دیدن شکوه معماری دورۀ نخست صفویه نیز دعوت می کند. موزۀ مردم شناسی نیز در حمام قجر قزوین، روایتگر سبک زندگی و آداب و سنن اقوام و ساکنان ولایت قزوین است. حمام بلور نیز به عنوان موزۀ سنگ، عمارت باغ سپهدار به عنوان موزۀ کشاورزی و عمارت شهرداری به عنوان موزۀ بلدیه مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین برای آشنایی با رشادت دلاورمردان و زنان این خطه از کشورمان، می توانید از موزۀ شهدا در ضلع غربی گلزار شهدای قزوین بازدید کنید.

خانه های تاریخی و هزاران داستان

خانه های تاریخی فراوانی نیز در قزوین وجود دارد که امروزه می توانید از آن ها بازدید کنید. نخستین و معروف ترین خانۀ تاریخی، حسینیۀ امینی ها است که بنای این خانۀ اعیانی به سال ۱۲۳۷ خورشیدی باز می گردد. جذابیت و شهرت این خانۀ تاریخی باعث شده تا همواره مورد بازدید گردشگرانی باشد که به قزوین سفر می کنند. علاوه برآن خانۀ بهروزی ها نیز امروزه در قزوین به عنوان هتل تاریخی و مرکز اقامتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از دیگر خانه های تاریخی شهر می توان به خانۀ زعیم و خانۀ یزدی ها نیز اشاره کرد.

جالب است بدانید خانواده های یزدی و تبریزی از خانواده های قدیمی ساکن در قزوین هستند!

بزرگ ترین کاروانسرای درون شهری کشور

اما امروز یکی از باشکوه ترین آثار معماری و تجاری که مورد استفاده نیز قرار می گیرد، مجموعۀ سعدالسلطنه متشکل از بازار و کاروانسرا است. مجموعۀ سعدالسلطنه، بزرگ ترین کاروانسرای درون شهری کشور است که در عصر ناصری و توسط میرزا باقرخان سعدالسلطنه حاکم قزوین ساخته می شود و البته در آن دوره بزرگ ترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری درون شهری کشور نیز بوده است.

تجارت و بازرگانی قزوین از طریق این مرکز مهم و قلب بازرگانی شهر رونق می گیرد و همواره در کنار بازار سنتی شهر، محل تجارت و معاملات داخلی و بین المللی بوده. این کاروانسرا شامل سراها و هفت حیاط تودرتویی است که شما را به تماشای فرهنگ و هنر مردم این سامان در دورۀ ناصری میهمان خواهد کرد. انگار که با تمامی بازرگانانی که در این مرکز تجاری نفس کشیده اند و تجارت کرده اند همراه می شوید و داستان هرکدام را مرور خواهید کرد. کاروانسرایی که در عبور و مرور روزانۀ خود بیش از یک قرن داستان بازرگانان و کاروان ها و انسان هایی را در دل خود جای داده که روزی خود را در آنجا می جستند.

امروز نیز با بازسازی که صورت گرفته حجره های گوناگون این مجموعه همچنان کاربری تجاری دارد و در آن آثار بی نظیری را خواهید یافت. از صنایع دستی، سوغات و خوراکی گرفته تا خدمات مختلف.

مطمئن باشید برای گردش در بزرگ ترین کاروانسرای درون شهری ایران به یک روز کامل وقت نیاز دارید و لحظات با نشاط و لذت بخشی را در گوشه گوشۀ آن تجربه خواهید کرد.

قدیمی ترین خیابان ایران و خیابان های قدیمی شهر

اما یکی دیگر از جاذبه های دوست داشتنی قزوین، نخستین خیابان مدرن ایران است. خیابان سپه، از عمارت عالی قاپور تا چهارراه شهدا ادامه دارد. طراحی اولیۀ این خیابان در دورۀ صفویه صورت گرفت و بعدها توسعه پیدا کرد. در زمان ناصرالدین شاه خیابان سپه از عمارت عالی قاپور آغاز می شد و تا میهمانخانۀ بزرگ قزوین ادامه داشت، اما در دورۀ پهلوی اول برای توسعۀ نخستین خیابان طراحی شدۀ ایران، بنای تاریخی میهمانخانۀ بزرگ قزوین مربوط به دورۀ ناصری و عمارت نادری مربوط به دورۀ صفوی را ویران می کنند و این خیابان در حاشیۀ مسجد جامع عتیق تا چهارراه سپه ادامه پیدا می کند.

این خیابان سنگ فرش بوده و دوطرف خیابان نیز پوشیده از درختان توت است. در حاشیۀ این خیابان تعداد زیادی آثار دیدنی وجود دارد که از آن جمله می توان به خانه موزۀ ابوترابی، مسجدمدرسۀ شیخ الاسلام، مسجد جامع عتیق و بازارچۀ سنتی سپه اشاره کرد.

خیابان سپه مرکز تاریخی قزوین به شمار می رود و به عنوان نخستین خیابان مدرن و طراحی شدۀ ایران در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. از دیگر خیابان های قدیمی و تاریخی قزوین همچنین می توان به خیابان پیغمبریه اشاره کرد که از سبزه میدان به سمت عالی قاپو کشیده شده است. وجه تسمیۀ این خیابان وجود بقعۀ چهار انبیا مدفن چهار پیامبر تبلیغی بنی اسرائیل در میانۀ آن است که در گزارش های بعدی به آن خواهیم پرداخت.

در حاشیۀ خیابان پیغمبریه نیز آرثار قابل توجهی وجود دارد که به قدم زدن در آن می ارزد. از جمله آن می توان به وجود گراندهتل، بقعۀ چهارانبیاء، کوچه تیرچراغ برق، نمای درونی باغ سعادت آباد و غیره اشاره کرد.

همچنین قزوین در گذشته دارای دروازه های فراوانی برای عبور و مرور بوده که هریک از آن ها نیز اختصاص به اهداف و روش های سفر داشته. برای مثال از دروازه ری برای ورود و خروج کاروان های تجاری استفاده می کردند. امروزه تنها دو دروازۀ تاریخی تهران قدیم و درب کوشک باقی مانده و الباقی دروازه های تاریخی در دو دورۀ پهلوی تخریب شدند.

پایان پیام/