بررسی های جهانی نشان می دهد که پدیده پیری به یک مسئله جهان شمول تبدیل شده و جمعیت سالخورده جهان به دلیل بهبود وضعیت بهداشت و خدمات پزشکی و افزایش امید زندگی، به طور مداوم در حال افزایش است. محققان کشور شیوع سوء تغذیه و عوامل مرتبط با آن در این قشر را مورد بررسی قرار داده اند.

به گزارش ایسنا، تخمین زده می شود بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰، جمعیت سالمندان جهان به میزان ۵۶ درصد رشد کرده و از ۹۰۱ میلیون نفر به ۱٫۴ میلیارد نفر افزایش پیدا کند. بر این اساس تا سال ۲۰۵۰، این عدد به بیش از دو برابر مقدار آن در سال ۲۰۱۵ خواهد رسید و حتی ممکن است تا ۲٫۱ میلیارد نفر، معادل حدود ۲۲ درصد کل جمعیت هم برسد. در ایران نیز بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت سالمند کشور بالای ۶۰ سال، ۹٫۳ درصد جمعیت کل کشور، معادل حدود ۷٫۵ میلیون نفر را شامل می شود.

بر اساس گفته صاحب نظران، یکی از نیازهای اساسی و مهم در سالمندان، تغذیه مناسب است. برخورداری سالمندان از وضعیت تغذیه ای مناسب، تأثیر ویژه ای بر سلامت و کیفیت زندگی آن ها دارد. طبق تعاریف ارائه شده، سوء تغذیه هنگامی رخ می دهد که مصرف یک یا چند ماده مغذی کمتر یا بیشتر از حد باشد یا اشکالی در استفاده از مواد مغذی توسط بدن وجود داشته باشد. گمان می رود روند پیری یکی از علل سوء تغذیه باشد. همچنین اعتقاد بر این است که مصرف انواع داروها، تنهایی، افسردگی، کیفیت پایین زندگی، ابتلا به بیماری های حاد و مزمن، بستری شدن در بیمارستان، ناامنی غذایی، تغییرات اجتماعی، فیزیولوژیک و بهداشتی که در پیری اتفاق می افتد، از دیگر علل ایجاد سوء تغذیه در سالمندان بشمار می روند.

به منظور بررسی این موضوع، محققانی از معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی تهران پژوهشی را انجام داده اند که در آن به بررسی شیوع سوء تغذیه و عوامل مرتبط با آن در سالمندان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی پرداخته شده است.

این مطالعه مقطعی روی ۲۰۰ سالمند ۶۰ ساله و بالاتر تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی پذیرش شده در دو بیمارستان ۱۷ شهریور و فارابی شهر مشهد انجام شده است. در این تحقیق ارتباط وضعیت تغذیه با متغیرهای جمعیت شناختی، تن سنجی و فردی - سلامتی بررسی شد و داده ها از طریق پرسشنامه های تخصصی جمع آوری شد. این داده ها سپس با استفاده از روش ها و نرم افزارهای آماری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

یافته های این مطالعه نشان داد که بیش از نیمی از افراد تحت بررسی دارای وضعیت تغذیه ای عادی، ۲۵ درصد در معرض خطر سوء تغذیه و ۶ درصد دچار سوء تغذیه بودند. همچنین سوء تغذیه در زنان و در افراد با نمایه توده بدنی کمتر از ۲۳ به میزان بیشتری مشاهده شد.

بر اساس این یافته ها که در نشریه «پایش» متعلق به پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی منتشر شده اند، مصرف بیش از سه قلم دارو، وجود بیماری حاد و استرس، وجود مشکلات عصبی روانی، محدودیت تحرک، سن ۷۶ سال و بالاتر و همچنین نمایه توده بدنی کمتر از ۲۳ به عنوان عامل خطر برای اختلال تغذیه محسوب می شوند.

در رابطه با این نتایج، علیرضا احمدزاده، محقق معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی و همکارانش در این پژوهش می گویند: «وضعیت تغذیه ای مناسب، یکی از نشانه های مهم شیوه زندگی سالم محسوب شده و نقش برجسته ای در پیشگیری از بیماری ها و ارتقای کیفیت زندگی در سالمندان ایفا می کند. از سوی دیگر، عوامل زمینه ای متعددی نظیر مصرف انواع داروها، تنهایی، افسردگی، کیفیت پایین زندگی، ابتلا به بیماری های حاد و مزمن، بستری شدن در بیمارستان، ناامنی غذایی، تغییرات اجتماعی، فیزیولوژیک و بهداشتی دوران پیری می توانند موجب آسیب پذیری سالمندان و بروز سوء تغذیه در آن ها شوند.

با عنایت به این که افراد تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی، عموما جزء قشر آسیب پذیر جامعه محسوب می شوند، برنامه ریزی به منظور پیشگیری از سوء تغذیه و برخورداری از وضعیت تغذیه ای مناسب در این گروه از سالمندان، جزء ضروریات نظام سلامت و رفاه و تأمین اجتماعی محسوب می شود».

به بیان این محققان، «ارائه آموزش های مختلف سبک زندگی سالم از سنین پایین به منظور پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات در سنین سالمندی یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری از سوء تغذیه است. یکی از نکات مهمی که لازم است در برنامه های آموزشی، مورد نظر باشد، آگاهی رسانی در خصوص عوارض و آثار زیان بار مصرف خودسرانه دارو است.

بسیاری از اقدامات آموزشی و پیشگیرانه فوق ، می تواند در قالب برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع صورت پذیرد. این امر اهتمام جدی تولیت نظام سلامت در گسترش این برنامه را می طلبد».

احمدزاده و شش همکار دیگرش در این پژوهش معتقدند: «با توجه به اهمیت وضعیت تغذیه و تأثیر آن بر سلامتی و کیفیت زندگی سالمندان، به نظر می رسد برنامه مستمر غربالگری و ارزیابی وضعیت تغذیه سالمندان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و توصیه می شود در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرد».

انتهای پیام