به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، مدیر عامل بنیاد امامت در دومین روز از مدرسه زمستانی فلسفه اسلامی به تبیین موضوع «وجود ذهنی و چالش های معرفت شناسی در فلسفه اسلامی» پرداخت و گفت: وجود ذهنی در فلسفه از یک تبیین برای مسأله معرفت و برای پاسخ به شبهه سوفسطایی و بنانهادن معرفت بر اساس یقین معرفت شناختی آغاز شده است. بالطبع اگر وجود ذهنی نتواند خود را از اشکالات برهاند، مساله معرفت را دچار چالش می کند. مشکل اساس هم در علم حصولی است.

وی در ادامه توضیح داد: دو اصطلاح در طول هم برای وجود ذهنی مطرح شده است: الف) وجود ذهنی در مقابل وجود خارجی که این اصطلاح وقتی است که فیلسوفان آن را در مقابل نظریه فخر رازی یعنی قول به اضافه مطرح می کنند. ب) وجود ذهنی به معنای تناظر یک به یک آن با خارج؛ این معنای حداکثری از وجود ذهنی است که آن را در مقابل قول به شبح مطرح می کنند. خب در ما نحن فیه مهم اثبات معنای دوم است تا بتوانند مساله معرفت را مطرح کنند و تا آنجا که من می دانم ادله فیلسوفان ناظر به اثبات معنای اول یعنی وجود واسطه در علم به خارج است و این برای تبیین مساله معرفت کافی نیست.

حجت الاسلام و المسلمین سبحانی اذعان داشت: اگر وجود ذهنی به معنای دوم حل نشود، اساسا پروژه علم را با مشکل مواجهه می کند؛ چه اینکه بحث از مطابقت با واقع حل نمی شود و مساله تطابق حل نمی شود.

وی سپس بیان داشت: خصوصا اینکه اگر بر اساس اصالت وجود گفتیم که هویت ماهیت در خارج بالعرض است، تمام پروژه وجود ذهنی فرو می ریزد؛ چه اینکه مساله تطابق با مشکل مواجه می شود و هیچ کدام از راه حل های سه گانه یعنی توسل به حمل اولی ذاتی و شایع صناعی، و تمسک به نظریه وجود ظلی، و نیز دیدگاه مبتنی بر وجود برتر ماهیت مشکل را حل نمی کند.