به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، بیست ونهمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (COP۲۹) در ماه نوامبر ۲۰۲۴ در کشور آذربایجان برگزار خواهد شد. این کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی بر الزام شرکت ها و کشورها در قبال کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تمرکز دارد.

یکی از مواردی که بارها در این نشست اقلیمی مطرح شده، اصل «آلوده کننده باید جریمه بپردازد» است. این اصل می گوید آلوده کننده باید هزینه های مدیریت آلودگی های خود را بپردازد تا از آسیب به سلامت انسان و محیط زیست جلوگیری شود.

اگرچه این اصل به طور نظری پذیرفته شده است، اما به طور مداوم و جدی به اجرا گذاشته نشده و اعمال نمی شود و بسیاری از بزرگ ترین آلوده کنندگان همچنان بدون پیامدهای مالی قابل توجه به فعالیت خود ادامه می دهند.

درحالی که کشورهای پیشرفته جهان مسئول انتشار گازهای گلخانه ای هستند، به عنوان مثال کشورهای «جی۲۰» ۷۷درصد گازهالی گلخانه ای را تولید می کنند، کشورهای در حال توسعه مجبور شده اند هزینه های سازگاری و کاهش آثار تغییرات اقلیمی را متحمل شوند، در حالی که کمترین سهم را در انتشار جهانی گازهای گلخانه ای دارند.

با توجه به این موارد کارشناسان تأکید دارند که COP۲۹ باید اراده و تعهد سیاسی بیشتری برای دستیابی به کاهش های شدید و فوری انتشار گازها نشان دهد تا بتوانیم از گرم شدن بیش ازحد زمین جلوگیری کنیم. این موضوع اهمیت بی سابقه ای پیدا کرده است، زیرا زمین با سرعت زیاد در حال گرم شدن است و در تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳، دمای جهانی برای اولین بار در تاریخ ثبت شده مدرن از سطح ۲ درجه سانتی گراد بالاتر از دوران پیش از صنعتی شدن عبور کرد.

اگر نتوانیم تا سال ۲۰۵۰ جلوی تمام انتشار گازهای گلخانه ای را بگیریم، قاره آفریقا سالانه متحمل ۵۰ میلیارد دلار هزینه خواهد شد. همچنین پیش بینی می شود که بین سال های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ تغییرات اقلیمی سالانه باعث مرگ حدود ۲۵۰ هزار نفر در سراسر جهان شود که آفریقا به طور ویژه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

مالیات بر آلوده کنندگان، پرداخت هزینه آلودگی های گذشته و ایجاد فضا برای دادگاه ها جهت اعطای خسارت های مرتبط با تغییرات اقلیمی از جمله اقداماتی است که COP۲۹ باید آن ها را بپذیرد.

مشکلات کنفرانس های پیشین COP

کنفرانس های پیشین COP اهداف بلندپروازانه ای در زمینه تغییرات اقلیمی تعیین کرده اند. به عنوان مثال توافقنامه الزام آور پاریس در سال ۲۰۱۵ که در COP۲۱ تصویب شد، اهداف بلندپروازانه تری را در زمینه تغییرات اقلیمی تعیین کرد و ۱۹۶ کشور توافق کردند که گرم شدن جهانی را به کمتر از ۲ درجه سانتی گراد محدود کنند اما کشورهای امضاکننده تنها باید تعهدات داوطلبانه ای (موسوم به تعهدات معین ملی) را برای کاهش انتشار گازها اتخاذ کنند. آن ها می توانند تصمیم بگیرند که این تعهدات را رعایت نکنند، بدون آنکه با جریمه یا تنبیه روبرو شوند.

بسیاری از کشورها در انجام تعهدات خود کوتاهی کرده اند. برای مثال، ایالات متحده که یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه ای در جهان است، در سال ۲۰۱۷ از توافقنامه پاریس خارج شد و دلیل آن را آسیب اقتصادی اعلام کرد اما هیچ جریمه یا مجازاتی برای خروج از این توافقنامه متحمل نشد.

اقدامات پیشنهادی برای تقویت اصل «آلوده کننده باید بپردازد»

COP۲۹ فرصتی دیگر و شاید آخرین فرصت، برای پاسخگو کردن شرکت ها و کشورها در قبال انتشار گازهای گلخانه ای آن ها فراهم می کند. این اقدام گامی اساسی به سوی تحقق عدالت اقلیمی و کاهش افزایش دما است. COP۲۹ باید جریمه های قابل اجرا برای آلوده کنندگان بزرگی که اهداف کاهش انتشار را رعایت نمی کنند، معرفی کند.

این جریمه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

پایان دادن به یارانه های سوخت های فسیلی

پاسخگویی اقلیمی به معنای این است که کسانی که به شدت محیط زیست را آلوده کرده اند، در قبال اقدامات خود پاسخگو باشند. ۲۰ شرکت بزرگ سوخت های فسیلی از سال ۱۹۶۵ مسئول ۳۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه ای جهان بوده اند. به طور جهانی، یارانه های سوخت های فسیلی در سال ۲۰۲۲ به ۷ تریلیون دلار رسیده است، در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۵ حدود ۴٫۵ تریلیون دلار بود. این یارانه ها باعث تداوم انتشار گازهای گلخانه ای توسط صنایع سوخت فسیلی شده و باید پایان یابد.

مکانیسم های الزام آور برای تأمین مالی مسئولیت اقلیمی

COP۲۹ باید برای تدوین چارچوب جهانی مسئولیت اقلیمی تلاش کند. این چارچوب باید شرکت های مسئول انتشارهای گسترده را مجبور به جبران خسارت مناطق آسیب دیده کند. الگویی که می توان دنبال کرد، طرح های مسئولیت برای نشت نفت یا دیگر فاجعه های محیط زیستی است که در آن ها شرکت ها موظف به پرداخت هزینه های پاکسازی و جبران خسارت هستند.

آلوده کنندگان بزرگ باید به یک صندوق جهانی برای خسارت های اقلیمی کمک کنند. این صندوق می تواند منابع مالی برای سازگاری و کاهش آثار تغییرات اقلیمی و برنامه های جبران خسارت فراهم کند.

قیمت گذاری کربن و مالیات بر انتشار در منبع

قیمت گذاری کربن، هزینه عمومی سیلاب ها یا خشکسالی های ناشی از تغییرات اقلیمی را محاسبه می کند. COP۲۹ باید آن را گسترش دهد تا هزینه های واقعی محیط زیستی و اجتماعی انتشار کربن منعکس شود و آلوده کنندگان این هزینه ها را بپردازند.

مالیات کربن زمانی است که دولت مالیاتی برای هر تن گاز گلخانه ای که آلوده کنندگان منتشر می کنند، تعیین می کند. این امر آلودگی را پرهزینه تر می کند و انگیزه ای برای پذیرش فناوری های پاک تر ایجاد می کند. برای مثال، سوئد بالاترین نرخ مالیات کربن را با ۱۱۶٫۳۳ یورو (۱۳۷ دلار آمریکا) به ازای هر تن انتشار کربن دارد و این امر به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک کرده است.

مسئولیت قانونی برای خسارت های اقلیمی

COP۲۹ باید بر نقش دیوان بین المللی دادگستری و سایر نهادهای قانونی بین المللی در رسیدگی به موارد خسارت های محیط زیستی و اعطای غرامت های اقلیمی تأکید کند. چارچوب های قانونی بین المللی جدیدی موردنیاز است. این چارچوب ها باید اجازه دهند که دعاوی مرتبط با اقلیم علیه دولت ها، شرکت ها و دیگر مسئولان انتشار بیش ازحد گازهای گلخانه ای مطرح شود. پیروزی های قانونی گذشته، مانند حکم دادگاه منطقه ای لاهه هلند در سال ۲۰۲۱ که شرکت رویال داچ شل را ملزم به کاهش ۴۵ درصدی انتشار تا سال ۲۰۳۰ کرد، الگویی قدرتمند ایجاد کرده است.

ثروتمندان باید هزینه کنند

تا زمانی که کشورهای پیشرفته ازجمله اتحادیه اروپا و آمریکا بخواهند با اقدامات نمایشی آمار تولید گازهای گلخانه ای در کشورهای خود را توجیه کرده و تقصیر را گردن کشورهای درحال توسعه بیندازند، قطعا این کشورها نیز قبول نمی کنند به بهای کاهش گازهای گلخانه ای از توسعه دست بکشند.

همچنین کشورهای توسعه یافته که از ابتدای انقلاب صنعتی عامل آلودگی محیط زیست جهان و توسعه گازهای گلخانه ای بوده اند، باید بهای آن را بپردازند و بهای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای برای کشورهای درحال توسعه را نیز پرداخت کنند.

انتهای پیام/