به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، رسانه در عصر حاضر به دلیل کارکرد فوق العاده ای که دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه اکنون جنگ نرم علیه کشورها جایگزین جنگ سخت شده است که رسانه به عنوان اصلی ترین ابزار در جنگ نرم نقش ایفا می کند.

علاوه بر اهمیت نقش رسانه در عرصه های ملی و بین المللی، در عرصه های استانی و شهری هم، «رسانه مطالبه گر»، نقش اثرگذاری در مسایل شهری دارد و می تواند بسیاری از خلاءها را با مطالبه گری اصلاح نماید. از سوی دیگر، این رسانه در داخل خود با آسیب هایی مواجه است که باید مورد بررسی قرار گرفته و این آسیب ها رفع شود.

برای بررسی آسیب های حوزه رسانه در آذربایجان شرقی، دفتر خبرگزاری تسنیم در تبریز در یک میزگرد تخصصی میزبان سه تن از مدیران و صاحبان رسانه استان، آقایان رامین نظامی خواه رئیس بسیج رسانه آذربایجان شرقی؛ غلامرضا سیفی مدیر قرارگاه فضای مجازی سپاه عاشورا ، وحید زینالی مدیر خبرگزاری فارس در آذربایجان شرقی و رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی بود تا آسیب های حوزه رسانه را در استان بررسی کنیم.

تسنیم: به عنوان نخستین موضوع مورد بحث، در مورد آسیب ها و قوت های حوزه رسانه ای استان توضیح بفرمایید و اینکه آیا تعداد زیاد رسانه ها در استان نقطه قوت برای استان است یا آسیب هایی به همراه دارد؟

نظامی خواه: در حال حاضر معتقدم نیازمند فعالیت های متحد و جهت دار برای تولید محتوای اثرگذار در استان هستیم. در این راستا باید نقاط قوت و نقاط ضعف رسانه ها را دید و بر اساس آن در مسیر اصلاح و رشد قدم برداشت.

متاسفانه مشکلات «اقتصاد رسانه» به خروجی کیفی و کمی رسانه اثر گذاشته است که بحران کاغذ و ملزومات چاپ نیز در این مسیر بی تأثیر نبوده است. البته رسانه های بر خط در این فضا پیشرو شدند و خبرگزاری ها و پایگاه های خبری توانستند به نگاه توسعه محلی ارج نهند.

از سوی دیگر، اکنون در حوزه رسانه با سرعت بالای انتشار اخبار مواجهیم که علی رغم اینکه فرصت خوبی است، تهدیدهایی هم دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. از جمله این تهدیدها افزایش ضریب نفوذ شایعات و رشد رسانه های غیررسمی است که در روند اصلاح رسانی «صحیح و دقیق» اخلال ایجاد می کنند.

البته در استان ما رسانه های غیررسمی و رسانه های اجتماعی در کنار رسانه های جمعی قرار دارند و از سوی دیگر هم رسانه های جمعی با نگاه نوین به رسانه جدید، نقش ایفا می کنند لذا ظهور رسانه های اجتماعی ضربه شدیدی به رسانه های رسمی نزدند.

رامین نظامی خواه، رئیس بسیج رسانه آذربایجان شرقی

در مورد تکثر رسانه هم باید گفت که اگر در عین تکثر، شاهد تنوع باشیم، این تکثر آسیب محسوب نمی شود و اگر رسانه های ما کارهای ویژه ای را دنبال کنند و مشکلی از مشکلات مردم را رفع نمایند، رقابت سالم نیز در بین رسانه ها حاکم خواهد شد و این موضوع نه تنها آسیب نیست، بلکه فرصتی برای استان است.

بنابراین اگر تنوع باشد، تکثر آسیب نیست اما وقتی برخی به رسانه به عنوان بنگاه کسب و کار نگاه کنند، این دیدگاه به رسانه آسیب می زند. در استان ما در حال حاضر شاهدیم که هر کدام از رسانه ها به دنبال هویت مستقل و رقابت سالم برای کسب سهمیه در سبد مصرفی خبری هر مخاطب هستند.

زینالی: در مورد حوزه رسانه باید ریشه ای نگاه کنیم؛ اکنون رسانه های خارجی از خبررسانی به مدیریت خبر رسیده اند اما ما متاسفانه مدیریت رسانه نداریم. در موضوع لردگان از بس به موقع پرداخت نکردیم و مدیریت نکردیم، موضوع آن به یک بحران تبدیل شد که باید زودتر و به موقع وارد می شدیم.

در جنگ رسانه ای با دشمن، متاسفانه به دلیل عدم مدیریت، توفیقات قوی خاصی نداریم، فقط معتقدم بعد از دفاع مقدس، در موضوع دستگیری ملوانان انگلیسی در جنگ رسانه ای برنده شدیم.

دشمن با مدیریت رسانه و خبر، مدیریت افکار عمومی را در دست می گیرد که به عنوان یک مثال نزدیک، مطرح شدن موضوع «دختر آبی» در ایام اوج اثر گذاری عاشورا به چه دلیلی می تواند باشد؟

در مورد تکثر رسانه ها هم خروجی این حجم از رسانه ها را شاهد هستیم و من با این حجم از تکثر که خروجی ندارد و فله ای واگذار شده مخالفم. اکنون عده ای امتیاز رسانه و نشریه گرفته اند که حتی یک روز هم در رسانه نبوده اند و بلد نیستند چگونه باید منتشر کنند و این می تواند به آسیب جدی رسانه تبدیل شده و پاشنه آشیل رسانه های استان باشد.

سیفی: در برخی از موارد در رسانه های استان دیدیم که رسانه های رسمی از تحولات عقب بودند، لذا معتقدم باید نقش آفرینی رسانه های رسمی باید افزایش یابد تا مدیریت افکار عمومی به دست افراد ناکاربلد رسانه ای نیافتد چراکه مخاطب شناس و موقعیت شناس نیستند و ممکن است یک موضوع کوچک را در استان به بحران تبدیل کنند و بحران شهری را با یک اقدام نادرست در حوزه رسانه به بحران ملی و بین المللی تبدیل کنیم که نمونه آن در کشور کم نبوده است.

از سوی دیگر، رسانه های غیررسمی بدون سابقه رسانه ای، افکار جمعیت چندین هزار نفری را مدیریت می کنند، لذا باید سواد رسانه ای مردم هم افزایش یابد تا خبر درست را از نادرست تشخیص دهند.

غلامرضا سیفی مدیر فضای مجازی سپاه عاشورای آذربایجان شرقی

مردم برای ملزومات زندگی خود، سبد خرید ویژه اختصاص می دهند، باید در مورد سبد رسانه ای هم مردم با سواد رسانه ای حساسیت بیشتری به خرج دهند و به دنبال جنس فاخر باشند، از سوی دیگر رسانه های رسمی هم باید پا به پای تحولات حرکت کنند.

سال قبل پیام رسان ها مرجعیت داشت ولی امسال مرجعیت تغییر یافته است. مردم باید روی سبد رسانه ای تأمل بیشتری داشته باشند. خبر صحیح باید در جامعه جاری باشد، چرا که اگر با خبر جعلی جامعه با مشکل جدی مواجه شود، بازگرداندن آب به مسیر درستش، زحمت زیادی می برد.

تسنیم: در مورد ساماندهی رسانه ها و خبرنگاران هم به نظر می رسد در استان به یک ساماندهی نیاز داریم، در مورد واگذاری رسانه به افراد غیر رسانه ای چه اقدامی می شود انجام داد؟

نظامی خواه:اکنون در حوزه رسانه تک صدایی نداریم و هر کس از نگاه خود اولویت هایی دارد اما نباید نگاه خبرنگار و مدیر درون صنفی باشد، از سویی هم واگذاری رسانه به افراد غیر رسانه ای و غیر خبرنگار یک آسیب است.

از نظر برون سازمانی هم، تعدد رسانه ها مزایایی دارد و نباید راه ورود به عرصه رسانه را بست تا تکصدایی به روال تبدیل نشود. اگر راه ورود به رسانه های هویت دار بسته شود، غیر شناسنامه دارها جای پا باز می کنند لذا باید به یک نقطه بهینه برسیم و تعادل درستی بین تکثر و واگذاری حداقلی رسانه ها منجر شود.

زینالی: برای ساماندهی خبرنگاران، طرحی به عنوان طرح رتبه بندی خبرنگاران را در انجمن صنفی روزنامه نگاران طراحی کردیم که ارشاد آن را اجرا نکرد و بعدها این طرح ما در تهران به نحو دیگری مورد استفاده قرار گرفت که با اهداف طرح کاملا ناسازگار بود و آذربایجان شرقی از این ساماندهی بهره ای نبرد.

در این طرح ما ۲۰ آیتم طراحی کردیم که خبرنگاران بر اساس مدرک تحصیلی، رتبه در جشنواره، دوره های گذرانده، سوابق کاری و … رتبه بندی می شدند که رتبه زیر ۷۰ امتیاز به عنوان خبرنگار کارآموز، زیر ۹۰ امتیاز خبرنگار، زیر ۱۵۰ امتیاز روزنامه نگار، زیر ۲۴۰ امتیاز روزنامه نگار حرفه ای و … قرار داشت که طبق آن، کارآموز اجازه حضور در نشست های خبری و سؤال از مدیر را ندارد یا در نشست های سفرای خارجی، فقط روزنامه نگار امکان حضور دارند. اگر این طرح اجرایی می شد، شاهد چنین نابسامانی در بین خبرنگاران و رسانه های استان نبودیم.

وحید زینالی مدیر خبرگزاری فارس آذربایجان شرقی و رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی

از سوی دیگر، مشکل ما خبرنگار-کارمندها هستند که مدتی است از خبرنگاری فاصله گرفته و کارمند شده اند ولی همچنان به دنبال استفاده از امتیازاتی هستند که مثلا انجمن صنفی روزنامه نگاران برای خبرنگاران دریافت می کنند.

البته این جو موجود خبرنگار را به سمت شغل دیگری سوق می دهد، چراکه در خبرنگاری نه امنیت شغلی دارد، نه دریافتی قابل ملاحظه ای و نه بیمه ای، از سوی دیگر هم وزارت ارشاد خبرنگاران را برای دریافت بیمه به یکی از زیرشاخه های هنرمندان برده اند که این امر هم درست نیست و باید استقلال رسانه و خبرنگار در این موضوع لحاظ می شد.

تسنیم: به نظر شما برای اثرگذاری بیشتر رسانه، رویکرد رسانه ها چگونه باید باشد؟

نظامی خواه: معتقدم در این وضعیت فعلی، هر رسانه ساز خود را می زند که در زمینه منافع ملی و هویت دینی و انقلابی باید ظرفیت های رسانه را در برابر دشمن متمرکز کنیم.

مواردی در همین تبریز شاهد بودیم که رسانه بحران را مدیریت کرده و از تبدیل آن به بحران ملی جلوگیری کرده است. مدیریت بحران حاصل این بوده که هر کس در حد نقش و میزان ابزارش اقدام کرده و ظرفیت ها در یک موضوع خاص متمرکز شد.

برخی وقتی در مورد جنگ فرهنگی و رسانه ای حرف می زنیم، انگ «توهم توطئه» می زنند و این درحالی است که واقعا در میدان جنگ رسانه ای قرار داریم و باید دشمن را شناسایی کنیم، هم افزایی داشته باشیم و در سر بزنگاه ها همدیگر را بیابیم.

جریان انقلابی هم در رسانه های استان ورود مثبتی دارد و کمک خوبی به اثرگذاری بر روند توسعه استان یا رفع موانع و مشکلات مردم داشته است.

زینالی: رسانه های خارجی که دیده اند، از شهرهای بزرگ نتیجه نمی گیرند، دست روی روستاها و شهرهای کوچک زده اند که لردگان نمونه بارز آن است. رسانه های خارجی تهران و مراکز استان ها را ول کرده اند و با ابزار فضای مجازی شهرها را مطرح کرده اند لذا باید به شهرها و مسائل پیرامون آن توجه بیشتری صورت گیرد.

در موضوع دختر آبی، خوراک دهی از رسانه های داخلی بود، اما مدیریت خبر به دست رسانه های خارجی افتاد. طوری مدیریت کردند که حواس ها از عاشورا را با دختر آبی پرت کردند، موفقیت انصارالله یمن در آرامکو را با برجسته کردن وقایع عراق تحت الشعاع قرار داند و با جابجایی پازل ها، افکار عمومی را هدایت می کنند. لذا معتقدم برای اثرگذاری بیشتر باید مدیریت خبر را در رسانه ها ترویج کنیم و از این ظرفیت استفاده کرده و مانع دخالت رسانه های بیگانه در امور کشور شویم.

سیفی: مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با پاسداران تاکید داشتند که باید نگاه فرامنطقه ای حفظ شود. این موضوع در حوزه رسانه هم صدق می کند ولی نگاه فرامنطقه ای را در رسانه های استان نمی بینیم و به همین خاطر با هجمه های سنگین رسانه ای مواجه هستیم.

تبریز تحت سیطره سنگین فرهنگی و هنری است، اگر تهران با رسانه های فارسی زبان ماهواره ای مواجه است، تبریز و آذربایجان با انواع رسانه های ترکیه ای، آذربایجانی و فارسی زبان مواجه است که نتایج آن را در سبک زندگی ها می بینیم و چون نگاه درست به این موضوع نداریم و حتی شاید آن را باور نداریم، منفعل بوده ایم.

به عنوان مثال ما هنوز مخاطب داخلی تبریز را نتوانستیم آگاه کنیم که در موضوع «قره باغ»، ایران و ما بودیم که به صورت جدی وارد شدیم، در سال ۹۴ بیش از ۲۲ شبهه در این زمینه مطرح کردند که چرا ایران در سوریه حضور دارد ولی به مساله قره باغ بی تفاوت است؟! اما متاسفانه مسئله امروز رسانه های ما پوشش جلسات مثلا شورای شهر است که مهمتر از این موضوع بوده که منافع ملی ما با آن ارتباط تنگاتنگ دارد.

این موضوع به عنوان مسئله مهمی برای رسانه های ما نبوده و باید اولویت شناسی را در رسانه ها مورد توجه قرار دهیم.

وقتی در موضوع مسابقه تراکتور با یکی از تیم ها در فصل های گذشته لیگ برتر فوتبال، چالش جدی به وجود آمد، از اکانت های توئیتری عربستانی توئیت ارسال می شد و حتی اخیرا در عراق هم چنین شد و نزدیک به ۹۰ درصد توئیت های اعتراضات از عربستان برای افزایش اغتشاش بوده ولی برای ما از اهمیت کمتری برخوردار است چراکه میدان درگیری در رسانه اولویت بندی نشده و منافقین از این خلاء ما استفاده کرده و شبکه سازی کرده اند.

مسئولین و فعالان رسانه های ما باید باور کنند که در میدان رسانه چه درگیری ای داریم و امنیت ملی و هویت دینی و انقلابی ما را چه وقایعی تهدید می کند تا مانع آن شویم.

در اولویت ها باید سخن مقام معظم رهبری به پاسداران را به حوزه رسانه تعمیم دهیم و «پاسدار افکار عمومی» باشیم. به عنوان متولی هدایت افکار باید ابتدا باور کنیم که جنگ رسانه ای و جنگ افکار داریم و بعد برای اولویت ها فکری اساسی کنیم.

ما در گذشته همواره پدافندی عمل کرده ایم باید آفندی باشیم، ضمن اینکه سیاستگذاران ما هم خطا دارند و من رسانه هزینه آن را می دهم.

تسنیم: به عنوان مطلب پایانی اگر نکته ای دارید، بفرمایید؟

نظامی خواه: در این مورد باید به این نکته اشاره کنم که تسنیم رسانه سنتی و قدیمی نیست ولی توانسته در مدت کوتاه فعالیتش جایگاه خود را به سرعت یافته و الگوی سایرین باشد. نکته ای که در مورد تولد تسنیم وجود دارد این است که تسنیم با هویت حرفه ای متولد شد و سایر رسانه ها هم باید به جای هویت فردی، از هویت حرفه ای تبعیت کنند.

تسنیم به صورت نقطه متولد شد، نه خط، چراکه این رسانه هیچگاه قائم به فرد نبود و در یک مجموعه، همه با هم حرفه ای عمل کردند. معتقدم هیچگاه رسانه با یک نفر شکل نمی گیرد، اگر هم رسانه های یک نفری موفق هستند، بخاطر این است که تک نفری نماندند.

با رویکردی که تسنیم در آغاز به کار حرفه ای خود داشت، وقتی متولد شد، سهم خود را از سبد رسانه ای مردم مشخص کرد و تأمین نیازهای مخاطب را در سبد خبری خود لحاظ کرد.

از سوی دیگر، تسنیم نقش خود را در جبهه رسانه ای انقلاب به خوبی ایفا کرده و نقش خود را متفاوت تعریف کرد. نگاه تسنیم به نسل جوان رسانه ای هم قابل تحسین است. سایر رسانه ها هم به تدریج ناگزیر به جدی گرفتن و میدان دادن به جوانان در رأس امور رسانه خواهند شد.

ارتباط تسنیم با جریان مطالبه گر در استان و کشور نیز از ویژگی های بارز تسنیم است که مطالبه گری را به یک اولویت تبدیل کرده است. تسنیم آذربایجان شرقی در موضوع کاوه سودا وارد شد و با هویت دهی به پیگیری سوژه و تبدیل به خط خبری، نتیجه گرفت و به یک الگو تبدیل شد. متاسفانه برخی سوژه ها به نقطه توجه می کنند ولی به خط خبری و حصول نتیجه توجهی ندارند.

غرض من، تعریف از تسنیم نبود، چراکه با تعریف من تسنیم ارتقا نمی یابد بلکه با تأثیر روی مخاطب، اثرگذاری تسنیم را می بینیم و باید الگوی تسنیم در رسانه های دیگر تکثیر شود.

از سوی دیگر هم وضعیت رسانه های مکتوب در استان راضی کننده نیست، چراکه تولید محتوا در رسانه های مکتوب و نشریات ما زیر ۱۰ درصد است که چاره اصلاح این روند ناصواب، الگوگیری و حمایت از رسانه های موفق است.

انتهای پیام/ش