رسیدگی به محرومان جامعه و پایبندی به قراردادها نشانه ایمان است
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: خداوند متعال دین اسلام را برای هدایت انسان ها فرستاده و هر آنچه را برای رسیدن به بالاترین قله فضیلت بدان نیازمندند برایشان تبیین فرموده است. در طرح ملی زندگی با آیه، هر روز ماه مبارک رمضان، مهمان یک آیه از آیات کلام وحی خواهیم بود. تفسیر و تلاش برای فهم قرآن کریم از زمان پیامبر اعظم (ص) تا به امروز ادامه داشته است و جاودانگی قرآن سبب می شود تا تفسیر آن کتاب در هر عصر و زمانی ادامه یابد؛ چرا که آیات قرآن، مهم ترین و نخستین منبع برای فهم دین به شمار می روند.مهم ترین ویژگی تفسیری که در ادامه، آن را مشاهده می کنید، کوشش در تبیین بعد هدایتی قرآن، یعنی هدف اصلی نزول است: «هدی للناس».در این تفسیر فقط به کشف معنا و ذکر پاره ای الفاظ و عبارات تفسیری صرف بسنده نمی شود؛ بلکه آنها درآمدی برای تبیین ابعاد هدایتی کلام خداوند قرار داده شده و مخاطب را از معبر لفظ به معنا و از معبر معنا به بلندای هدایت قرآن، سوق می دهد.
طرح زندگی با آیه ها درصدد است که عموم مردم را با مفاهیم آیات منتخب بیش از پیش آشنا کند و خبرگزاری مهر در مجموعه مطالب «زندگی با آیه ها» به صورت تفصیلی و تصویری با بیان استاد محمدعلی انصاری مفسر قرآن کریم، تفسیر این آیات مبارکه را تقدیم نگاه مخاطبان می کند.
سوره مائده آیه ۱۰۶
یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا شعائر الله ولا الشهر الحرام ولا الهدی ولا القلائد ولا آمین البیت الحرام یبتغون فضلا من ربهم ورضوانا وإذا حللتم فاصطادوا ولا یجرمنکم شنآن قوم أن صدوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الإثم والعدوان واتقوا الله إن الله شدید العقاب
ای اهل ایمان! [هتک حرمت] شعائر خدا [مانند مناسک حج] و ماه های حرام [رجب، ذوالقعده، ذوالحجه و محرم] و قربانی بی نشان، و قربانی نشان دار و قاصدان [و راهیان به سوی] بیت الحرام را که فضل و خشنودی پروردگارشان را می طلبند، حلال مشمارید. و چون از احرام بیرون آمدید [اگر مایل باشید، می توانید] شکار کنید. و کینه توزی و دشمنی گروهی که شما را از [ورود به] مسجد الحرام بازداشتند وادارتان نکند که [به آنان] تعدی و تجاوز کنید. و یکدیگر را بر انجام کارهای خیر و پرهیزکاری یاری نمائید، و یکدیگر را بر گناه و تجاوز یاری ندهید؛ و از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر است.
نکته ها
«هدی»، حیوان بی نشانی است که برای قربانی در حج هدیه می شود، و «قلائد» حیواناتی هستند که پیش از مراسم حج، با آویختن چیزی به گردن آنها یا داغ زدن، علامت دار می شوند تا در مناسک حج، قربانی شوند.
خداوند در ابتدای این آیه، احترام به همه شعائر را واجب و هتک حرمت آنها را حرام کرده است؛ ولی در میان شعائر، چند مورد را به خصوص ذکر کرده است از جمله ماه های: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم که جنگ در آنها حرام است و ماه ذیحجه که حج در آن انجام می شود، هدی که قربانی بی نشان است و قلائد که قربانی نشان دار است.
در سال ششم هجری، مسلمانان با پیمودن هشتاد فرسخ راه از مدینه به مکه آمده بودند تا حج بگذارند؛ ولی کافران مانع شدند و صلح حدیبیه پیش آمد. اکنون که مکه فتح شده، نباید دست به تجاوز بزنند. «صدوکم عن المسجد الحرام»
اگر تحصیل علم یک «بر» است، زمینه های آن چون: تأمین مدرسه، کتاب، کتابخانه، آزمایشگاه، وسیله نقلیه، استاد و … همه «تعاون بر بر» است.
همیاری در نیکی و پاکی
در آیه ی ۱۷۷ سوره ی بقره، مواردی از «بر» را بیان کرده است: «لکن البر من آمن بالله و الیوم الآخر و الملائکة و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و … و أولئک هم المتقون» بر، ایمان به خدا و قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و انبیا و رسیدگی به محرومان جامعه و پایبندی به قراردادها و صبر در کارهاست.
در روایات بسیاری به تعاون بر نیکی ها ویاری رساندن به مظلومان و محرومان، سفارش شده و از کمک ویاری به ستمگران نهی شده است و ما در اینجا چند حدیث را برای تبرک ذکر می کنیم:
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر کس برای یاری رساندن به دیگران گامی بردارد، پاداش مجاهد و رزمنده را دارد».
«تا زمانی که انسان در فکر یاری رساندن به مردم است، خداوند او را یاری می کند».
«یاری کردن مسلمان، از یک ماه روزه ی مستحبی و اعتکاف بهتر است».
«هر کس ظالمی را یاری کند، خودش نیز ظالم است».
«حتی در ساختن مسجد، ظالم را یاری نکنید».
پیام ها
۱- خداوند از مؤمنان، انتظار ویژه ای دارد. یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا …
۲- احترام گذاردن به شعائر الهی، وظیفه ی اهل ایمان است. «یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا شعائر الله»
۳- هتک حرمت و قداست شعائر الهی، حرام است. «لا تحلوا شعائر الله»
۴- همه ی زمان ها یکسان نیستند. برخی روزها مثل ایام الله و برخی ماه ها مثل ماه حرام، احترام ویژه ای دارند. «و لا الشهر الحرام»
۵- حیوانی هم که در مسیر هدف الهی قرار گیرد، احترام دارد. «و لا الهدی و لا القلائد»
۶- راهیان خانه ی خدا باید مورد احترام قرار گیرند. «و لا آمین البیت الحرام» (هر برنامه ای که به احترام و امنیت زائران خانه خدا ضربه بزند، حرام است، خواه در سفر حج باشد یا عمره.)
۷- هدف اصلی در حج، زیارت کعبه است. «آمین البیت»
۸- حج و عمره، راهی برای تحصیل دنیا وآخرت است. «یبتغون فضلا من ربهم و رضوانا»
۹- سراغ سود حلال رفتن یک ارزش است. قرآن، فضل پروردگار را که همان سود کسب و کار است، در کنار رضوان وقرب الهی قرار داده است. «یبتغون فضلا من ربهم و رضوانا»
۱۰- هر نوع فعالیت اقتصادی و تجاری در مکه، برای کشورهای اسلامی آزاد است. «یبتغون فضلا من ربهم»
۱۱- بهره های مادی، تفضل الهی به انسان و از شئون ربوبیت اوست. «فضلا من ربهم»
۱۲- دشمنی های دیگران در یک زمان، مجوز ظلم و تجاوز ما در زمانی دیگر نمی شود. و لا یجرمنکم … أن تعتدوا
۱۳- بی عدالتی و تجاوز از حد، حرام است حتی نسبت به دشمنان. شنآن قوم … أن تعتدوا (در انتقام نیز عدالت را رعایت کنید.)
۱۴- احساسات دینی، بهانه ی ظلم نشود. «صدوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا»
۱۵- وفای به پیمان ها و حفظ حرمت و قداست شعائر الهی نیاز به همیاری و تعاون دارد. لا تحلوا شعائر الله … و تعاونوا
۱۶- چشم پوشی از خطای دیگران، یکی از راه های تعاون بر نیکی است. لا یجرمنکم … تعاونوا
۱۷- حکومت و جامعه ی اسلامی، باید در صحنه ی بین المللی، از مظلوم و کارهای خیر حمایت و ظالم و بدی ها را محکوم کند. «تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الإثم و العدوان»
۱۸- برای رشد همه جانبه ی فضائل باید زمینه ها را آماده ساخت و در راه رسیدن به آن هدف، تعاون داشت. «تعاونوا علی البر»
۱۹- به جای حمایت از قبیله، منطقه، نژاد و زبان، باید از «حق» حمایت کرد و به «بر» یاری رساند. «تعاونوا علی البر»
۲۰- کسانی که قداست شعائر الهی را می شکنند و به بدی ها کمک می کنند، باید خود را برای عقاب شدید الهی آماده کنند. «و اتقوا الله إن الله شدید العقاب»
طرح زندگی با آیه ها درصدد است که عموم مردم را با مفاهیم آیات منتخب بیش از پیش آشنا کند و خبرگزاری مهر در مجموعه مطالب «زندگی با آیه ها» به صورت تفصیلی و تصویری با بیان استاد محمدعلی انصاری مفسر قرآن کریم، تفسیر این آیات مبارکه را تقدیم نگاه مخاطبان می کند.
سوره مائده آیه ۱۰۶
یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا شعائر الله ولا الشهر الحرام ولا الهدی ولا القلائد ولا آمین البیت الحرام یبتغون فضلا من ربهم ورضوانا وإذا حللتم فاصطادوا ولا یجرمنکم شنآن قوم أن صدوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الإثم والعدوان واتقوا الله إن الله شدید العقاب
ای اهل ایمان! [هتک حرمت] شعائر خدا [مانند مناسک حج] و ماه های حرام [رجب، ذوالقعده، ذوالحجه و محرم] و قربانی بی نشان، و قربانی نشان دار و قاصدان [و راهیان به سوی] بیت الحرام را که فضل و خشنودی پروردگارشان را می طلبند، حلال مشمارید. و چون از احرام بیرون آمدید [اگر مایل باشید، می توانید] شکار کنید. و کینه توزی و دشمنی گروهی که شما را از [ورود به] مسجد الحرام بازداشتند وادارتان نکند که [به آنان] تعدی و تجاوز کنید. و یکدیگر را بر انجام کارهای خیر و پرهیزکاری یاری نمائید، و یکدیگر را بر گناه و تجاوز یاری ندهید؛ و از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر است.
نکته ها
«هدی»، حیوان بی نشانی است که برای قربانی در حج هدیه می شود، و «قلائد» حیواناتی هستند که پیش از مراسم حج، با آویختن چیزی به گردن آنها یا داغ زدن، علامت دار می شوند تا در مناسک حج، قربانی شوند.
خداوند در ابتدای این آیه، احترام به همه شعائر را واجب و هتک حرمت آنها را حرام کرده است؛ ولی در میان شعائر، چند مورد را به خصوص ذکر کرده است از جمله ماه های: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم که جنگ در آنها حرام است و ماه ذیحجه که حج در آن انجام می شود، هدی که قربانی بی نشان است و قلائد که قربانی نشان دار است.
در سال ششم هجری، مسلمانان با پیمودن هشتاد فرسخ راه از مدینه به مکه آمده بودند تا حج بگذارند؛ ولی کافران مانع شدند و صلح حدیبیه پیش آمد. اکنون که مکه فتح شده، نباید دست به تجاوز بزنند. «صدوکم عن المسجد الحرام»
اگر تحصیل علم یک «بر» است، زمینه های آن چون: تأمین مدرسه، کتاب، کتابخانه، آزمایشگاه، وسیله نقلیه، استاد و … همه «تعاون بر بر» است.
همیاری در نیکی و پاکی
در آیه ی ۱۷۷ سوره ی بقره، مواردی از «بر» را بیان کرده است: «لکن البر من آمن بالله و الیوم الآخر و الملائکة و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و … و أولئک هم المتقون» بر، ایمان به خدا و قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و انبیا و رسیدگی به محرومان جامعه و پایبندی به قراردادها و صبر در کارهاست.
در روایات بسیاری به تعاون بر نیکی ها ویاری رساندن به مظلومان و محرومان، سفارش شده و از کمک ویاری به ستمگران نهی شده است و ما در اینجا چند حدیث را برای تبرک ذکر می کنیم:
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر کس برای یاری رساندن به دیگران گامی بردارد، پاداش مجاهد و رزمنده را دارد».
«تا زمانی که انسان در فکر یاری رساندن به مردم است، خداوند او را یاری می کند».
«یاری کردن مسلمان، از یک ماه روزه ی مستحبی و اعتکاف بهتر است».
«هر کس ظالمی را یاری کند، خودش نیز ظالم است».
«حتی در ساختن مسجد، ظالم را یاری نکنید».
پیام ها
۱- خداوند از مؤمنان، انتظار ویژه ای دارد. یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا …
۲- احترام گذاردن به شعائر الهی، وظیفه ی اهل ایمان است. «یا أیها الذین آمنوا لا تحلوا شعائر الله»
۳- هتک حرمت و قداست شعائر الهی، حرام است. «لا تحلوا شعائر الله»
۴- همه ی زمان ها یکسان نیستند. برخی روزها مثل ایام الله و برخی ماه ها مثل ماه حرام، احترام ویژه ای دارند. «و لا الشهر الحرام»
۵- حیوانی هم که در مسیر هدف الهی قرار گیرد، احترام دارد. «و لا الهدی و لا القلائد»
۶- راهیان خانه ی خدا باید مورد احترام قرار گیرند. «و لا آمین البیت الحرام» (هر برنامه ای که به احترام و امنیت زائران خانه خدا ضربه بزند، حرام است، خواه در سفر حج باشد یا عمره.)
۷- هدف اصلی در حج، زیارت کعبه است. «آمین البیت»
۸- حج و عمره، راهی برای تحصیل دنیا وآخرت است. «یبتغون فضلا من ربهم و رضوانا»
۹- سراغ سود حلال رفتن یک ارزش است. قرآن، فضل پروردگار را که همان سود کسب و کار است، در کنار رضوان وقرب الهی قرار داده است. «یبتغون فضلا من ربهم و رضوانا»
۱۰- هر نوع فعالیت اقتصادی و تجاری در مکه، برای کشورهای اسلامی آزاد است. «یبتغون فضلا من ربهم»
۱۱- بهره های مادی، تفضل الهی به انسان و از شئون ربوبیت اوست. «فضلا من ربهم»
۱۲- دشمنی های دیگران در یک زمان، مجوز ظلم و تجاوز ما در زمانی دیگر نمی شود. و لا یجرمنکم … أن تعتدوا
۱۳- بی عدالتی و تجاوز از حد، حرام است حتی نسبت به دشمنان. شنآن قوم … أن تعتدوا (در انتقام نیز عدالت را رعایت کنید.)
۱۴- احساسات دینی، بهانه ی ظلم نشود. «صدوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا»
۱۵- وفای به پیمان ها و حفظ حرمت و قداست شعائر الهی نیاز به همیاری و تعاون دارد. لا تحلوا شعائر الله … و تعاونوا
۱۶- چشم پوشی از خطای دیگران، یکی از راه های تعاون بر نیکی است. لا یجرمنکم … تعاونوا
۱۷- حکومت و جامعه ی اسلامی، باید در صحنه ی بین المللی، از مظلوم و کارهای خیر حمایت و ظالم و بدی ها را محکوم کند. «تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الإثم و العدوان»
۱۸- برای رشد همه جانبه ی فضائل باید زمینه ها را آماده ساخت و در راه رسیدن به آن هدف، تعاون داشت. «تعاونوا علی البر»
۱۹- به جای حمایت از قبیله، منطقه، نژاد و زبان، باید از «حق» حمایت کرد و به «بر» یاری رساند. «تعاونوا علی البر»
۲۰- کسانی که قداست شعائر الهی را می شکنند و به بدی ها کمک می کنند، باید خود را برای عقاب شدید الهی آماده کنند. «و اتقوا الله إن الله شدید العقاب»
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «رسیدگی به محرومان جامعه و پایبندی به قراردادها نشانه ایمان است» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.