به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا خیانت در لغت به معنای مخالفت پنهانی با حق و پیمان است که در مقابل امانت قرار دارد و از بدترین رذائل اخلاقی شمرده می شود. گستره خیانت تمام شئون فردی و اجتماعی را در بر می گیرد که یکی از این شئونات، مسائل مالی است. اصولا خیانت به ویژه خیانت در بیت المال مایه رسوایی فرد در دنیا و آخرت است و این نوع سرنوشت، منحصر در هیچ قشر خاصی نیست. اگر خیانت در اموال عمومی و بیت المال رایج شود، نظام جامعه از هم گسیخته خواهد شد و چنین جامعه ای هرگز روی سعادت نمی بیند. آتش جهنم، فقر، قحطی، محرومیت از محبت خدا از جمله عواقب خیانت است که در روایات به آن ها اشاره شده است.

بنابراین بر متولیان امر ضروری است که به سادگی از کنار خائنان به بیت المال عبور نکنند؛ چرا که فرد خائن مانند میوه کم خورده ای است که اگر چیده نشود، سایر میوه ها را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب خرابی آن ها می شود.

امیرالمؤمنین(ع) طی حکمرانی کوتاه مدت خویش بر جامعه اسلامی به شدت با این نوع کارگزاران برخورد می کرد. بر اساس نقل تاریخ یعقوبی امیرالمؤمنین علیه السلام خطاب به زباد بن ابیه که از سوی عبد الله بن عباس فرمانروای بصره شده بود و ابن عباس خود از جانب امام(ع) فرمانروایی اهواز و فارس و کرمان را داشت، نوشت: فرستاده من چیز تعجب آوری را به من خبر داد او می گوید: «تو این سخن را به عنوان یک راز به او گفته ای که منطقه ای سرکشی و از پرداختن بسیاری از مالیات خودداری کردند و گفته ای: این سخن را به امیر مؤمنان علیه السلام نگو؛ إن رسولی أخبرنی بعجب زعم أنک قلت له فیما بینک وبینه: إن الاکراد هاجت بک فکسرت علیک کسیرا من الخراج وقلت له: لا تعلم بذلک أمیرالمؤمنین». شاید به گمان اینکه امام علیه السلام از مقدار مالیاتی که قرارداد شده دقیقا خبر نداشته باشد و هرچه برای او بفرستند می پذیرد؛

در ادامه، امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «به خدا سوگند می خورم، سوگندی از روی صدق که اگر به من خبر برسد که در غنایم مسلمانان به اندک یا بسیار خیانت کرده ای، چنان بر تو سخت بگیرم که کم مایه مانی و بار هزینه عیال بر دوشت سنگینی کند و حقیر و خوار شوی / و السلام؛ و إنی أقسم بالله قسما صادقا لئن بلغنی أنک خنت من فیء المسلمین شیئا صغیرا أو کبیرا، لأشدن علیک شدة تدعک قلیل الوفر، ثقیل الظهر، ضئیل الأمر؛ و السلام.»



از این قسمت نامه به خوبی استفاده می شود که زیاد برای تقلیل مالیات توطئه کرده بود و به عنوان اینکه اکراد از پرداختن مالیات به طور کامل خودداری کردند، می خواست بخشی از مالیات را به نفع خود بردارد و برای بیت المال نفرستد. حال عقوبت و مجازات خیانت زیاد سه امر در پی خواهد داشت که در اثر آن تمام کمالات دنیا و آخرت او را نابود می کند:

۱- نخست این که ثروت اندوخته وی را می گیرد و مبتلا به نقصان و کمبود مال می شود.

۲- کم آبرو می شود، عبارت: ضئیل الأمر، کنایه از همین معناست.

این دو امر، مربوط به سلب کمال دنیوی است.

۳- بارهای گناه پشت وی را سنگین می کند. این مطلب مربوط به از بین رفتن سعادت اخروی اوست. ممکن است منظور حضرت «سنگین بار شدن» در دنیا باشد; یعنی مسئولیت خیانت بر دوش او قرار گیرد و به دنبال آن مجازات شود و یا بر اثر بی نوایی پشتش برای اداره زندگی شخصی خود سنگین شود.

منابع:

* شرح نهج البلاغه ابن میثم بحرانی (ترجمه محمدی مقدم)

* شرخ نهج البلاغه آیت الله مکارم شیرازی (پیام امام امیرالمؤمنین(ع))

انتهای پیام/