به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در قسمتی از خطبۀ رسول خدا صلی الله علیه و آله در آخرین جمعه ماه شعبان دربارۀ آداب و اخلاق ماه رمضان می خوانیم «و هو شهر الصبر و إن الصبر ثوابه الجنة و شهر المواساة و هو شهر یزید الله فی رزق المؤمن فیه و من فطر فیه مؤمنا صائما کان له بذلک عند الله عتق رقبة و مغفرة لذنوبه فیما مضی»؛ یعنی «و آن، ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است و نیز ماه همیاری است و نیز ماهی است که خدا روزی مؤمن را در آن فزونی بخشد و هر کس در آن مؤمن روزه داری را افطاری دهد در نزد خدا پاداش آزادی یک بنده و آمرزش گناهان گذشته اش را دارد.»

نکتۀ اولی که لازم است به آن توجه شود، این است که ماه رمضان به دلیل نورانیتی که دارد، انسان مؤمن را در مسیر انجام شرعیات و اخلاقیات یاری می رساند. این نورانیت آثار فراوان دیگری مثل افزایش رزق و برکت دارد که فعلا موضوع بحث نیست.

نکتۀ دوم دربارۀ انتساب هایی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله به این ماه شریف می دهد؛ چرا ایشان در بین مسائل مختلف، مثلا می فرماید ماه صبر و ماه توبه و مواسات؟ شاید به این دلیل باشد که این ویژگی ها و خصلت ها بیشتر در این ماه نمود دارد و یا آثار بهتری در روح و جان مؤمنین در پی دارد و یا اینکه ثواب بیشتری را شامل می شوند. در واقع رسول خدا صلی الله علیه و آله به عنوان فرد بزرگواری که از جانب خداوند تمام علم و حکمت عالم در وجود ایشان جمع شده، مسیرهای بهره برداری بهتر از این ایام را به ما تعلیم می دهند و لذا به صورت مختصر و مفید به بهترین شاخصه های رفتاری اشاره می کنند.

نکتۀ سوم دربارۀ فرازهای این خطبه است؛ حضرت می فرماید رمضان، ماه صبر است. امیرالمؤمنین علیه السلام به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «الصبر ثلاثة صبر عند المصیبة و صبر علی الطاعة و صبر عن المعصیة»؛ یعنی صبر سه قسم است: صبر هنگام مصیبت، صبر بر طاعت خدا و صبر در معصیت. مسئله صبر در قرآن نیز بسیار مطرح است و خداوند همواره دعوت به صبر می کند؛ از جمله آنکه در آیۀ۱۵۵ سورۀ بقره فرمود «و لنبلونکم بشیء من الخوف و الجوع و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات و بشر الصابرین»؛ یعنی ما قطعا شما را به چیزی از خوف و گرسنگی و کمبود مال و جان و محصولات مبتلا می کنیم؛ (در این بین) صابران را بشارت بده. و یا در آیۀ۲۲ سوره رعد می خوانیم «و الذین صبروا ابتغاء وجه ربهم و أقاموا الصلاة و أنفقوا مما رزقناهم سرا و علانیة و یدرؤن بالحسنة السیئة أولئک لهم عقبی الدار»؛ یعنی عده ای هستند که به خاطر رسیدن به (درجۀ) وجه پروردگارشان صبر پیشه می کنند و در این حال نماز را اقامه کرده و از آنچه روزی شان شده در سر و علن، انفاق و بدی را با خوبی دفع می کنند؛ برای اینها عاقبت نیکویی است. طبق آیات بعد، این عده وقتی با اجداد و همسران و فرزندان صالحشان وارد بهشت می شوند، ملائک خطاب به آنها می فرمایند «سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار»؛ یعنی «سلام بر شما به پاس صبری که [ در برابر عبادت ، معصیت و مصیبت داشتید ] قطعا فرجام این سرا نیکوست.»

بعد فرمود این ماه، ماه مواسات است. یاری رسانی و مواسات در قبال همنوعان از ضرورت های رفتاری هر فرد مؤمن و صاحب وجدانی محسوب می شود؛ به ویژه در شرایط فعلی که جامعه با چالش اقتصادی مواجه است، ضرورت این امر بیش از گذشته احساس می شود؛ از این رو نیاز است قشری از جامعه که توانایی یاری رسانی به مستعضفان و مستمندان را دارند، به این کار مبادرت کنند؛ امام کاظم علیه السلام در حدیثی فرمود: «ما تقرب المؤمن إلی الله عز وجل بشیء أفضل من مواساة المؤمن، وهو قوله تعالی: «لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون؛ مؤمن با چیزی برتر از مواسات نسبت به مؤمن، به خداوند عزوجل نزدیک نشده است، و این، همان سخن خدای متعال (در قرآن) است که: «هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا این که از آنچه دوست دارید، انفاق کنید.» امام محمدباقر علیه السلام نیز در روایتی تفسیری، یکی از بایسته های رفتاری مؤمنان آخرالزمان را همین ویژگی معرفی کرده و فرمودند: منظور از «والعصر؛ سوگند به عصر» عصر خروج قائم است. درباره «إن الإنسان لفی خسر؛ همانا انسان در خسران است» فرمودند یعنی بین دشمنان ما دچار خسران هستند و منظور از عمل صالح در فراز «و عملوا الصالحات» مواسات و یاری رسانی به برادران مؤمن است؛ العصر؛ عصر خروج القائم.إن الإنسان لفی خسر، یعنی: أعداءنا. إلا الذین آمنوا، یعنی: بآیاتنا.وعملوا الصالحات، یعنی: بمواساة الإخوان …» (کمال الدین و تمام النعمة شیخ صدوق، ج۲، ص۶۵۶)

انتهای پیام/