بررسی ادله عقلی انتصاب امام از طرف خدا و پیامبر در «مکیال الیقین»

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، ۰۷ دی ۱۴۰۰ - ۱۰:۰۶

کتاب «مکیال الیقین فی بیان اصول الدین» اثر آیت الله محمدرضا کلباسی اشتری به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «مکیال الیقین فی بیان اصول الدین» اثر آیت الله محمدرضا کلباسی اشتری و تصحیح و تحقیق آیت الله احمد کلباسی اشتری و به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۱۴۴ صفحه منتشر شد.
از آنجا که علوم اسلامی شامل کلام و عقاید، اخلاق و عرفان و فقه و احکام می باشد، برخی از بزرگان علما دغدغه رشد و تکامل و اصلاح جامعه دینی را در این سه شاخه از معارف داشتند.
علم کلام و عقاید در طول تاریخ حیات دین مورد توجه بزرگانی چون خواجه نصیرالدین طوسی، علامه حلی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و… بوده است و می توان گفت زیربنای تفکر دینی، باور استدلالی و عقاید اسلامی است.
این اثر دوره ای از اصول دین استدلالی در شش باب است که در زمان حیات مؤلف در حاشیه چاپ سنگی کتاب «انیس اللیل» چاپ شده و اکنون با تصحیح و تحقیق محقق فرهیخته آیت الله احمد کلباسی اشتری منتشر می شود.
در تصحیح و تحقیق این رساله تمام آیات و روایات و شواهد مختلف، اعراب گذاری، مأخذشناسی و ترجمه شده است.
از مواردی که نیاز به توضیح کلمه و مؤلف بوده، برای همان مطلب شرح کوتاهی تدوین شده است.
همچنین جهت استفاده بهتر از کتاب، جزئی ترین مطالب کتاب عنوان گذاری شده و در فهرست آمده است.
این اثر در شش باب تهیه و تدوین شده است؛ در مقدمه این اثر، پس از بیان اصول دین و اصول مذهب، به تقلیدی نبودن اصول دین پرداخته شده است.
«راه حصول معرفه الله» عنوان اولین باب از این اثر است که مباحثی در بیان «اثبات واجب الوجود و مبدأ هر فیض وجود»، «صفات صانع» و «عدل خداوند؛ از اصول دین یا اصول مذهب» تبیین شده است؛ در این باب صفات کمالیه یا صفات ثبوتیه و همچنین صفات سلبیه تشریح شده است.
در باب دوم این اثر به «وجوب بعثت انبیا» پرداخته شده و عدل خدا به فرستادن انبیا و اوصیا و دلیل عصمت انبیا بیان گردیده است.
نویسنده در باب سوم این کتاب معرفت پیامبر و امام مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مباحثی از جمله تقدیرات خداوند نسبت به امور عادیه و فرق معجزه با سحر و شعبده بیان شده است.
در باب چهارم، به «اثبات نبوت رسول اکرم (ص)» اشاره شده و ادله اعجاز قرآن نزد خواص و عوام و معجزات مختلف پیامبر اعظم از ادله نبوت وی، امی بودن پیامبر، تکامل پیروان واقعی پیامبر اکرم، اخبار در تورات و انجیل در آمدن پیامبر خاتم (ص) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
باب پنجم از این اثر «در بیان امامت» آمده است و پس از بیان مقدمه ای در خصوص ادله عقلی بر وجود امام، چهار دلیل بر لزوم وجود امام تبیین شده و در ادامه، ادله عقلی انتصاب امام از طرف خدا و پیامبر، معنای ولی و تفسیر آیه ولایت، ادله قرآنی نصب خلیفه از جانب خدا و پیامبر، ادله خلافت بلافصل امیرالمومنین، ارزش نقل فضائل امیرالمومنین، برادری امیرالمومنین با رسول خدا، و اثبات امامت امیرالمومنین و معجزات ایشان تشریح شده است.
«در بیان معاد» عنوان ششمین و آخرین باب از این اثر است که پس از بیان حقیقت معاد و ادله آن، به درجات ایمان به قیامت پرداخته شده است و در خاتمه این اثر، «سوال، عذاب قبر و حالات برزخ» تأمین شده و «حقیقت مرگ در کلام بزرگان دین» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.