نقاشی از طبیعت بی جان، پرتره شهدا و مفاخر از جمله آثار چشم نواز استاد و هنرمند اردبیلی «حسن مردانه» بوده که در اوج گمنامی پرتوان عمل کرده است.

خبرگزاری فارس - اردبیل؛ حامد قادری: برای بررسی موضوع مشاهیر اردبیل گذرمان به موزه مفاخر اردبیل افتاد، در این موزه پرتره های بسیاری از مشاهیر اردبیل وجود دارد.

پرتره های نصب شده در این موزه به قدری زیبا، طبیعی و جذاب به نظر می رسید که نظر مرا به خود جلب کرد و از خود پرسیدم که چه کسی این تصاویر را به این زیبایی ترسیم کرده است.

بر آن شدم تا درباره این پرتره ها تحقیقی انجام دهم و هنرمندی را که این پرتره ها را ترسیم کرده، پیدا کنم و به نظرم هم می رسید که این هنرمند قطعا باید اردبیلی باشد تا چهره چند ده تن از مفاخر والا مقام استانمان را به این زیبایی به روی کاغذ بیاورد.

حسن مردانه هنرمندی است که نه تنها پرتره مفاخر استان بلکه پرتره شهدای جنگ تحمیلی را به زیبایی هرچه تمام رسم کرده است اما باز سوالی در ذهنم ایجاد شد که چرا این هنرمند خوش ذوق و توانمند اردبیلی این چنین گمنام است؟

«علاقه و پشتکار ستودنی» عامل رشد و ترقی استاد حسن مردانه

حسن مردانه در سال ۱۳۱۹ در اردبیل چشم به جهان گشود و از دوران کودکی ذوق و شوق هنری داشت و به حوزه خط و نقاشی علاقه مند بود.

وی بر اساس همین علاقمندی در هر روزنامه، مجله و کتابی که تصویر و نقاشی خوبی می دید اقدام به ترسیم مجدد آن می کرد تا اینکه این حس علاقه مندی رفته رفته در استاد مردانه بیشتر شد.

این حس و علاقه به هنر و نقاشی که سرشار از استعداد هم بود سبب شد استاد مردانه در دوران دبیرستان نیز نقاشی را با حداقل امکانات ادامه دهد و سرانجام پس از پایان دوران مدرسه در رشته مورد علاقه خود وارد دانشگاه شد.

استاد مردانه در دانش سرای مقدماتی تبریز در رشته هنر و نقاشی، آموزه های مورد نیاز خود را فرا گرفت و سپس به اردبیل بازگشته و این آموزه های نو را به شاگردانش منتقل کرد.

وی که در سال ۱۳۴۱ وارد آموزش و پرورش شده بود تا سال ۱۳۴۴ در شهرهای مختلف مشغول به تدریس بود که در این سال به شهر اردبیل آمد و به عنوان دبیر هنر مشغول به تدریس شد.

عمده آثار نقاشی استاد مردانه در خصوص طبیعت بی جان بوده و در این خصوص نقاشی های متعددی را از خود برجای گذاشته است؛ وی همچنین اقدام به ترسیم پرتره شهدا و مفاخر استان اردبیل کرد که هم اکنون این آثار در موزه مفاخر استان اردبیل نگه داری می شود.

استاد حسن مردانه هیچ استادی نداشته و با ذوق و شوق و همچنین کنجکاوی خود هنر و نقاشی را با جان و دل فرا گرفته است.

در ادامه به سراغ مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل، همچنین شاگرد و همکار استاد حسن مردانه رفتیم تا بیشتر با این چهره بزرگ فرهنگی و هنری استان اردبیل آشنا شویم.

استاد مردانه الگویی برای تمام هنرمندان و هنردوستان

محمد سیمزاری در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در اردبیل اظهار کرد: استاد حسن مردانه از هنرمندان تراز اول استان و کشور در رشته نقاشی است که از همان دوران کودکی نقاشی را با عشق و علاقه شروع کرده و حقیقتا می تواند الگویی برای تمام هنرمندان و هنردوستان باشد.

وی افزود: در کمتر کسی می توان این چنین تجمیع تخصص و تعهد را مشاهده کرد، هنرمندی که به لحاظ تخصص دارای درجه عالی باشد و از نظر تعهد هم در حد اعلا باشد، کم نظیر است.

حسن مردانه کمال الملک زمان ما است

مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل تصریح کرد: مردانه بی آن که استادی رسمی داشته و امکانات خاصی در اختیار وی قرار گیرد، به قله هنرهای تجسمی رسید و بی تردید می توان او را به عنوان کمال الملک زمان حال نامید.

سیمزاری یادآور شد: استاد مردانه در سال ۱۳۴۱ به عنوان معلم وارد آموزش و پرورش شد و از طریق معلمی امرار معاش کرده است.

عدم شناخت کافی از استاد مردانه در جامعه باعث تأسف است

وی گفت: اعتقاد قوی و محکم استاد به مکتب اسلام و تعهد ویژه اش نسبت به انقلاب باعث شده که وی بیشتر هنر خود را در مسیر اسلام و انقلاب به کار گیرد.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل اذعان کرد: استاد مردانه مجموعه نفیسی از پرتره علمای استان اردبیل و همچنین مجموعه ای از پرتره علمای شهید را کار کرده که واقعا کم نظیر است.

سیمزاری ضمن ابراز تأسف از عدم وجود شناخت کافی نسبت به مشاهیر و نخبگان در جامعه بیان کرد: استاد مردانه را هنرمندان به خوبی می شناسند اما متاسفانه مسؤولان فرهنگی استان اردبیل در معرفی این هنرمند بزرگ به بدنه جامعه و عامه مردم زیاد موفق نبوده اند.

۵ سال تأخیر در تجلیل از استاد «حسن مردانه»

وی تأکید کرد: در سال ۹۴ یکی از مصوبات شورای فرهنگ عمومی استان اردبیل تجلیل از استاد حسن مردانه بود، اما بنا به دلایل نامشخص، این تجلیل انجام نشد.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل به برگزاری مراسم تجلیل از استاد مردانه اشاره کرد و گفت: حق این استاد، برگزاری یک مراسم باشکوه و بزرگ است که مهمانان ملی و جهانی نیز در آن حضور داشته باشند، اما متاسفانه دوران شیوع ویروس کرونا این اجازه را نمی دهد.

سیمزاری گفت: برای برگزاری مراسم تجلیل از استاد مردانه یک گروه کارشناسی مشخص می شود تا جوانب برگزاری برنامه تجلیل را بررسی کنند تا بتوانیم شاهد برگزاری این برنامه با رعایت تمام جوانب و پروتکل های بهداشتی باشیم.

لزوم شناساندن امثال استاد حسن مردانه به جامعه

اصغر تقی زاده شکیبا شاگرد و همکار استاد حسن مردانه در گفت وگو با خبرنگار فارس می گوید: استاد حسن مردانه از جمله مردان و معلمانی است که توانایی خلق عوالم دیگر در عرصه علم، دانایی و هنر را داشته و دارد.

وی افزود: سعادت این را داشتم از ۴۶ سال پیش در محضر با فضیلت و کلاس درس استاد حسن مردانه باشم و کلاس درس وی سرشار از زمزمه های محبت آن روزگاران بود که هنوز هم نوازش گر گوش و جانم است.

شکیبا گفت: با گذشت چند ده سال از آن زمان، هنوز هم این افتخار را دارم که از خرمن وجود با برکت استاد بهره ببرم و هنوز هم از دانش، معرفت و اخلاق حسنه استاد توشه بر می چینم.

دانش پژوه سال های دور استاد حسن مردانه بیان می کند: بنده یکی از شاگردان مکتب دانش و هنر این استاد سرافراز بودم که در سال ۱۳۵۴ افتخار شاگردی استاد را در دبیرستان ابومسلم اردبیل پیدا کردم و از علم و دانایی مکتب ادبی وی بهره های زیادی برده ام.

وی گفت: کلاس درس استاد مردانه به قدری جذاب بود که برای حضور در این کلاس ها لحظه شماری می کردیم و یکی دیگر از ویژگی های دوران دبیری وی این بود که با جان و دل به تکالیف دانش آموزان به خصوص انشا گوش می داد و این موضوع انگیزه را در دانش آموزان دو چندان می کرد.

دانش پژوه استاد حسن مردانه با تاکید به اینکه استان اردبیل به داشتن چنین اساتید و هنرمندانی که با تمام وجود در عرصه علمی و هنری فعالیت کرده اند افتخار می کند، گفت: باید چهره های مطرح همانند استاد حسن مردانه در جامعه امروزی بیشتر معرفی و مطرح شوند و در حقیقت این چنین اساتیدی قطعا می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند.

ترسیم پرتره شهدا از جمله مهم ترین آثار به یادماندنی استاد مردانه

شکیبا با اشاره به آثار هنری استاد حسن مردانه گفت: زمانی که در دوران دبیرستان بودم استاد حسن مردانه در میدان عالی قاپو یک کارگاه کوچکی داشت که از پشت ویترین این کارگاه آثار و نقاشی های استاد قابل مشاهده بود و همراه با دانش آموزان برای مشاهده این آثار به میدان عالی قاپو می رفتیم که عمده این آثارها مربوط به طبیعت بی جان و پرتره بود.

وی تاکید کرد: استاد حسن مردانه در قاب کردن صحنه هایی از آفرینش و نظام طبیعت و همچنین ترسیم پرتره در زمان خود بی نظیر بود و از جمله آثار به یادماندنی و بی نظیر این استاد عزیز پرتره شهدا و مفاخر استان بوده که در نوع خود بسیار جذاب است.

آغاز نقاشی بدون استاد بدون امکانات

حیدری از همکاران استاد حسن مردانه در گفت وگو با خبرنگار فارس در اردبیل اظهار کرد: استاد مردانه از دوران کودکی به هنرهای تجسمی به خصوص نقاشی علاقه مند بود، به طوری که در آن دوران حرکت های هنری بسیار کم بود.

وی افزود: هر چند در دوران صفویه مینیاتور و نگارگری در اردبیل رونق داشت و آثار زیادی هم از آن دوران به جا مانده اما در مقطعی هنرهای تجسمی افول کرد اما انتهای دوران افول هنرهای تجسمی همراه با آغاز نقاشی کشیدن استاد مردانه و چند تن از همکارانش بود.

همکار استاد مردانه تصریح کرد: در ابتدا با توجه به این که استاد هنر و نقاشی در اردبیل وجود نداشت لذا نقاشی های استاد مردانه صرفا با ذوق خود پیش می رفت.

حیدری عنوان کرد: در ادامه استاد مردانه مهارت های فراوان علمی را کسب کرد و آثار بسیار زیبایی را از طبیعت بی جان و سایر مدل های ابتکاری نقاشی کرد.

نگه داری آثار استاد مردانه در دایرةالمعارف و موزه مفاخر اردبیل

وی با اشاره به این که استاد مردانه در بخش دیگری از کارهای خود اقدام به ترسیم پرتره شخصیت های ملی، مذهبی و شهدا کرده است، گفت: اکنون آثار وی در دایرةالمعارف و موزه مفاخر اردبیل وجود دارد.

حیدری بیان کرد: بنده در سال ۱۳۶۹ با استاد مردانه در هنرستان هنر اردبیل همکار شدم و ما در این هنرستان تدریس کردیم.

مردانه الگویی تمام عیار برای هنردوستان جوان

همکار استاد مردانه تأکید کرد: استاد مردانه بدون امکانات و داشتن معلم فعالیت می کرد و تنها عامل موفقیت وی علاقه مندی و پشتکار بود و در واقع خودشان به درجه های بالای هنر دست یافتند.

وی گفت: جوانان عزیز می توانند با الگو قرار دادن استاد مردانه به موفقیت های زیادی در حوزه هنرهای تجسمی برسند و قطعا باید بدانند که هنر پشتکار و علاقه می خواهد.

حیدری اظهار کرد: استاد حسن مردانه هنرمندی بی نظیر و تمام عیار است اما متأسفانه به جامعه معرفی نشده است و این هنرمند و آثارش کماکان گمنام است.

به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، از جمله ضعف های فرهنگی موجود در استان اردبیل می توان به عدم معرفی چهره ها، مشاهیر و مفاخر استان اشاره کرد که این قشر حتی در کشور بی نظیر هستند اما در اوج گمنامی به سر می برند و جوانان این خطه هنرمندان خود را نمی شناسند.