به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نعمت از دیدگاه اسلام به معنای آسایش و خیر و شامل جنبه های مادی و معنوی است. زمین، آسمان، دشت و صحرا و انواع و اقسام حیوانات و حشرات و گیاهان از نعمات مادی و نیز گزاره هایی مثل آزادی از قید و بند ستمگران، اتحاد، آرامش و امنیت، دوستان صالح، نعمت امامت و ولایت، بهشت و … از مواهب معنوی شناخته می شوند که در آیات قرآن به آن ها اشاره شده است.

نعمت ها غالبا به صورت تدریجی بر انسان وارد می شود و وظیفه انسان هوشیار این است که به استقبال نعمت برود و استقبال از آن راهی جز شکرگزاری ندارد. هرگاه با آغاز روی آوردن نعمت به شکر قلبی و زبانی و عملی بپردازد ادامه خواهد یافت و تا پایان آن نصیب انسان می شود. همچنین بسیاری از نعمت ها به صورت تدریجی زوال می پذیرند; هرگاه انسان در آغاز زوالش هوشیار باشد و به شکر قلبی و زبانی و عملی بپردازد، مانع بازگشت و زوال تدریجی آن می شود. این سخن در اصل برگرفته از قرآن است که می فرماید: «و إذ تأذن ربکم لئن شکرتم لازیدنکم ولئن کفرتم إن عذابی لشدید; به خاطر بیاورید زمانی که پروردگارتان اعلام کرد اگر شکرگزاری کنید (نعمت خویش را) بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسی مجازاتم شدید است» (شرح پیام امام امیر المومنین (آیت الله مکارم شیرازی) )

قرآن همچنین سرگذشت بسیار عبرت آموزی از قوم سبأ نقل می کند که خداوند نعمت بسیار وافری به آنها داد و فرمود: « …کلوا من رزق ربکم واشکروا له بلدة طیبة و رب غفور; ازروزی پروردگارتان بخورید و شکر او را به جا آورید; شهری پاک و پاکیزه در اختیار شماست و پروردگاری آمرزنده». (۱۵ سبأ) اما آنها از این نعمات اعراض کردند، سد عظیمی که سبب آبادی کشور آنها شده بود، بر اثر سیلاب و عوامل دیگر در هم شکست و تمام آبادی و باغ ها و مزارع ویران شد به گونه ای که نتوانستند در آنجا بمانند و ناچار در اطراف متفرق شدند؛ در دو آیه بعد خداوند علت این عذاب را اینگونه معرفی می کند: «ذلک جزیناهم بما کفروا و هل نجازی إلا الکفور؛ این [ سیل ویران گر ] را در برابر کفرشان به آنان کیفر دادیم؛ آیا جز کفران کننده را کیفر می دهیم؟»

بنابراین یکی از راه های تداوم نعمت، شکرگزاری و عدم کفران نسبت به نعمات الهی است. امیرالمؤمنین(ع) در فرازی از سخنان خویش حتی کم سپاسی درباره نعمات را عاملی بر قطع آن ها معرفی کرده و فرمودند: «چون سرآغاز نعمت به شما برسد، با کم سپاسی دنباله آن را نبرید؛ إذا وصلت إلیکم أطراف النعم، فلا تنفروا أقصاها بقلة الشکر» . (حکمت ۱۴ نهج البلاغه)

لفظ تنفیر (حذر داشتن) را به ملاحظه شباهت نعمت، به یک گروه پرنده استعاره آورده است، پرندگان به هم پیوسته که اگر اول آن گروه فرود آید، آخر آن نیز فرود خواهد آمد. و در این عبارت اشارتی است بر این که دوام شکر و سپاس باعث دوام و زیادت نعمت است. (جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (مهدی دامغانی))

انتهای پیام/