اهمیت طلب ادب و دانش و آثار آن سخنی گوهربار از حضرت امام صادق سلام الله علیه

امام جعفر صادق علیه السلام ـ در بیان موعظه لقمان علیه السلام به پسرش ـ : ای پسرم! اگر در کودکی ادب آموختی ، در بزرگی سودش را می بری . هر کس آهنگ ادب کند ، به آن اهتمام می ورزد، و هر کس بدان اهتمام ورزد ، زحمتِ دانستن آن را تحمّل می کند، و هر کس زحمت دانستن آن را بپذیرد ، جستجویش (در پی دانش) زیاد می شود، و هر کس جستجویش زیاد شود، سودش را درمی یابد . پس آن را عادت خود قرار دِه؛ چرا که تو جانشین گذشتگانی و به وسیله آن ، جانشین خود را سود می بخشی و علاقه مند ، برای آن به تو امید می بندد و ترسان، از عظمت تو می هراسد . و از تنبلی نسبت به آن و از رفتن در پیِ غیر آن بپرهیز ؛ زیرا اگر در برابر دنیا شکست بخوری، در برابر آخرت ، مغلوب نمی شوی ؛ ولی اگر جستجوی دانش در جایگاه های خودش را از دست بدهی ، در برابر آخرت ، مغلوب می شوی . بخشی از روزها و شب ها و لحظاتت را برای جستجوی دانش قرار بده ؛ چرا که تو زیانی شدیدتر از ترک آن را نمی یابی. و در آن ، با هیچ فرد لجوجی مستیز، و با هیچ فقیهی مجادله، با هیچ پادشاهی دشمنی، و با هیچ ستمگری همراهی نکن و او را تصدیق منما . و با فاسقِ آلوده به گناه ، همنشینی نکن، و با متّهم [نیز] همنشینی نکن، و دانش خود را ذخیره کن ، همان طور که پولت را ذخیره می کنی.
فی المصدر : «غنی» ، والتصویب من بحار الأنوار وقصص الأنبیاء : ص 194 ح 243 . وعَنَی الأَمرُ فلاناً : أهَمَّهُ . ویقال : عَنی بأمر فلان (المعجم الوسیط : ج 2 ص 633 «عنا»).

برداشت و راهبرد و راهکارِ رهنمودِ اهمیت طلب ادب و دانش و آثار آن سخنی گوهربار از حضرت امام صادق سلام الله علیه

1. امامان سلام الله علیهم در سخنهایشان برای مردم به سخنان پیامبران اشاره نموده اند.
2. امامان و پیامبران سلام الله علیهم به فرزندان خود نصایح ارزشمند و ماندگاری داشته اند، که البته این نصایح برای امّتها و همه بندگان خداوند قابل استفاده است.
3. اگر در کودکی ادب و دانش آموختی، در بزرگی سودش را می بری .
4. هر کس آهنگ ادب و دانش کند ، به آن اهتمام می ورزد.
5. و هر کس بدان ( ادب و دانش ) اهتمام ورزد ، زحمتِ دانستن آن را تحمّل می کند.
6. و هر کس زحمت دانستن آن را ( ادب و دانش ) بپذیرد ، جستجویش (در پی دانش و ادب) زیاد می شود.
7. و هر کس جستجویش (در پی دانش و ادب) زیاد شود، سودش را درمی یابد .
8. . پس آن را ( دانش و ادب را ) عادت خود قرار دِه؛ چرا که تو جانشین گذشتگانی و به وسیله آن ( دانش و ادب) ، جانشین خود را سود می بخشی و علاقه مند می نمائی.
9. برای آن ( دانش و ادب) به تو امید می بندد و برایش عظمت داری.
10. و از تنبلی نسبت به آن ( دانش و ادب) و از رفتن در پیِ غیر آن ( دانش و ادب) بپرهیز ؛ زیرا اگر در برابر دنیا شکست بخوری ، در برابر آخرت ، مغلوب نمی شوی.
11. ولی اگر جستجوی دانش در جایگاه های خودش را از دست بدهی ، در برابر آخرت، مغلوب می شوی .
12. بخشی از روزها و شب ها و لحظاتت را برای جستجوی دانش قرار بده ؛ چرا که تو زیانی شدیدتر از ترک آن را نمی یابی.
13. و در آن ( دانش) ، با هیچ فرد لجوجی مستیز، و با هیچ فقیهی مجادله، با هیچ پادشاهی دشمنی، و با هیچ ستمگری همراهی نکن و او را تصدیق منما .
14. و با فاسقِ آلوده به گناه ، همنشینی نکن، و با متّهم [نیز] همنشینی نکن.
15. و دانش خود را ذخیره کن ، همان طور که پولت را ذخیره می کنی.
16. باید پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
17. عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی )، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.

گل افشان گل محمدی